Rzecznik
Praw Pacjenta

Standardem przyjętym w krajach Unii Europejskiej oraz przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) jest dopuszczenie przewozu zapasu leków na 30 do 90 dni terapii. Dłuższy okres może wymagać dodatkowych formalności, w tym zgody lokalnych organów nadzoru farmaceutycznego.

Należy jednak pamiętać, że prawo wywozu danych leków z Polski nie oznacza, że te produkty automatycznie (bez jakichkolwiek ograniczeń) można wwieźć na terytorium innego państwa. Wwóz leków na terytorium innych krajów (oraz ich wywóz z tych krajów w celu ewentualnego przywozu ich do Polski) pozostaje poza reżimem polskiego prawodawstwa. Przepisy prawa polskiego nie mają eksterytorialnego zakresu odziaływania, tj. nie mogą regulować zasad, w tym ograniczeń co do leków lub substancji, które mogą być wwożone na terytorium obcych państw.

Kwestia wypowiadania się co do tego, jakie leki można wywozić z terytorium innych krajów (w celu ich przywozu do Polski) pozostaje w zakresie wyłącznych kompetencji instytucji, ewentualnie placówek dyplomatycznych krajów, z których leki mają być wywiezione. Ta sama zasada dotyczy sytuacji przywozu leków na terytorium innych państw – tylko instytucje tych państw mogą wypowiadać się jakie leki można przywieźć i w jakiej ilości.

Podróżujący pacjent co do zasady może, na własny użytek, przywieźć do Polski leki w liczbie nieprzekraczającej pięciu najmniejszych opakowań danego leku, o ile nie zawierają substancji odurzających czy psychotropowych. Planując jednak przywóz leków do Polski, należy przede wszystkim sprawdzić, czy leki te można wywieźć z kraju, z którego wyjeżdżamy.

Przywóz albo wywóz środków odurzających, substancji psychotropowych lub prekursorów kategorii 1, na własne potrzeby lecznicze, na podstawie recepty lub dokumentacji medycznej dotyczącej zaleconego przyjmowania danego produktu leczniczego, wymaga stosownego zaświadczenia wydanego przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego (GIF).

Prawu wywozu leków z Polski (w tym także tych wymagających stosownych dokumentów ze strony GIF) nie odpowiada automatyczne prawo ich wwozu na terytorium innych państw. Osoba zamierzająca przywieźć leki na terytorium innego państwa powinna każdorazowo rzetelnie zweryfikować we właściwych instytucjach państwa docelowego taką możliwość.

Zaleca się jednocześnie – ze względów ostrożnościowych – aby przywożąc leki do Polski z innego państwa, jak również wywożąc leki z Polski do innego państwa, posiadać przy sobie dokument uprawdopodabniający taką potrzebę, tj. dokument, z którego wynika, że przywóz tego leku wynika z potrzeb zdrowotnych osoby dokonującej przywozu albo innej osoby, dla której ten lek jest przeznaczony.

Leki przewożone na własny użytek powinny znajdować się w oryginalnych opakowaniach z etykietą i ulotką. Warto również mieć ze sobą kopię recepty lub zaświadczenie lekarskie – zwłaszcza przy lekach na receptę, psychotropowych czy wymagających chłodzenia. W bagażu podręcznym można przewozić leki w płynie nawet w pojemnościach powyżej 100 ml – jeśli są niezbędne do leczenia i odpowiednio zgłoszone w kontroli bezpieczeństwa. Zaleca się trzymanie ich w przezroczystej saszetce.

Zanim spakujemy leki, zawsze warto sprawdzić przepisy kraju, do którego się wybieramy. Niektóre państwa mają bardzo restrykcyjne przepisy dotyczące substancji psychotropowych, a niewłaściwe postępowanie może grozić poważnymi konsekwencjami. Informacje na ten temat znajdują się na stronach ambasady lub konsulatu danego kraju.