W obecnych czasach podczas prowadzenia działań poszukiwawczych i ratowniczych służby korzystają z coraz nowocześniejszych urządzeń technicznych. Mimo tego, to nos psa nadal pozostaje niezastąpiony! Często jest to najszybszy, a także najbardziej skuteczny sposób poszukiwania zaginionych lub uwięzionych pod gruzami osób. W niedzielę (28 kwietnia br.) przypada Międzynarodowy Dzień Psa Ratowniczego. To doskonała okazja do pokazania olbrzymiej roli, jaką pełnią psy we wszystkich służbach podległych MSWiA. Przyczyniają się one do obrony i ochrony państwa przed zagrożeniami. Pomagają w sytuacjach kryzysowych, akcjach ratowniczych – są wszędzie tam, gdzie istnieje potrzeba pomocy człowiekowi.

Ponad 800 psów służbowych w Policji 

Najwięcej, bo aż 826 czworonożnych funkcjonariuszy służy w policyjnych szeregach. W służbie prewencyjnej pracuje 787 psów, w służbie kryminalnej – 25 psów, a w służbie kontrterrorystycznej – 10 psów. Ponadto w Centrum Szkolenia Policji w Legionowie aktualnie szkolą się 4 psy, które następnie trafią - razem z opiekunami - do służby kryminalnej.

Głównymi rasami psów wykorzystywanych w Policji są owczarki niemieckie i owczarki belgijskie malinois. W marcu br. zadania z psami w służbie prewencyjnej, wykonywało 629 policjantów – przewodników psów służbowych.

Dzięki pracy policyjnych psów udaje się uratować życie ludzkie, czy wykryć wiele nielegalnych procederów. Odnalezienie zaginionej kobiety czy wykrycie narkotyków to tylko jedne z ostatnich akcji z udziałem czworonożnych funkcjonariuszy. W ubiegłym tygodniu policjanci z legnickiej komendy prowadzili poszukiwania 36-letniej kobiety, której zaginięcie zgłosiła rodzina. W dotarciu do zaginionej pomógł Radler - policyjny pies tropiący. Doprowadził policjantów do miejsca, gdzie przebywała kobieta. Natomiast w marcu tego roku dzierżoniowscy policjanci zabezpieczyli ponad 800 porcji amfetaminy. Miejsce przechowywania wskazał pies ze swoim przewodnikiem.

Pomoc ofiarom trzęsień ziemi – psy w służbie PSP

Podobnie jak w wielu krajach także u nas szczególnie cenione są psy poszukiwawczo-ratownicze. Mają one różne specjalizacje: lawinowe, tropiące terenowe czy gruzowiskowe. Ich zadaniem jest odnajdywanie osób zaginionych pod lawinami, gruzami budynków, czy w trudnym terenie. W Państwowej Straży Pożarnej służy obecnie 27 psów, z czego 14 psów posiada ważną specjalność gruzowiskową, która upoważnia do udziału w akcjach ratowniczych np. po trzęsieniach ziemi. W PSP pracują psy rasy labrador retriever czy owczarek niemiecki, belgijski i holenderski. Są także psy nierasowe.

Psy ratownicze wielokrotnie brały udział w działaniach międzynarodowych. W ostatnich latach uczestniczyły w działaniach ratowniczych po trzęsieniu ziemi w Turcji w 2023 r. – 8 psów czy w Nepalu w 2015 r. – 12 psów. Po zakończeniu akcji ratowniczej w Turcji psy ratownicze oraz ich opiekunowie otrzymali szczególne podziękowania. To dzięki pracy strażaków, psim zmysłom, umiejętnościom i zaangażowaniu oraz ich kompilacji z możliwościami technicznymi sprzętu, działania były tak skuteczne. Polscy strażacy uratowali 12 osób, w tym trójkę małych dzieci. Z kolei w minionym roku w Polsce psy uczestniczyły m.in. w akcji ratowniczej po wybuchu gazu w kamienicy w Katowicach.

Psy służbowe wspierają funkcjonariuszy SG na przejściach granicznych 

Psy ze Straży Granicznej podczas codziennej służby wykorzystują swój fenomenalny węch i pomagają w wykrywaniu narkotyków, czy wyrobów tytoniowych. Obecnie w Straży Granicznej służbę pełnią 182 psy służbowe o specjalnościach: do wyszukiwania: narkotyków, materiałów wybuchowych i broni; patrolowo-obronnych; tropiących oraz tropiąco-patrolowych. 

Wśród psów służbowych w Straży Granicznej, podobnie jak w Policji, najliczniejszą rasę stanowią owczarki niemieckie i belgijskie. Pozostałe to głównie owczarki holenderskie, labradory i jack russel terier.

W 2023 r. w trakcie prowadzonych działań, psy służbowe Straży Granicznej brały udział w akcjach związanych z odkryciem m.in.: prawie 75 kg haszyszu, ponad 8 kg mefedronu oraz 35 kg marihuany. Psy SG udaremniły również próby przewozu przez granicę broni palnej oraz amunicji.

Psy SOP-u pomagają w wykrywaniu materiałów wybuchowych

Psy w Służbie Ochrony Państwa na co dzień odgrywają inną rolę niż psy używane w ratownictwie. Zadania, które realizują są związane z zapewnieniem bezpieczeństwa najważniejszych osób w państwie. Wykorzystywane są m.in. do wyszukiwania, rozpoznawania oraz zaznaczania obecności materiałów wybuchowych.

W formacji służy 12 psów. Są to jedne z popularniejszych ras wśród psów służbowych: owczarki belgijskie, niemieckie oraz holenderskie. 

Zasady doboru do służby

Pies każdej rasy może pełnić służbę, musi tylko posiadać odpowiednie cechy - odznaczać się wytrzymałością, całkowitym brakiem agresji wobec człowieka i doskonałą pracą z przewodnikiem. Szkolenie danego psa jest dostosowane do zadań, jakie ma wykonywać. 

W przypadku psów policyjnych trening trwa, w zależności od rodzaju kursu, od około 4,5 do 6 miesięcy. Zakład Kynologii Policyjnej w Sułkowicach prowadzi centralny dobór psów do służby. Rasą preferowaną do tresury jest owczarek niemiecki oraz owczarek belgijski w wieku od roku do dwóch lat. Jest także możliwość kwalifikacji psów innych ras po uwzględnieniu predyspozycji psychicznych i fizycznych.

Natomiast psy ratownicze, które posiada PSP, szkolone są z zakresu technik i taktyki poszukiwań  ludzi zasypanych pod gruzami oraz osuwiskami ziemnymi i kamiennymi. 

Wiek zwierzęcia, jego sylwetka, stan zdrowia oraz wyniki testów predyspozycji psychicznych i fizycznych to główne wymogi dla psów służbowych w Straży Granicznej. Ich szkolenie odbywa się w Ośrodku Szkoleń Specjalistycznych SG w Lubaniu i trwa od 5 do 6 miesięcy - w zależności od specjalności psa. Jednym z pierwszych i najważniejszych elementów szkolenia, jest budowa więzi i zaufania pomiędzy przyszłymi partnerami w służbie – psem i jego przewodnikiem.