86. rocznica sowieckiej napaści na Polskę i obchody „Dnia Sybiraka”
17.09.2025
17 września 1939 roku Armia Czerwona przekroczyła wschodnią granicę Polski. W trzecim tygodniu wojny obronnej z Niemcami, Sowieci łamiąc traktat o nieagresji przystąpili do praktycznej realizacji tajnego paktu Ribbentrop-Mołotow. Wkrótce w podbitym kraju rozpoczął się terror i przemoc na niespotykaną wcześniej skalę. W wielu obozach śmierci ofiarami sowieckiego totalitaryzmu padło ponad 20 tys. polskich oficerów. Z kolei ludność cywilną z terenów wschodnich poddano masowym deportacjom i eksterminacji na Syberii oraz w innych odległych miejscach ZSRR.
Po 86 latach od tego tragicznego wydarzenia społeczeństwo Radomia oddało hołd polskim ofiarom sowieckiego, zbrodniczego totalitaryzmu oraz wszystkim innym Polakom, którzy ucierpieli w masowych deportacjach oraz w wyniku niewolniczej pracy w łagrach lub innych obozach pracy.
Uroczystości patriotyczne odbyły się na cmentarzu rzymsko-katolickim w Radomiu, przy pomniku zamordowanych przez NKWD – zwanym „Katyńskim” oraz przy pomniku „Sybiraków” i więźniów politycznych z lat 1939-1956.
Po podaniu komendy baczność, przez dowódcę kompani z 42. Bazy Lotnictwa Szkolnego w Radomiu, Orkiestra Wojskowa odegrała hymn Rzeczypospolitej Polskiej. W tym czasie asysta honorowa podniosła flagę państwową na maszt.
Następnie okolicznościowe wystąpienie do uczestników uroczystości skierował prezydent Radomia Radosław Witkowski.
Modlitwę ekumeniczną za poległych i pomordowanych odmówił kapelan Wojska Polskiego.
Dla upamiętnienia wszystkich bohaterów i poległych żołnierzy oraz tych, którzy oddali swoje życie w imię wolności i niepodległości Ojczyzny odczytano Apel Poległych. Następnie kompania reprezentacyjna Garnizonu Radom oddała trzykrotną salwę honorową.
Oficjalne delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze w miejscach pamięci narodowej.
W imieniu wojewody mazowieckiego Mariusza Frankowskiego wiązanki kwiatów pod pomnikami poległych i pomordowanych Polaków na „Wschodzie” złożył kierownik delegatury Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego w Radomiu Rafał Molga.
Po uroczystościach na cmentarzu, uczestnicy patriotycznego zgromadzenia udali się do Kościoła Garnizonowego pw. św. Stanisława Biskupa w Radomiu, gdzie odbyła się uroczysta msza święta w intencji Ojczyzny oraz „Sybiraków” i „Ofiar Katyńskich”, a także wszystkich innych Polaków zamordowanych przez Sowietów na „Wschodzie”.
W uroczystościach wzięli udział przedstawiciele Związku Sybiraków, administracji państwowej i samorządowej, dowódcy i komendanci służb mundurowych oraz pododdziały i poczty sztandarowe wojska, policji, straży granicznej, straży pożarnej, służby więziennej i innych formacji mundurowych, a także poczty sztandarowe szkół i organizacji społecznych.
17 września 1939 r. o godzinie 4 Armia Czerwona przekroczyła wschodnią granicę Polski. Łamiąc traktat o nieagresji Związek Radziecki rozpoczął niewypowiedzianą wojnę przeciwko Polsce. Sowiecka agresja była efektem tajnego, niemiecko-sowieckiego porozumienia „Ribbentrop-Mołotow” z 23 sierpnia 1939 r. Polskę zaatakowało 1,5 miliona żołnierzy radzieckich, w tym 6 tys. czołgów i ok. 1800 samolotów. Wschodniej granicy kraju broniło 30 tys. żołnierzy Korpusu Ochrony Pogranicza. Mimo, że rozkaz Naczelnego Wodza nakazywał unikanie walki z Sowietami, to i tak stoczono wiele bitew i potyczek, w których zginęło 2,5 tys. żołnierzy, a 250 tys. trafiło do niewoli. W konsekwencji w wielu obozach śmierci Sowieci dopuścili się ludobójstwa, mordując strzałem w tył głowy 21 892 polskich oficerów, w tym rezerwistów: urzędników, właścicieli ziemskich, lekarzy, inżynierów, literatów, duchownych i leśników. W Grodnie po zajęciu miasta wymordowano ponad 300 cywilnych obrońców. Do 1941 roku Sowieci przeprowadzili cztery deportacje, wysyłając na Syberię i inne odległe miejsca ZSRR, według różnych szacunków, od kilkuset tysięcy do miliona obywateli Rzeczypospolitej Polskiej.
Od 2004 roku, 17-go września obchodzony jest Światowy Dzień Sybiraka. A od 2013 roku święto ma charakter państwowy.
