Rzecznik
Praw Pacjenta

Zgłoszenia pacjentów za pośrednictwem Telefonicznej Informacji Pacjenta

W 2021 r. konsultanci Telefonicznej Informacji Pacjenta - 800 190 590 odebrali ponad 110 tys. sygnałów. Pacjenci poszukiwali rzetelnych informacji o aktualnej sytuacji, obowiązujących wytycznych, zmianach w organizacji pracy placówek opieki zdrowotnej. Pracownicy infolinii udzielali informacji o sposobie postępowania w przypadku konkretnych problemów, przedstawianych przez dzwoniących oraz przyjmowali zgłoszenia dotyczące naruszeń praw pacjenta.

Najczęściej zgłoszenia dotyczyły podstawowej opieki zdrowotnej, leczenia szpitalnego, a także Narodowego Programu Szczepień. Spośród praw pacjenta, najwięcej zgłoszeń dotyczyło prawa do świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych zgodnie z aktualną wiedzą medyczną (ponad 22 tys. zgłoszeń), a także prawa do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością (niespełna 17 tys. zgłoszeń).

W zakresie podstawowej opieki zdrowotnej (28 994 zgłoszenia) najczęstsze zgłoszenia dotyczyły:

• braku kontaktu z rejestracją - telefonicznego, mailowego, osobistego;
• odmowy rejestracji na wizytę; uzyskania informacji nt. szczepień przeciwko COVID-19 w placówkach poz;
• odmowy wizyty osobistej czy zastrzeżeń do leczenia.

Zgłoszenia dot. ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (12 491 zgłoszeń) dotyczyły:

• długiego czasu oczekiwania na udzielenie świadczenia zdrowotnego;
• braku kontaktu z rejestracją;
• zastrzeżeń do leczenia;
• odmowy udostępnienia dokumentacji medycznej.

W zakresie lecznictwa szpitalnego (13 548 zgłoszeń) pacjenci:

• zgłaszali brak należytej informacji o diagnostyce lub leczeniu
• kwestionowali czynności wypisu ze szpitala;
• skarżyli się na odmowę obecności osoby bliskiej oraz braku kontaktu z osobą bliską wynikający z organizacji pracy placówki.

Duża część pytań dotyczyła Narodowego Programu Szczepień¹. Pacjenci najczęściej poszukiwali informacji o procesie szczepień przeciw COVID-19 i związanych z tym procedurach.

Na podstawie analizy i weryfikacji zgłoszeń na bieżąco podejmowane były odpowiednie działania, zabezpieczające dostęp pacjentów do opieki zdrowotnej.

Postępowania w sprawach indywidualnych

W roku 2021 Rzecznik wszczął ponad 1,8 tys. postępowań wyjaśniających. Wydał 1,5 tys. rozstrzygnięć. W ponad 1,2 tys. przypadkach stwierdził naruszenie praw pacjenta. Przeszło 1,1 tys. spraw, w których zapadły rozstrzygnięcia, dotyczyło prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych.

Rozstrzygnięcia Rzecznika w 2021 r. dotyczyły m.in. praktyk wstrzyknięć pacjentom preparatu Aquafilling Bodyline², odmówienia pacjentowi pomocy przez personel szpitala mimo poważnych dolegliwości bólowych³, pozostawienia fragmentu łańcucha od piły w ciele pacjenta⁴, błędów diagnostycznych i niezapewnienia pacjentce właściwych badań, co skutkowało koniecznością pilnej operacji⁵, a także w sprawie licznych naruszeń, w tym niepodjęcia natychmiastowych działań zmierzających do pilnego zakończenia ciąży, co skutkowało śmiercią pacjentki⁶.

Postępowania zbiorowe i postępowania cywilne

W 2021 r. Rzecznik wszczął 182 postępowania w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów (dla porównania, w 2020 r. Rzecznik wszczął 132 takie postępowania). Pośród nich, 142 dotyczyły prawa pacjenta do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymogom aktualnej wiedzy medycznej lub prawa do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością. Rzecznik wydał 199 decyzji dotyczących stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów. W 121 przypadkach Rzecznik uznał praktyki za naruszające zbiorowe prawa pacjentów.

Sprawy i rozstrzygnięcia dotyczyły między innymi stosowania u pacjentów tzw. „wlewów witaminowych” bez uzasadnienia medycznego i wykonania właściwych badań diagnostycznych; bezpieczeństwa pacjentów podczas epidemii COVID-19, w tym stosowania niewłaściwych procedur, braku tlenu dla pacjentów chorych na COVID-19, nieprawidłowości przy wypisie ze szpitala pacjentów z podejrzeniem COVID-19; bezpieczeństwa pacjentek w ciąży, separowania matek od dzieci; udzielania świadczeń zdrowotnych w warunkach nieodpowiadających wymogom sanitarnym; obciążania lekarzy kosztami wykonanych badań przez placówki medyczne, co mogło spowodować, że ze względu na obawy o poniesienie kosztów, pacjentom nie byłyby zlecane konieczne badania⁷.

Rzecznik może skorzystać z uprawnienia do żądania wszczęcia lub brania udziału w toczących się postępowaniach cywilnych dotyczących naruszenia praw pacjenta na prawach przysługujących prokuratorowi. W 2021 r. Rzecznik podjął 36 nowych spraw cywilnych. W jednej ze spraw, dotyczącej pozostawienia w jamie brzusznej pacjenta metalowej szpatułki, Sąd Apelacyjny w Rzeszowie podwyższył kwotę zadośćuczynienia, przyznając rację Rzecznikowi⁸.

Choć Rok Bezpieczeństwa Pacjenta zakończył się, widzimy, że rok 2022 r. stawia przed nami kolejne wyzwania w obszarze bezpieczeństwa pacjenta - w tym związanych trwającą epidemią COVID-19, czy pomoc pacjentom przybywającym z Ukrainy. Wyzwania te wymagają wzmożonej aktywności Rzecznika, który na bieżąco monitoruje i reaguje na zagrożenia dla bezpieczeństwa pacjentów.