Zdolność systemu do dokładnej interpretacji baz danych w obszarze wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych przyczyni się, w sposób bezpośredni, do poprawy zarządzania granicami i bezpieczeństwa wewnętrznego w Europie. 

Dzięki osiągniętemu porozumieniu państwa członkowskie będą mogły wdrożyć nowy system zarządzania granicami do rejestrowania wjazdu i wyjazdu do strefy Schengen obywateli spoza UE. To dobra wiadomość, która wesprze nasze wysiłki na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa naszych granic

– podkreślił minister spraw wewnętrznych i administracji, koordynator służb specjalnych Tomasz Siemoniak.

Zwiększenie bezpieczeństwa w strefie Schengen

Na czas polskiej prezydencji przypadły wzmożone prace nad umożliwieniem stopniowego uruchamiania systemu EES wspierane na każdym etapie prac przez Pełnomocnika Rządu ds. Wdrażania Wielkoskalowych Systemów Informatycznych UE, a zarazem sekretarza stanu w MSWiA Tomasza Szymańskiego.

W rekordowo krótkim czasie udało się wypracować kompromis w zakresie zapisów rozporządzenia. Polska prezydencja odegrała kluczową rolę jako skuteczny mediator i lider procesu, zapewniając sprawny przebieg negocjacji oraz budowanie konsensusu między państwami członkowskimi i instytucjami UE. 

Przeanalizowano wszystkie postulaty traktując priorytetowo kwestię dopracowania propozycji tekstu rozporządzenia, która jednocześnie będzie odpowiadała potrzebom wszystkich państw członkowskich i przyczyni się do szybkiego uruchomienia systemu. 

Zapewnienie jak najszybszego uruchomienia systemu EES jest szczególnie istotne dla bezpieczeństwa strefy Schengen. Celem jest, aby EES mógł zacząć działać stopniowo od października 2025 r., zgodnie z decyzją ministrów podjętą na marcowej Radzie JHA

– powiedział wiceminister Tomasz Szymański.

System Wjazdu/Wyjazdu

19 maja br. odbyło się ostatnie nieformalne spotkanie między przedstawicielami Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji. Wypracowany kompromis, w zakresie dotychczasowych kwestii spornych, pozwoli na dalsze działania zmierzające do uruchomienia systemu jesienią 2025 r.

Uczestnicy procesu (instytucje UE, państwa członkowskie) docenili wysiłki polskiej prezydencji podjęte w pracach Rady UE, dzięki którym udało się osiągnąć uzgodniony tekst rozporządzenia o stopniowym uruchamianiu systemu Entry/Exit w krótszym niż zakładano terminie. 

W Polsce to Pełnomocnik Rządu ds. Wdrażania Wielkoskalowych Systemów Informatycznych UE zapewnia skoordynowane działania na rzecz wdrażania wielkoskalowych systemów informatycznych UE. Na poziomie krajowym gwarantuje monitorowanie działań poprzez prace Międzyresortowego Zespołu ds. Wielkoskalowych Systemów Informatycznych UE, współpracę ze Stałym Przedstawicielstwem RP przy UE oraz z Zarządem Agencji eu-LISA. Działania Pełnomocnika i zaangażowanie polskich służb i instytucji w prace nad systemem EES wpisują się bezpośrednio w hasło polskiej prezydencji w Radzie UE: „Bezpieczeństwo, Europo!”. 

Założenia projektu

Procedowany wniosek nie zmienia istniejącego prawodawstwa, na które wcześniej zgodził się Parlament Europejski (rozporządzenie w sprawie EES i Kodeks Graniczny Schengen). Zamiast tego, przewiduje tymczasowe odstępstwo od ograniczonej liczby artykułów istniejących aktów, umożliwiając państwom członkowskim stopniowe wdrażanie EES przez okres 180 dni. Odstępstwo to jest konieczne, ponieważ obecne rozporządzenie w sprawie EES zobowiązuje wszystkie państwa członkowskie do uruchomienia EES w całości, w tym samym czasie, na wszystkich przejściach granicznych bez wyjątku. To podejście, tzw. „big bang” nie jest już postrzegane jako najlepsza opcja, w przeciwieństwie do stopniowego uruchamiania tego systemu, które zapewnia państwom członkowskim elastyczność niezbędną do rozpoczęcia korzystania z EES zgodnie z ich poziomem gotowości oraz ułatwia im dokonywanie dostosowań technicznych i operacyjnych przy uruchamianiu EES.

Po upływie 180 dni wszystkie państwa członkowskie muszą w pełni stosować system EES na przejściach granicznych w odniesieniu do podróżnych podlegających rozporządzeniu w sprawie EES. Jeśli chodzi o Kodeks Graniczny Schengen, odstępstwo ma na celu te artykuły, które są związane z funkcjonowaniem EES, takie jak warunki wjazdu związane z danymi biometrycznymi lub fakt, że Straż Graniczna będzie nadal stemplować paszporty w progresywnym okresie 180 dni.

Aby system mógł ruszyć w październiku 2025 r., rozporządzenie umożliwiające stopniowe uruchamianie EES musi zostać przyjęte przed sierpniem 2025 r. Wstępny harmonogram negocjacji przewiduje przyjęcie rozporządzenia przez Radę w połowie lipca 2025 r.

 

fot. Kancelaria Prezesa Rady Ministrów/PAP S.A.