Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Spotkanie prowadziła Ewa Kocińska-Lange, Dyrektor Biura NCBR w Brukseli, razem z Tomaszem Poprawką z biura PolSCA PAN w Brukseli. Agendę Komisji Europejskiej prezentował dr John Bell, Zastępca Menadżera Misji i dyrektor działu Healthy Planet w Dyrekcji Generalnej ds. Badań Naukowych i Innowacji, a moderatorem paneli był prof. Zbigniew Kundzewicz, członek Zgromadzenia przy Radzie Misji powołany przez KE.

Spotkanie odbyło się na kanwie ogłoszonych tydzień wcześniej konkursów w obszarze ww. misji w ramach programu Horyzont Europa – i choć konkursy nie były głównym tematem rozmów, to jednak kilkukrotnie nawiązywano do nich zarówno w trakcie paneli, jak i na czacie, na którym toczyła się gorąca dyskusja. Świadczy to, podobnie jak frekwencja (ponad 170 osób) o żywym zainteresowaniu tą tematyką i dobrze rokuje w kwestii liczby składanych wniosków.

Ponieważ zmiany klimatyczne nasilają się na całym świecie, przeciwdziałanie im po prostu nie wystarczy – należy zatem zapobiegać temu, do czego nie da się przystosować i dostosować się do tego, co nieuniknione. Zmiany te będą trwać przez dziesięciolecia, nawet gdyby globalne wysiłki na rzecz cięć emisji okazały się skuteczne. W związku z tym Komisja Europejska przyjęła w 2021 r. nową strategię adaptacji do zmian klimatu: należy zrobić to szybciej, mądrzej i bardziej systemowo. Ze względu na złożoność i wszechstronność zagadnienia John Bell podkreślał kilkukrotnie konieczność zaangażowania wszystkich interesariuszy, w tym lokalnych społeczności czy sektora badań i innowacji, nie mówiąc już o decydentach politycznych wszystkich szczebli.

W trakcie panelu poświęconego roli badań i innowacji w realizacji misji dr Iwona Wagner z Europejskiego Regionalnego Centrum Hydrologii PAN zwróciła uwagę na rolę kapitału naturalnego, tj. błękitno-zielonej infrastruktury jako swoistego zwornika systemu adaptacji. Ilona Jędrasik z ClientEarth/Prawnicy dla Ziemi reprezentując sferę społeczną, stwierdziła, że nie jest ona wystarczająco reprezentowana w tej materii, co widać po słabości lokalnych NGO-sów zajmujących się zmianami klimatycznymi i środowiskiem czy po badaniach socjologicznych. Jednocześnie zaangażowanie mieszkańców nie powinno ograniczać się do biernego podążania za decyzjami politycznymi czy administracyjnymi, lecz powinno się przejawiać na każdym etapie. Z kolei Piotr Olkiewicz ze środowiskowej firmy Senvi powiedział – na podstawie swoich doświadczeń zawodowych – że kluczową kwestią jest dostępność danych, ich jakość i sposób zdobywania.

Jednocześnie z wypowiedzi niemal wszystkich panelistów biło przekonanie, że to samorządy powinny wziąć odpowiedzialność za te kwestie i przejąć inicjatywę w zakresie angażowania interesariuszy. Podzielali to również uczestnicy kolejnego panelu, poświęconego zaangażowaniu mieszkańców i kapitału prywatnego w tej misji.

Prof. Szymon Malinowski, znany m.in. z filmu „Można panikować” przekonywał, że dla zaangażowania danych środowisk konieczne jest uświadomienie im skali problemu – wbrew pozorom nie spowoduje to zamknięcia oczu i zasłonienia uszu na niezbyt pocieszające wiadomości, lecz wyzwoli to w nich energię do działania. Wojciech Racięcki, dyrektor działu innowacyjnych metod B+R akcentował rolę instytucji publicznych – wolny rynek jest wprawdzie dynamiczny, jednak nieukierunkowany nie zagospodaruje kwestii klimatycznych. Podkreślił też, że ważny jest czynnik ekonomiczny – należy to w taki sposób wysterować, aby i firmom i gospodarstwom domowym to się po prostu opłacało w porównaniu do rozwiązań tradycyjnych. Wreszcie Laura Gosiewska z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego wskazywała na „Polskę powiatową” jako stronę całkowicie niedoreprezentowaną i niewyeksploatowaną.

Wśród publiczności dominowali reprezentanci sektora naukowo-badawczego i administracji wszystkich szczebli – centralnej, regionalnej i lokalnej.