Rzecznik
Praw Pacjenta

Czym jest profilaktyka pierwotna?

Profilaktyka pierwotna to działania podejmowane w celu zapobiegania chorobom, zanim jeszcze wystąpią. Kluczowym jej elementem są szczepienia ochronne, które stanowią skuteczną metodę obrony przed wieloma groźnymi chorobami zakaźnymi. Dzięki nim można uniknąć nie tylko samej infekcji, ale również powikłań, które mogą prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.

Jak działają szczepienia?

Szczepionki zawierają osłabione lub nieaktywne drobnoustroje chorobotwórcze bądź ich fragmenty, które stymulują układ odpornościowy do produkcji przeciwciał. W ten sposób organizm „uczy się” rozpoznawać i zwalczać dane patogeny, zanim zdążą wywołać chorobę. Dzięki temu w przypadku kontaktu z wirusem lub bakterią, organizm jest już przygotowany i reaguje szybciej oraz skuteczniej.

Dlaczego szczepienia są ważne?

Szczepienia ochronne są jednym z najskuteczniejszych sposobów zapobiegania chorobom zakaźnym. Oto kilka kluczowych powodów, dla których warto się szczepić:

• Ochrona własnego zdrowia – zmniejszenie ryzyka zachorowania i powikłań pochorobowych.
• Ochrona społeczeństwa – dzięki odporności zbiorowej osoby, które nie mogą się zaszczepić (np. noworodki, osoby z osłabionym układem odpornościowym), są mniej narażone na infekcję.
• Redukcja kosztów leczenia – szczepienia pomagają zmniejszyć wydatki na leczenie chorób i hospitalizacje.
• Eliminacja chorób – skuteczne programy szczepień doprowadziły do całkowitego wyeliminowania niektórych chorób, takich jak ospa prawdziwa.

Które szczepienia są obowiązkowe i zalecane?

W Polsce obowiązkowe szczepienia obejmują m.in. ochronę przed gruźlicą, błonicą, tężcem, krztuścem, polio, WZW typu B oraz odrą, świnką i różyczką. Poza tym istnieje wiele szczepień zalecanych, takich jak przeciwko grypie, HPV, meningokokom czy pneumokokom.

Czy szczepienia są bezpieczne?

Szczepienia są dokładnie testowane przed wprowadzeniem na rynek i monitorowane przez organy zdrowia publicznego. Skutki uboczne są zazwyczaj łagodne i krótkotrwałe, np. zaczerwienienie w miejscu wkłucia czy niewielka gorączka. Ryzyko poważnych powikłań jest nieporównywalnie mniejsze niż ryzyko związane z zachorowaniem na daną chorobę.

 

Szczepienia ochronne to fundament profilaktyki pierwotnej, który pozwala na skuteczną walkę z chorobami zakaźnymi. Dzięki nim możemy cieszyć się dłuższym i zdrowszym życiem oraz chronić osoby szczególnie narażone na infekcje. Dbajmy o zdrowie swoje i swoich bliskich – regularnie sprawdzajmy kalendarz szczepień i korzystajmy z dostępnych programów immunizacji!