Jak pomóc osobie po spożyciu alkoholu, która ma myśli samobójcze? Wytyczne dla służb ratunkowych
06.06.2025
Badania nie pozostawiają złudzeń - ryzyko popełnienia samobójstwa po spożyciu alkoholu wzrasta. Osoby uzależnione od alkoholu są nim obciążone nawet 120 razy bardziej. Jakie kroki mają podjąć dyspozytorzy medyczni, zespoły ratownictwa medycznego, wojewódzki koordynator ratownictwa medycznego i podmioty lecznicze, by zapewnić bezpieczeństwo i uratować życie osób znajdujących się w takim kryzysie? Dotąd nie było uporządkowanych zasad postępowania. Dlatego konsultanci wojewódzcy w dziedzinie psychiatrii oraz w dziedzinie medycyny ratunkowej wypracowali wytyczne, które będą stosować służby ratunkowe.
– Trzeba sobie uświadomić jak wielką siłę ma alkohol i jak wielką siłę ma współistnienie choroby alkoholowej z inną chorobą, np. depresją. Pacjent z myślami samobójczymi pod wpływem alkoholu stwarza ogromne ryzyko, że może zostać popełniona próba samobójcza. Musimy zapewnić bezpieczeństwo takim pacjentom – podkreśliła konsultant wojewódzka w dziedzinie psychiatrii prof. dr hab. n. med. Maria Radziwoń-Zaleska, która przygotowała wytyczne wraz z konsultantem wojewódzkim w dziedzinie medycyny ratunkowej dr n. med. Mariuszem Mioduskim.
Podpisanie zasad postępowania odbyło się 6 czerwca w obecności wojewody mazowieckiego Mariusza Frankowskiego, wicewojewody mazowieckiego Patryka Fajdka oraz zastępcy dyrektora Wydziału Państwowego Ratownictwa Medycznego Wiesławy Rybickiej-Bogusz.
Zgodnie z wytycznymi, w sytuacji zgłoszenia osoby w stanie upojenia alkoholowego, która ma myśli samobójcze, dyspozytorzy medyczni muszą dokonać m.in. oceny sytuacji i ryzyka, nadać kod pilności interwencji i w zależności od poziomu zagrożenia powiadomić dyżurnego policji.
Zespoły ratownictwa medycznego odpowiedzialne są za zapewnienie bezpieczeństwa pacjentowi i osobom z jego otoczenia. Powinny dokonać oceny stanu zdrowia – podstawowych funkcji życiowych, objawów upojenia, poziomu glikemii, innych stanów zagrażających życiu, występowania myśli samobójczych. Jeśli to możliwe ratownicy powinni zebrać wywiad na temat wcześniejszego leczenia psychiatrycznego. W zależności od sytuacji i objawów pacjenta zapewnienie bezpieczeństwa odbywa się przy wsparciu policji.
Zasady postępowania podkreślają także aspekty prawne i etyczne:
- lekarz nie może odmówić hospitalizacji pacjenta pod wpływem alkoholu bez przeprowadzenia odpowiedniej diagnostyki,
- każdy pacjent z objawami psychicznymi lub myślami samobójczymi musi być oceniony przez psychiatrę – także jeśli jest pod wpływem alkoholu,
- upojenie alkoholowe nie jest powodem do odmowy oceny psychiatrycznej.
Dane światowe pokazują, że osoby uzależnione od alkoholu są obciążone 60–120 razy wyższym ryzykiem popełnienia samobójstwa niż osoby, u których nie rozpoznano zaburzeń psychicznych, a ryzyko śmierci samobójczej w grupie uzależnionych szacowane jest na 7 proc. do 18 proc. Z danych wynika, że przynajmniej raz w życiu próbę samobójczą podejmuje prawie co czwarta osoba uzależniona (źródło: publikacja „Medyczne aspekty uzależnienia od alkoholu” pod redakcją prof. Marcina Wojnara).