Pamięci bohaterów II wojny światowej – uroczystości rocznicowe w Warszawie
29.09.2020
W sobotę, 27 września 2020 r. w Warszawie oddano hołd bohaterom II wojny światowej – żołnierzom Polskiego Państwa Podziemnego, w 81. rocznicę powstania jedynego takiego ruchu oporu w Europie oraz powstańcom warszawskim, w zbliżającą się 76. rocznicę zakończenia Powstania Warszawskiego. W uroczystościach w Śródmieściu i na Mokotowie Wojewodę Mazowieckiego reprezentował dr Piotr Oleńczak, Pełnomocnik Wojewody ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
W Śródmieściu uroczystości odbyły się przed Pomnikiem Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej, u zbiegu ulic Matejki i Wiejskiej oraz przed Pomnikiem gen. Stefana Roweckiego „Grota”, na rogu ul. Chopina i al. Ujazdowskich. Wieńce w tych miejscach, w imieniu Wojewody złożył dr Piotr Oleńczak, Pełnomocnik Wojewody ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych.
27 września 1939 r., w przededniu podjęcia decyzji o zakończeniu obrony Warszawy, gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz przystąpił do tworzenia organizacji konspiracyjnej pod nazwą Służba Zwycięstwu Polski. Wkrótce, 13 listopada 1939 r., gen. Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej jako organizację wojskową o charakterze apolitycznym i ogólnonarodowym, z siedzibą w Paryżu. Stanowisko komendanta ZWZ objął gen. Kazimierz Sosnkowski. 4 grudnia 1939 r. (czasem data ta uznawana jest za początek działalności ZWZ) wydał on pierwszą instrukcję organizacyjną. Dowódcą na terenach okupowanych przez Niemcy został płk Stefan Rowecki, na obszarze okupacji sowieckiej zaś – gen. Tokarzewski-Karaszewicz (wszyscy trzej brali swój rodowód niepodległościowy z I Brygady Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego, której byli oficerami). Po ewakuacji rządu RP do Wielkiej Brytanii w czerwcu 1940 r. komendantem ZWZ na cały okupowany kraj został Rowecki, mianowany generałem. To Roweckiemu, który do historii polskich zmagań o niepodległość przeszedł pod pseudonimem „Grot”, przypadła zasługa bycia twórcą i dowódcą podziemnego wojska – Armii Krajowej, która powstała zimą 1942 r. ze Związku Walki Zbrojnej.
Pełne patriotyzmu i poświęcenia zaangażowanie oraz zdolności organizacyjne dziesiątków tysięcy Polek i Polaków ze wszystkich warstw społecznych doprowadziły z czasem do zbudowania Polskiego Państwa Podziemnego.
Polskie Państwo Podziemne nie miało odpowiednika w innych krajach okupowanej Europy, gdzie w opór przeciw III Rzeszy zaangażowany był nieporównanie mniejszy odsetek obywateli. Nigdzie też, poza Jugosławią, nie powstały tak liczne jak na ziemiach polskich konspiracyjne siły zbrojne.
W związku ze zbliżającą się 76. rocznicą zakończenia Powstania Warszawskiego, w tym również zakończenia walk na Mokotowie, w Kościele pw. św. Michała Archanioła odbyła się msza święta w intencji pomordowanych i poległych żołnierzy w Powstaniu Warszawskim.
Następnie delegacje złożyły kwiaty przed tablicą poświęconą „Mieszkańcom Mokotowa, którzy nieśli ofiarną pomoc żołnierzom Armii Krajowej w krwawych walkach o niepodległość Ojczyzny w Powstaniu Warszawskim (…)” oraz przed Pomnikiem żołnierzy „Baszty” przy ul. Dworkowej. Kwiaty w tych miejscach, w imieniu Wojewody złożył dr Piotr Oleńczak, Pełnomocnik Wojewody ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych
Powstanie Warszawskie trwało 63 dni – do 2 października 1944 roku i było największą akcją zbrojną w okupowanej przez Niemców Europie. Do walk w stolicy przystąpiło ok. 40-50 tys. żołnierzy podziemia. Blisko połowa z nich zginęła w walce o suwerenność Polski. Równie ogromne były straty wśród ludności cywilnej – ok. 180 tys. ofiar. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy wypędzono z miasta, które po powstaniu zostało niemal doszczętnie spalone i zburzone.
