Przyjęta w dniu 13 lutego 2004 r. konwencja BWM jest pierwszą konwencją międzynarodową, która wprowadza instrumenty prawne i techniczne dotyczące ryzyka wynikającego z przemieszczania organizmów w wodach balastowych.

Introdukcja gatunków obcych do nowych środowisk może doprowadzić do znacznych zmian struktury i dynamiki ekosystemu morskiego. Może ona nie tylko stanowić zagrożenie dla dotychczasowych form gospodarczego wykorzystania morza, ale także zagrażać zdrowiu ludzkiemu, m.in. w związku z rozwojem chorobotwórczych drobnoustrojów lub zakwitów toksycznych glonów.

Szacuje się, że żegluga jest odpowiedzialna za globalny transfer ponad 10 miliardów ton wód balastowych rocznie, na skutek czego ok. 10 tysięcy gatunków morskich (fauny i flory, w tym patogenów) jest przewożonych w wodach balastowych każdego dnia.

Celem konwencji BWM jest zapobieganie, zmniejszanie oraz w miarę możliwości wyeliminowanie przenoszenia tych organizmów i patogenów przez kontrolowanie i zarządzanie statkowymi wodami balastowymi i osadami.

W celu ułatwienia państwom, armatorom i portom wprowadzenia środków przewidzianych w konwencji oraz jednolitego wdrożenia jej wymogów, Międzynarodowa Organizacja Morska (IMO) opracowała wytyczne techniczne do konwencji (IMO BWM Guidelines), które dostępne są tutaj.

Przedmiotowa umowa międzynarodowa weszła w życie w dniu 8 września 2017 r.

Problematyka dotycząca zapobiegania wprowadzaniu gatunków obcych uwzględniona jest również w innych międzynarodowych umowach, których Polska jest Stroną: m.in. Konwencji o prawie morza (Dz. U. z 2002 Nr 59, poz. 543), tzw. konwencji UNCLOS, oraz Konwencji o różnorodności biologicznej (Dz. U. 2002 nr 184 poz. 1532) sporządzonej w Rio de Janeiro dnia 5 czerwca 1992 r. (Dz. U. z 2002 r. nr 184 poz. 1532). Potrzebę identyfikowania, kontroli lub eliminacji gatunków obcych i zarządzania ich drogami przedostawania się w celu ochrony europejskiej różnorodności biologicznej dostrzeżono również na poziomie Unii Europejskiej. W 2011 r. przyjęto unijną strategię ochrony różnorodności biologicznej na okres do 2020 r. oraz rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2014 w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych (Dz. Urz. UE. L. 317 z 4.11.2014, str. 35). Rozporządzenie to nakłada na państwa członkowskie UE m.in. obowiązek przeprowadzenia wszechstronnej analizy dróg niezamierzonego wprowadzania lub rozprzestrzeniania się gatunków obcych na terytorium każdego państwa członkowskiego UE, uwzględniającej również wody morskie.