Dzisiejsze produkty wykorzystują technologię opracowaną ponad 10 lat temu
18.09.2023
Inwestycje w naukę trafiają na rynek w postaci produktów średnio po około 20-25 latach. Czas ten jest bardzo zbliżony niezależnie od dziedziny badań . Przejście od etapu badań podstawowych do fazy B+R, w tym zgłoszeń patentowych to około 10-15 lat. Potrzeba kolejnych 10 lat, by wyniki prac B+R zostały wprowadzone na rynek w postaci gotowych produktów i zaczęły przynosić zysk.
Do takich wniosków doszli naukowcy z Politechniki w Lozannie (Szwajcaria), którzy przebadali dwa rodzaje zależności:
- patent -> produkt
- publikacja/artykuł naukowy -> patent.
W pierwszym przypadku wykorzystali informacje o wirtualnych oznaczeniach patentowych (VPM). System VPM funkcjonuje na rynku USA i pozwala aby firmy wprowadzające na rynek produkty wykorzystujące patenty oznaczyły je szczegółowymi danymi o tym patencie[1]. Autorzy włączyli w zakres swoich badań ok. 6000 produktów tzw. wysokiej techniki wprowadzonych przez europejskie firmy na rynek amerykański. W przypadku zależności publikacja/artykuł naukowy -> patent autorzy skorzystali z baz danych patentowych[2], które przeszukali pod kątem identyfikacji cytowanych artykułów naukowych w opisie patentu.
Okazuje się, że produkty wysokich technologii z oznaczeniami patentowymi obecne na rynku w 2020 roku bazowały na rozwiązaniach opatentowanych dziesięć lat wcześniej. (mediana wartości dla roku uzyskania patentu). Nie zaobserwowano w tym przypadku większych różnic dla poszczególnych dziedzin nauk[3]. Są one bardziej widoczne Różnica te jest bardziej widoczne w przypadku czasu publikowania prac naukowych stanowiących bazę dla uzyskanych patentów. Mediana dla roku opublikowania pracy naukowej, cytowanej potem w opisach patentowych, to połowa lat 90.. Najstarsze są publikacje z obszaru nauk rolniczych i przyrodniczych, najnowsze te z obszaru nauk społecznych i humanistycznych (mediana - późne lata 90.).
Wykres 1: Lata publikacji naukowych i zgłoszeń patentowych wykorzystywanych przez produkty wysokiej technologii obecne na rynku w 2020 roku
Konsekwencje dla polityk publicznych
Okres oczekiwanych zwrotów z inwestycji w naukę, a także w obszar rozwoju działalności B+R w postaci wdrożonych na rynek produktów, jest długi i najczęściej wykraczający poza ramy czasowe polityk publicznych. Szczególnie widoczne staje się to w przypadku nauki, gdzie artykuły opublikowane w latach 80. i wcześniejszych nadal stanowią teoretyczną podstawę dzisiejszego postępu technologicznego. W przypadku efektów działalności B+R okres ten się skraca. Wynalazki i technologie starzeją się szybciej niż wyniki badań podstawowych i są wypierane przez nowsze rozwiązania. Rodzi to jednak konsekwencje właśnie dla planowania oraz ewaluacji polityk publicznych. Dotyczy to zwłaszcza postrzegania ich w perspektywie wieloletniej umożliwiającej rzetelną ocenę rezultatów.
NCBR jako największa polska instytucja wspierająca rozwój działalności B+R rozumie długofalowy charakter tego procesu i jego niezbędne etapy. Muszą one nastąpić po sobie, aby doprowadzić część wspartych projektów do sukcesu rynkowego i praktycznego wykorzystania wyników prac B+R w postaci produktów lub usług. Interwencja w obszar B+R jest przez nas rozpatrywana jako sekwencja zjawisk prowadzących do zmian w dłuższym horyzoncie czasowym. Takie podejście wykorzystywaliśmy do oceny skuteczności programu pomocowego NCBR wdrażanego w poprzedniej perspektywie finansowej UE Badanie ewaluacyjne pomocy publicznej (B+Radar), oraz w jego kontynuacji - badaniu własnym BRadar+ Radar innowacji. Będziemy je także wykorzystywać w obecnej perspektywie finasowania UE zgodnie z zaakceptowanym przez Komisję Europejską aktualnym planem ewaluacji programu pomocowego FENG dla NCBR Plan ewaluacji pomocy publicznej FENG – NCBR.
Oceniając skuteczność swoich działań identyfikujemy zatem szereg następujących po sobie pozytywnych zmian z punktu widzenia rozwoju społeczno-gospodarczego. W pierwszej kolejności są to zmiany obserwowane na poziomie wspieranych podmiotów (tzw. efekty bezpośrednie). Zaliczyć tu należy wzrost liczby prowadzonych prac B+R, nakładów na B+R i zatrudnionych dla potrzeb realizacji zadań związanych z B+R. To z kolei powinno prowadzić do zacieśnienia współpracy z podmiotami zewnętrznymi, szczególnie instytucjami naukowymi. Dopiero w dalszej kolejności powinna zwiększyć się liczba działań o charakterze proinnowacyjnym, takich jak wdrożenia i komercjalizacja wyników B+R. To one prowadzą właśnie do tego na co klienci i konsumenci czekają najbardziej - nowych produktów i usług na rynku. Pożądanym i docelowym rezultatem wsparcia NCBR będzie sytuacja, w której efekty projektów pozwolą przedsiębiorstwom na osiąganie zysków ekonomicznych, poprawę pozycji konkurencyjnej, a prace B+R będą stałym elementem towarzyszącym ich rozwojowi, co przełoży się na zmianę zwiększenie konkurencyjności gospodarki Polski.
[1]Zgodnie z ustawą America Invents Act (AIA), właściciele patentów mogą oznaczać swoje produkty pojedynczym "wirtualnym oznaczeniem patentowym (VPM)" składającym się ze słowa "Patent" (lub "Pat.") wraz z publicznie dostępnym adresem URL, który kojarzy opatentowany artykuł z numerem patentu. Oznaczanie produktów numerami patentów informuje klientów oraz konkurentów, o tym, że produkt jest chroniony patentem. Ma to zatem znaczenie dla zapobieżenia naruszenia praw własności przemysłowej przez konkurujące firmy, ale także wpływa w pozytywny sposób na postrzeganie firmy i jej produktów jako innowacyjnych.
[2]Lens.org
[3] w analizie wykorzystano podział na 6 dziedzin nauki: nauki przyrodnicze, inżynieria i technologia, medycyna i nauki o zdrowiu, nauki rolnicze, nauki społeczne i nauki humanistyczne