Rzecznik
Praw Pacjenta

W 2020 roku stanowiska Rady Młodych Ekspertów były podstawą wystąpień Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Zdrowia, Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, czy też odpowiednich konsultantów krajowych i wojewódzkich. Niejednokrotnie członkowie Rady apelowali o ponowną analizę przyjętych rozwiązań prawnych w obszarze psychiatrii osób dorosłych i dzieci.

Z doktor Katarzyną Julią Kowalską – Przewodniczącą Rady Młodych Ekspertów przy Rzeczniku Praw Pacjenta rozmawia Aleksandra Wenelczyk z Departamentu ds. Zdrowia Psychicznego.

 

Aleksandra Wenelczyk (AW): Pani Doktor, przełom 2020 i 2021 roku zachęca do podsumowań. Czy dla Rady Młodych Ekspertów miniony rok był pracowity?

Katarzyna Julia Kowalska (KK): Tak. Pomimo przejścia wyłącznie w tryb zdalny pracy i organizacji zdalnych posiedzeń udało nam się zrealizować praktycznie wszystkie plany na 2020 rok. W dalszym ciągu, w okresie pandemii, na bieżąco opiniowaliśmy proponowane zmiany w obszarze psychiatrii, zajmowaliśmy stanowiska sygnalne, realizowaliśmy zadania związane z upowszechnianiem wiedzy na temat toczącej się w Polsce reformy psychiatrii, zabieraliśmy głos w sprawach interwencji prowadzonych przez Rzecznika Praw Pacjenta.

Reagowaliśmy na bieżące potrzeby pacjentów. W marcu, w pierwszych dniach pandemii, na stronie Rzecznika Praw Pacjenta ukazał się wywiad z jednym z lekarzy z Rady Młodych Ekspertów, w którym radził, jak psychicznie przetrwać pandemię, gdzie szukać pomocy, jak traktować kwarantannę i pomagać osobom bliskim. Braliśmy również udział w spotkaniu z przedstawicielem Ministerstwa Sportu, podczas którego poruszana była potrzeba tworzenia terenów sportowych przy placówkach psychiatrycznych oraz rola aktywności fizycznej w procesie zdrowienia psychicznego.

AW: Czy mogłaby Pani przybliżyć kilka wybranych stanowisk, które Rada opracowała?

KK: Pochyliliśmy się nad postanowieniami Zarządzenia Prezesa NFZ Nr 7/2020/DSOZ z dn. 16 stycznia 2020r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenie uzależnień, oceniliśmy je jako stygmatyzujące.

Zabraliśmy głos w sprawie ograniczenia dostępności psychiatrycznej opieki środowiskowej dla mieszkańców wsi i małych miejscowości; w sprawie zapewnienia oparcia społecznego dla seniorów z zaburzeniami psychicznymi, pozostających pod opieką podmiotów leczniczych udzielających świadczeń opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień.

Postulowaliśmy zwiększenie minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek w opiece psychiatrycznej i leczeniu uzależnień, skutkującego niekorzystnym dla pacjentów ograniczeniem dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej.

Stanowiska były również odpowiedzią na sytuację pandemii – np. w sprawie hospitalizowania pacjentów w kryzysie psychicznym z koronawirusem, czy też stanowisko w sprawie zmiany sposobu rozliczenia świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju opieka psychiatryczna i leczenia uzależnień po ustaniu epidemii wirusa SARS-CoV-2 (rozliczenie niewykonań z okresu epidemii). Między innymi nasze stanowiska były podstawą wystąpień Rzecznika Praw Pacjenta do Ministra Zdrowia, Prezesa Narodowego Fundusz Zdrowia, czy też odpowiednich konsultantów. Niejednokrotnie apelowaliśmy o ponowną analizę przyjętych rozwiązań prawnych.

AW: W czasie pandemii członkowie Rady Młodych Ekspertów, praktycy, cały czas realizowali również swoje zawodowe zobowiązania.

KK: Tak, mimo stresu, nowych obowiązków angażowali się pracę Rady za co w imieniu wszystkich pacjentów opieki psychiatrycznej i ich bliskich pragnę ogromnie podziękować.

AW:  Jest pani prawnikiem, mecenasem, pomaga Pani osobom zakażonym wirusem HIV, osobom bezdomnym. Czy pandemia zmieniła coś w Pani pracy?

KK: Utwierdziła mnie w przekonaniu, że dla wielu osób efektywne będzie wyłącznie poradnictwo i pomoc w trybie stacjonarnym. W trakcie porady niejednokrotnie pomagam drukować, czy kserować dokumenty, tłumaczę gdzie dokładnie złożyć podpis, wspólnie wiele godzin spisuję z klientami stan faktyczny, czy też pomagam w wypełnianiu wniosku o upadłość konsumencką. Obecność drugiego człowieka jest czymś nieocenionym w procesie tzw. powrotu do społeczeństwa.

Z drugiej strony zaś niezmiernie cieszy mnie fakt, iż bardzo otworzyliśmy się na organizację zdalnych spotkań. Pozwoliło mi to na przykład opowiedzieć o prawach pacjenta wychowankom jednego z domów dziecka na podkarpaciu. W 2021 roku mam nadzieję kontynuować moje spotkania on-line z dziećmi i młodzieżą z tego typu placówek.

AW: Dziękuję za rozmowę.