Mazowiecki Urząd Wojewódzki w Warszawie

- Warszawa potrzebuje dobrych regulacji dotyczących ładu w przestrzeni miejskiej. Uchwała krajobrazowa musi być jednak przyjęta zgodnie z prawem. Projektowana uchwała w toku prac przeszła istotne zmiany, które nie były konsultowane po pierwszym wyłożeniu, co czyni proces udziału społeczeństwa iluzorycznym, a nie można pominąć udziału społeczeństwa przy tak istotnej wpływającej na wiele aspektów życia regulacji prawnej – powiedział Wojewoda Mazowiecki Konstanty Radziwiłł. – Przypomnę, że tą sprawą zajmuje się także Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który zwrócił uwagę na kwestię nośników komunikacji miejskiej i zagrożenie stworzenia monopolu.  W tej sprawie UOKiK wszczął postępowanie wyjaśniające, czy przepisy naruszają ustawę o ochronie konkurencji i konsumenta.  – dodał Wojewoda.

W odniesieniu do projektu uchwały krajobrazowej podlegającej uzgodnieniom z Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Warszawie, a także podlegającej, w dniach od 26 października do 19 listopada 2018 r., wyłożeniu do publicznego wglądu, dokonano szeregu zmian w tym także merytorycznych odnoszących się do samych zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń a także ich gabarytów, wpływających wprost na uprawnienia i obowiązki podmiotów zainteresowanych ustaleniami uchwały krajobrazowej, w tym przedsiębiorców, właścicieli nieruchomości, a także mieszkańców Warszawy. Nie może być uznawany jedynie w kategoriach czynności technicznej do obligatoryjnego przeprowadzenia, bowiem godzi to w cel dokonania uzgodnienia a więc akceptacji wszystkich rozwiązań zawartych w uchwale. Takie stanowisko prowadziłoby do rozumowania, iż istotne znaczenie ma jedynie fakt dokonania samego uzgodnienia, po którym można by było w sposób arbitralny (np. w wyniku uwzględnienia uwag) zmienić projekt uchwały, bez zaznajomienia z nowymi rozwiązaniami przestrzennymi właściwych do uzgodnienia organów (dyrektywa argumentum ad absurdum). Taka wykładnia przepisów wskazywałaby na fikcyjność uzgodnień.

Zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, tryb podjęcia takiej uchwały ma zagwarantować możliwość udziału zainteresowanym podmiotom w procesie planowania poprzez składanie uwag. Przy tym udział nie może być iluzoryczny i kończyć się na wyłożeniu projektu uchwały. W ocenie Wojewody Mazowieckiego wprowadzenie do projektu uchwały, już po wyłożeniu korekt zmieniających istotę projektowanej uchwały wymaga jego ponownego skonsultowania. Wśród zmian, co do których nie zapewniono udziału społeczeństwa wymienić można m.in.:
- definicje nośników reklamowych formatu małego, średniego i dużego zapisano w zmienionym brzmieniu, w zakresie rozmiaru powierzchni ekspozycyjnych;
- definicje szyldów (kasetonowego, semaforowego, zmiennego) zapisano w zmienionym brzmieniu w zakresie wymiarów;
- zmieniono dopuszczalną maksymalną łączną liczbę szyldów umieszczonych na nieruchomości przez jeden podmiot prowadzący na niej działalność z dziesięciu na dwadzieścia;
- zmieniono łączną dopuszczalną powierzchnię szyldów na samoobsługowych urządzeniach technicznych tj. bankomaty, biletomaty, automaty wypożyczające rowery oraz automaty z napojami i przekąskami z maksymalnej powierzchni 0,50 m2 na łączną maksymalną powierzchnię 1 m2;
- wykreślono zapis dotyczący łącznej powierzchni ekspozycyjnej szyldów na powierzchni elewacji;
- tolerancję błędu wykonawczego dla gabarytów tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ich powierzchni ekspozycyjnych w wysokości 5 proc. zmieniono na dopuszczenie marginesu nie większego niż 1 proc. danego wymiaru;
-  rozszerzono definicję słupa ogłoszeniowo – reklamowego,
- dopisano definicje: długotrwałej odporności na proces starzenia, elewacji reklamowej, powierzchni użytkowej handlu i usług, Wilanowskiego Parku Kulturowego;
- obiekty, obszary, zespoły budowlane i układy urbanistyczne wpisane do rejestru zabytków bądź ujęte w gminnej ewidencji zabytków zastąpiono sformułowaniem „obiekty ochrony konserwatorskiej”.

Projektowana uchwała powinna być również uzgodniona z Mazowieckim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Jeśli zaś, w toku prac projektowana uchwała podlega istotnym zmianom, kolejna wersja również winna być uzgodniona z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Jak stwierdził konserwator zabytków w treści uchwały wprowadzono znaczne i istotne zmiany, w stosunku do tej z 2018 r., która była uzgodniona. Zmieniony projekt uchwały powinien ponownie uzyskać akceptację ze strony nadzoru konserwatorskiego.
Zmiany polegają na przekonstruowaniu zapisów tekstu uchwały oraz na usunięciu uzgodnionych z MWKZ fragmentów jej tekstu lub dodaniu w jej treści nieuzgodnionych z MWKZ, całkiem nowych zapisów. Jak na przykład w §7 ust. 2 pkt 7 przekonstruowano zapis dotyczący szyldów, dodano nowe elementy, usunięto ograniczenia dotyczące obiektów ochrony konserwatorskiej („przy czym na obiektach ochrony konserwatorskiej ich wielkość nie może przekraczać 6m”), a wprowadzono jedynie ograniczenie dla Wilanowskiego Parku Kulturowego. Z kolei w  § 4 projektu w pierwszej wersji zapisano dopuszczenie bez ograniczeń funkcjonowania szyldów zainstalowanych przed 1989 r. bądź sytuowanie szyldów stanowiących ich wierną rekonstrukcję w oryginalnej lokalizacji, w zapisach uchwały bez udziału społeczeństwa znalazł się zapis „dopuszcza się bez ograniczeń, przy uwzględnieniu § 4 pkt 2, 3 i 4, sytuowanie szyldów: a) stanowiących wierną rekonstrukcję obiektu istniejącego przed 1 stycznia 1989 r.,..”. W opinii konserwatora wprowadzone zmiany mają istotny wpływ na implementację uchwały i mogą spowodować negatywne skutki dla zabytków i ich otoczenia.

Przy podejmowaniu przedmiotowej uchwały doszło również do istotnego naruszenia zasad jej sporządzania. Rada m.st. Warszawy przekroczyła swoje uprawnienia ustawowe, wychodząc poza przepisy ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Przykładowo, w ustawie  jedynie w przypadku szyldów, ustawodawca dopuścił określenie ich liczby. Ponadto w odniesieniu do nich nie jest prawnie dopuszczalne określenie standardów jakościowych oraz rodzajów materiałów budowlanych, z jakich mogą być one wykonane. Akty prawa miejscowego nie mogą regulować materii należących do przepisów wyższego rzędu i nie mogą  być sprzeczne z nimi. Organy gminy, jako organy władzy publicznej obowiązane są działać na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP).

Radzie m.st. Warszawy przysługuje wniesienie skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Mazowieckiego do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w terminie 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.