W bieżącej perspektywie finansowej 2014-2020 MSWiA jest odpowiedzialne za wdrażanie europejskich funduszy spraw wewnętrznych, tj.:

• Funduszu Azylu, Migracji i Integracji,
• Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Funkcję Organu Odpowiedzialnego dla ww. funduszy pełni Departament Funduszy Europejskich MSWiA, zaś Organu Delegowanego – Centrum Obsługi Projektów Europejskich MSWiA. W związku z wejściem w życie w dniu 6 kwietnia 2022 r. Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europy nr UE 2022/585, Polsce umożliwiono przedłużenie o jeden rok okresu wdrażania funduszy w obszarze spraw wewnętrznych w perspektywie finansowej 2014–2020 tj. do 31.12.2023 r. 

FAMI to mechanizm finansowy, którego zasady określone zostały w rozporządzeniach unijnych oraz w Programie Krajowym FAMI. Fundusz ma określone cele szczegółowe oraz cele krajowe. 

Cele Funduszu:

• rozwinięcie wspólnego europejskiego systemu azylowego,
• wspieranie legalnej migracji do państw członkowskich zgodnie z ich potrzebami gospodarczymi i społecznymi,
• promowanie integracji obywateli państw trzecich,
• ulepszanie skutecznych strategii powrotów w państwach członkowskich,
• wzmocnienie solidarności i podziału odpowiedzialności pomiędzy państwami członkowskimi, w odniesieniu do tych państw, których zjawisko przepływów migracyjnych i azylowych dotyczy w największym stopniu.

Alokacja FAMI w perspektywie finansowej 2014-2020 wynosi 123 179 882,49 mln EUR. Prawie wszystkie środki zostały już zakontraktowane.

Beneficjentami FAMI są przede wszystkim urzędy wojewódzkie, Urząd do Spraw Cudzoziemców, Straż Graniczna, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz organizacje pozarządowe. Projekty otrzymują dofinansowanie w trybie naborów konkursowych, bezpośrednich lub ograniczonych. Osobami, które otrzymują wsparcie jako grupa docelowa są obywatele państw trzecich, tj. państw niebędących członkami Unii Europejskiej oraz bezpaństwowcy i osoby o nieokreślonym obywatelstwie.

FBW to mechanizm finansowy, którego zasady określone zostały w rozporządzeniach unijnych oraz w Programie Krajowym FBW. Fundusz funkcjonuje w ramach dwóch komponentów: FBW – Policja oraz FBW – Granice i Wizy, z których każdy ma określone cele szczegółowe oraz cele krajowe.

Cele Funduszu:

• FBW Policja: zapobieganie i zwalczanie przestępczości transgranicznej, w tym terroryzmu oraz zacieśnianie współpracy organów ścigania,
• FBW Granice i Wizy: wspieranie wspólnej polityki wizowej w celu ułatwienia legalnego podróżowania, przeciwdziałanie nielegalnej imigracji oraz wspieranie zintegrowanego zarządzania granicami.

Alokacja w ramach FBW wynosi 159 318 665,74 EUR, w tym 114 563 617,74 EUR przeznaczono na komponent FBW – Granice i Wizy, zaś 44 755 048,00 EUR na komponent FBW – Policja. Prawie wszystkie środki zostały już zakontraktowane.

Beneficjentami FBW są przede wszystkim służby, tj.: Straż Graniczna, Policja, Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Krajowa Administracja Skarbowa (MF) i Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Urzędy Wojewódzkie. Ze względu na charakter funduszu, projekty otrzymują dofinansowanie, co do zasady, w trybie naborów bezpośrednich lub ograniczonych.

---

W dniu 15 lipca 2021 r. zostały opublikowane rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiające europejskie fundusze spraw wewnętrznych na perspektywę finansową 2021-2027:

• Rozporządzenie (UE) 2021/1147 ustanawiające Fundusz Azylu, Migracji i Integracji (FAMI),
• Rozporządzenie (UE) 2021/1148 ustanawiające w ramach Funduszu Zintegrowanego Zarządzania Granicami, Instrument Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej (IZGW),
• Rozporządzenie (UE) 2021/1149 ustanawiające Fundusz Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW). 

Funkcje Instytucji Zarządzającej dla ww. funduszy pełni, podobnie jak w poprzednich latach Departament Funduszy Europejskich MSWiA, zaś Instytucji Pośredniczącej– Centrum Obsługi Projektów Europejskich MSWiA. 

Celem Funduszu FAMI jest przyczynianie się do skutecznego zarządzania przepływami migracyjnymi i do wdrażania, wzmacniania i rozwijania wspólnej polityki azylowej i wspólnej polityki imigracyjnej zgodnie z odpowiednim unijnym dorobkiem prawnym i przy pełnym poszanowaniu zobowiązań międzynarodowych Unii i państw członkowskich wynikających z instrumentów międzynarodowych, których są stronami.

Alokacja FAMI wynosi 236 869 922 EUR.

Podstawowym celem IZGW jest zapewnienie solidnego i skutecznego europejskiego zintegrowanego zarządzania granicami zewnętrznymi, a tym samym przyczynianie się do zapewnienia wysokiego poziomu bezpieczeństwa wewnętrznego w UE. Przy jednoczesnym zagwarantowaniu swobodnego przepływu osób w UE i pełnym poszanowaniu odpowiedniego unijnego acquis oraz zobowiązań międzynarodowych UE i państw członkowskich wynikających z instrumentów międzynarodowych, których są stronami. 

Alokacja IZGW wynosi 162 473 493,00 EUR.

Natomiast podstawowymi celami polityki FBW na lata 2021-2027 jest przyczynianie się do zapewniania wysokiego poziomu bezpieczeństwa w UE, w szczególności poprzez zapobieganie terroryzmowi i radykalizacji postaw, poważnej i zorganizowanej przestępczości i cyberprzestępczości oraz zwalczanie tych zjawisk, poprzez wspieranie i ochronę ofiar przestępstw, a także poprzez przygotowywanie się do zdarzeń, ryzyka i kryzysów dotyczących bezpieczeństwa, ochronę przed nimi i skuteczne zarządzanie nimi.

Alokacja FBW wynosi 70 755 658,31 EUR.

Ostateczne działania kwalifikowane do wsparcia w obszarze spraw wewnętrznych na lata 2021-2027 przedstawione są w, zaakceptowanych przez KE w grudniu 2022 r., Polskich Programach FAMI, IZGW i FBW.

Beneficjentami środków z ww. funduszy mogą być w Polsce organizacje i instytucje, których zakres działań będzie wskazany w ogłoszeniach o naborach wniosków. Beneficjentem nie mogą być osoby fizyczne i prowadzące indywidualną działalność gospodarczą.

Ze szczegółami programów można zapoznać się na stronie https://www.gov.pl/web/dfe-mswia, gdzie znajdują się również najważniejsze informacje w zakresie wdrażania funduszy, m.in. ogłoszenia o naborach wniosków.