Pierwsza nawa tunelu na S19 Rzeszów Południe - Babica wydrążona
10.12.2025
W ramach budowy odcinka drogi ekspresowej S19 Rzeszów Południe - Babica powstaje dwunawowy tunel drogowy o długości 2255 m. Maszyna drążąca „Karpatka” wydrążyła już pierwszą nitkę tunelu i przebiła się na północną stronę wzgórza Grochowiczna.
Tunel drogowy na podkarpackim odcinku S19, który powstaje w technologii TBM (ang. Tunnel Boring Machine), będzie się składał z dwóch naw, które zostaną połączone 15 przejściami poprzecznymi oraz dodatkowym przejazdem awaryjnym. Każda z naw będzie miała po dwa pasy ruchu oraz dodatkowy pas awaryjny.
Tarcza drążąca Karpatka to gigantyczny „kret” o długości 114 metrów i szerokości 15 metrów. Jej waga to około 4400 ton. Posiada napęd hydrauliczno-elektryczny i 12 silników, każdy o mocy 1 megawata. Ważący około 400 ton pierścień skrawający obraca się z prędkością do 3 obrotów na minutę oraz jest wyposażony w 471 narzędzi służących do wiercenia. Maksymalna głębokość, jaką osiągnęła maszyna TBM, to ponad 100 metrów. Na jeden cylindryczny pierścień, którymi została obudowana pierwsza nawa tunelu, składa się z 10 elementów, a na całą jedną nawę 1100 pierścieni.
Realizacja tunelu odbywa się w skomplikowanych warunkach geologicznych i hydrologicznych, które wpłynęły na dłuższy czas realizacji pierwszej nawy tunelu. Dodatkową trudnością jest metan, który wykryto w lipcu 2023 r. podczas próbnych pompowań mających na celu obniżenie zwierciadła wody na potrzeby drążenia tunelu maszyną TBM. Wymusiło to konieczność doposażenia maszyny w elementy związane z wentylacją i detekcją metanu.
Kolejnym etapem prac będzie obrót „Karpatki”, tak aby mogła rozpocząć drążenie drugiej nawy. Maszyna będzie obracana przy pomocy airmovera, czyli „poduszkowca”, który będzie transportował poszczególne elementy maszyny na miejsce, z którego rozpocznie się drążenie portalu północnego. Podczas tego procesu odbędą się czynności związane z przeglądem, kontrolą i serwisem oraz naprawą uszkodzonych części.
W wydrążonej nitce tunelu wykonana zostanie płyta podjezdniowa, a następnie konstrukcja nawierzchni, po której w przyszłości będą poruszać się pojazdy. Jezdnia z dwoma pasami ruchu i pasem awaryjnym oraz opaskami bezpieczeństwa będzie umiejscowiona w najszerszym miejscu nawy. Podobne prace zostaną przeprowadzone w drugiej nawie po zakończeniu drążenia.
Budowę S19 Rzeszów Południe – Babica o długości 10,3 km realizuje konsorcjum firm Mostostal Warszawa i Acciona Construccion. Zaawansowanie robót to ok. 57 proc., a zakończenie prac planowane jest w styczniu 2028 r.
W ramach inwestycji powstanie węzeł Babica zlokalizowany w pobliżu skrzyżowania DK19 z DW988. Zakres prac, oprócz tunelu, obejmuje budowę obiektów inżynierskich, w tym sześciu estakad, dwóch wiaduktów nad S19, bezkolizyjnego przejazdu nad linią kolejową w ciągu istniejącej DK19, trzech przejść dla zwierząt i jednego przejazdu pod S19.
W ramach kontraktu wybudowane zostanie również pierwsze w województwie podkarpackim Centrum Zarządzania Tunelem. Inwestycja obejmuje także budowę dwóch Miejsc Obsługi Podróżnych: MOP Lutoryż (kierunek Rzeszów i Barwinek) oraz dwóch lądowisk dla śmigłowców Lotniczego Pogotowia Ratunkowego (na MOP Lutoryż w kierunku Rzeszowa i przy Centrum Zarządzania Tunelem).
S19 Rzeszów Południe – Babica jest częścią trasy Via Carpatia, kluczowego korytarza transportowego łączącego Europę Północną i Południową. Na terenie Polski trasa będzie miała około 700 km długości. W skład szlaku drogowego Via Carpatia wchodzą odcinki dróg ekspresowych S61, S16 i S19 przebiegające przez teren pięciu województw - podlaskiego, warmińsko-mazurskiego, mazowieckiego, lubelskiego i podkarpackiego