Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy

Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy (KSRG) to integralna część organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, mający na celu ratowanie życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń. System skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, inne służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych.

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 3 lipca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego znajduje się pod adresem http://isap.sejm.gov.pl

Głównym celem KSRG jest zapewnienie ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska, w ramach działań podejmowanych przez PSP i inne podmioty ratownicze (ze szczególnym uwzględnieniem OSP), poprzez:

gaszenie pożarów,
likwidację miejscowych zagrożeń (działania ratownicze),
ratownictwo chemiczne i ekologiczne,
ratownictwo techniczne,
ratownictwo medyczne w zakresie udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy (KPP).

Krajowy system ratowniczo-gaśniczy, w ramach posiadanych sił i środków, współpracuje z właściwymi organami i podmiotami podczas zdarzeń nadzwyczajnych wywołanych zagrożeniem czynnikiem biologicznym, w tym podczas zdarzeń o charakterze terrorystycznym.

System opiera się na Państwowej Straży Pożarnej, wiodącej i utrzymywanej z budżetu państwa służbie ratowniczej, jak również Ochotniczych Strażach Pożarnych, utrzymywanych z budżetów samorządowych i dotacji z budżetu państwa. Partnerstwo tych służb oparte jest na wzajemnym współdziałaniu, realizowaniu oczekiwanych przez państwo standardów zadaniowych, organizacyjnych, szkoleniowych, sprzętowych i dokumentacyjnych na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z możliwością organizowania pomocy ratowniczej i humanitarnej zarówno na terenie kraju, jak i poza jego granicami. Komendant Główny PSP jest centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji KSRG oraz ochrony przeciwpożarowej. Podlega ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, który pełni nadzór nad funkcjonowaniem KSRG.

System działa na trzech poziomach administracyjnych odpowiadających strukturze administracyjnej kraju:

powiatowym - podstawowy poziom wykonawczy, działania prowadzone są przez siły powiatu,
wojewódzkim - koordynacja i wsparcie działań ratowniczych, kiedy siły powiatu są niewystarczające,
krajowym - koordynacja i wsparcie działań ratowniczych, kiedy siły województwa są niewystarczające.

Potencjał KSRG:

504 jednostki ratowniczo-gaśnicze PSP
5 030 jednostek OSP włączonych do ksrg
3 zakładowe straże pożarne
1 zakładowa służba ratownicza
2 lotniskowe służby ratowniczo-gaśnicze
23 jednostki Wojskowych Straży Pożarnych

Gotowość operacyjna sił i środków KSRG, w szczególności dyspozycyjność, wyszkolenie i wyposażenie w sprzęt ratowniczy, umożliwia ich dysponowanie w trybie pilnym, według kryterium obszaru chronionego, tzn. niezbędnych sił i środków do likwidacji lub ograniczania powstałego nagłego zagrożenia, mogących przybyć na miejsce zdarzenia w najkrótszym czasie.Według stanu sieci drogowej na koniec 2020 r. oraz danych z Narodowego Spisu Powszechnego z 2011 roku procent populacji objętej 15 minutowym czasem dojazdu JOP wynosił 85,86%. Odsetek interwencji ratowniczych, w których jednostka Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego dotarła na miejsce zdarzenia w czasie krótszym niż 15 minut wynosi: 85,01%.

Aktualny standard dobowej gotowości operacyjnej KSRG przedstawia się następująco:

W PSP - ok. 5 200 strażaków i ok. 5 400 samochodów ratowniczo- gaśniczych i specjalnych w 504 Jednostkach Ratowniczo-Gaśniczych KM (KP) PSP.
W 5 030 jednostkach OSP w KSRG - ok. 12 000 samochodów ratowniczo-gaśniczych i specjalnych.

Konstrukcja KSRG zakłada także, że procedury realizacji podstawowych zadań ratowniczych są dostosowane do specyfiki rodzaju zdarzeń, również masowych lub katastrof. Niezależnie od sieci jednostek ochrony przeciwpożarowej, które są przygotowane w zakresie podstawowym do realizacji zadań w każdej dziedzinie ratownictwa, Państwowa Straż Pożarna posiada w swych zasobach wydzielone siły i środki do realizowania specjalistycznych czynności ratowniczych poprzez odpowiednio wyszkolonych strażaków Państwowej Straży Pożarnej z wykorzystaniem specjalistycznego sprzętu ratowniczego.

Wydzielone zasoby ratownicze skupione są w 194 specjalistycznych grupach ratowniczych tj.:

grupach wodno-nurkowych (SGRW-N - 51 grup),
grupach wysokościowych (SGRW - 32 grupy,)
grupach technicznych (SGRT - 26 grup),
grupach poszukiwawczo-ratowniczych (SGPR - 21 grup),
grupach chemiczno-ekologicznych (SGRChem-Eko - 49 grup),
grupach sonarowych (SGS – 15 grup).

Wyznaczone siły i środki z obszaru całego kraju skupione są w ramach Centralnego Odwodu Operacyjnego w:

kompaniach gaśniczych,
kompaniach specjalnych,
pododdziałach logistycznych,
specjalistycznych grupach ratowniczych,
modułach ratowniczych do działań międzynarodowych,
kompaniach szkolnych.

Polska uczestniczy w Unijnym Mechanizmie Ochrony Ludności, w ramach którego zgłoszono do działań międzynarodowych moduły ratownicze do działań międzynarodowych:

HUSAR lub MUSAR (moduł grupy poszukiwawczo-ratowniczej przeznaczonej do działań na terenach miejskich w konfiguracji ciężkiej lub średniej) - tworzone doraźnie na bazie 7-iu SGPR PSP (Warszawa, Poznań, Łódź, Gdańsk, Kraków, Wałbrzych, Jastrzębie Zdrój),
HCP (moduł pomp wysokiej wydajności) - 4 moduły (Katowice, Toruń, Rzeszów, Gorzów Wlkp.),
GFFFV (moduł gaszenia pożarów lasów z ziemi z użyciem pojazdów) - 6 modułów (Kraków, Białystok, Poznań, Olsztyn, Szczecin, Wrocław),
CBRN (moduł wykrywania skażeń chemicznych, biologicznych, radiologicznych i nuklearnych oraz pobierania próbek) - 4 moduły (Warszawa, Katowice, Kraków, Poznań).