28 posiedzenie Polsko – Niemieckiej Komisji ds. wód Granicznych odbyło się w dniach 23-24 listopada 2021 r. w Warszawie. Podczas spotkania podsumowano polsko – niemiecką współpracę na wodach granicznych za lata 2019 – 2020. Przyjęto sprawozdania z wykonania planów pracy w ramach grup roboczych Komisji oraz przyjęto plany pracy na rok 2021 (wstecznie) oraz rok 2022.

W ramach prac grupy W1 ds. hydrologii i hydrogeologii strony opracowały i uzgodniły wspólną ocenę hydrologiczną Nysy Łużyckiej i Odry granicznej dla roku hydrologicznego 2019 i 2020.

W 2020 r. strony dwukrotnie przeprowadziły pomiary wód podziemnych (w kwietniu i we wrześniu)
w zakresie skutków eksploatacji kopalń odkrywkowych węgla brunatnego. Pomiary przeprowadzone zostały niezależnie po każdej ze stron, a strony wymieniły się wynikami. Prace są kontynuowane. Komisja zaleca budowę trzech nowych punktów pomiaru wód podziemnych po stronie polskiej, w rejonie ściany uszczelniającej odkrywki Nochten/Reichwalde. Budowa zostanie sfinansowana przez użytkownika kopalni odkrywkowej.

Grupa W1 stwierdziła potrzebę aktualizacji bilansu wodnego Nysy Łużyckiej z 2001 r. To zadanie będzie wymagało aktualizacji bazy danych hydrometeorologicznych, bazy danych użytkowników wód a także projekcji zmian klimatu oraz informacji dotyczących zarządzania wodami przy stanach niskich. W tym celu powinna zostać powołana grupa ekspertów składająca się z przedstawicieli grup W1 i W5.

W odniesieniu do kwestii zaopatrzenia w wodę Świnoujścia, w ramach grupy W1 kontynuowano prace nad zabezpieczeniem kontroli poboru wód gruntowych w ujęciach wody we wschodniej części wyspy Uznam. Odnotowano, że w lutym 2019 r.  Zakład Wodociągów i Kanalizacji w  Świnoujściu uzyskał nowe pozwolenie wodnoprawne dla ujęcia wody „Granica”, przy czym poinformowano, że poziom maksymalnego, zatwierdzonego poboru wody jest zgodny z wynikami polsko - niemieckiej ekspertyzy z 2005/2006 r., opracowanej w ramach projektu: Transgraniczne gospodarowanie wodami podziemnymi w celu zapewnienia zaopatrzenia w wodę pitną w polsko-niemieckim obszarze zaopatrzenia Uznam-Ost/Świnoujście. Strona niemiecka wyraziła obawy, że korzystanie z ujęć wody pitnej po obu stronach granicy może stanowić zagrożenie dla ważnych obszarów chronionych i biotopów zależnych od zaopatrzenia w wodę. W związku z powyższym, w odniesieniu do nowych warunków ramowych zaproponowano aktualizację modelu hydrogeologicznego z lat 2005/2006. Realizację przedsięwzięcia powierzono polsko – niemieckiej grupie ekspertów, której zadaniem jest opracowanie ram nowego projektu. Prace koncepcyjne rozpoczęto w 2021 r. Główne koszty związane z realizacją zadania zobowiązała się ponieść strona niemiecka, jako zgłaszająca konieczność aktualizacji modelu hydrogeologicznego.

W ramach prac Grupy W2 ds. monitoringu wód granicznych opublikowane zostały raporty o jakości polsko-niemieckich wód granicznych za rok 2018 oraz 2019.

Stwierdzono dalsze przekraczanie niektórych środowiskowych norm jakości. W celu ich wyjaśnienia Grupa W2 przeprowadziła stopniową analizę problematycznych substancji, dostosowaną do terminów osiągnięcia celów środowiskowych. Głównymi substancjami badanymi w 2019 r. były rtęć i tributylocyna. W 2020 r. rozpoczęto analizę dwustronnych wyników pomiarów dla tych substancji. Komisja zaproponowała kontynuowanie wspólnych prac i prosi dalej być o tym informowana.

Grupa W4 ds. utrzymania wód granicznych  poinformowała o dalszych postępach w realizacji inwestycji przeciwpowodziowych w obszarze przygranicznym oraz o dalszych postępach w przygotowaniu ramowego planu utrzymania Nysy Łużyckiej.  Po stronie niemieckiej opracowanie planu pilotażowego dla brandenburskiego odcinka granicznego nastąpi w 2022 r. W ramach tego opracowania zostanie ujęty również plan utrzymania Nysy Łużyckiej dla odcinka od km 40+500 do km 74+334, przekazany przez stronę polską.

W ramach prac Grupy W5 ds. planowania wód granicznych, strona niemiecka poinformowała o planach wygaszania kopalni odkrywkowej Jänschwalde. Wygaśnięcie kopalni nastąpi prawdopodobnie
w 2023 r. i od tego momentu będzie prowadzona rekultywacja wykorzystanych terenów. Obecnie opracowywane są plany dotyczące zalewania trzech powstałych zagłębień (przyszłych jezior) wodą
z Nysy Łużyckiej za pośrednictwem dwóch przepompowni. Plany przewidują możliwość pobrania z Nysy Łużyckiej średnio od 0,6 m³/s do maksymalnie 2,0 m³/s wody przez każdą przepompownię. Przypuszczalnie zalewanie rozpocznie się w 2029 roku i szacuje się, że potrwa 13 lat.

W ramach spraw różnych Komisja corocznie informowana jest przez Strony o aktualnych przedsięwzięciach w obszarze przygranicznym. Przedsięwzięcia te mają na celu poprawę bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, zachowanie warunków żeglugowych, umożliwienie migracji ryb, dotyczą eksploatacji jazów i innych urządzeń wodnych lub inwestycji w różnego rodzaju infrastrukturę o charakterze transgranicznym. Strony informują także Komisję o przedsięwzięciach, dla których wymagana jest ocena oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym. Aktualnie trwają procedury transgranicznej oceny oddziaływania na środowisko dla dwóch przedsięwzięć po stronie niemieckiej:

• ochrona przeciwpowodziowa w gminie Krauschwitz, dzielnica Klein Priebus;
• ochrona przeciwpowodziowa Rothenburg/Oberlausitz, dzielnica Lodenau.

Ponadto Komisja została poinformowana w zakresie planów i działań na Odrze Granicznej w związku
z podpisaniem polsko-niemieckiej umowy o wspólnej poprawie sytuacji na drogach wodnych na pograniczu polsko-niemieckim.

W ramach współpracy ze Stałą Polsko-Niemiecką Komisją Graniczną ustalono, że lista działań utrzymaniowych, przewidzianych do wykonania w nadchodzącym roku przekazywana będzie do uzgodnienia Komisji Granicznej każdego roku.

Komisja przyjęła do wiadomości sprawozdania stron o postępach w powyższych sprawach. Wpływ na wydłużenie czasu realizacji niektórych przedsięwzięć miały obostrzenia wywołane pandemią COVID-19. Nie zanotowano konieczności omówienia żadnych zagadnień wynikających bezpośrednio z Umowy. Komisja oczekuje, że będzie informowana o dalszych krokach w powyższych  sprawach na następnym posiedzeniu.

Przewodniczący Komisji uzgodnili, że dwudzieste dziewiąte posiedzenie Polsko- Niemieckiej Komisji do spraw Wód Granicznych odbędzie się w Kraju Związkowym Saksonia (Republika Federalnej Niemiec), w dniach 13-14 września 2022 r.