Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Zorganizowane przez Związek Polska Cyfrowa wydarzenie odbyło się we wtorek w podziemiach Muzeum Śląskiego w Katowicach. W gronie twórców technologii, regulatorów, naukowców i przedsiębiorców rozmawialiśmy o różnych obliczach sztucznej inteligencji w Polsce i Europie Środkowo-Wschodniej. Poszukiwaliśmy także dróg do skutecznego i odpowiedzialnego rozwoju AI. Nie zabrakło refleksji nad wyzwaniami i możliwościami związanymi z postępem tego rodzaju technologii w biznesie, kulturze czy nauce.

Ekspert z Działu Zarządzania Strategicznego NCBR został zaproszony do debaty panelowej pt. „Nauka ery sztucznej inteligencji”. Uczestniczyły w niej również dr Dominika Kaczorowska-Spychalska, prof. Uniwersytetu Łódzkiego, doradca dziekana Wydziału Zarządzania UŁ ds. AI i edukacji cyfrowej, członkini Grupy Roboczej ds. AI przy Ministerstwie Cyfryzacji, a także Ewelina Walendziak-Genco, zastępca dyrektora Departamentu Analiz Strategicznych i Popularyzacji Nauki w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dyskusję moderował Błażej Prośniewski, dziennikarz Polskiego Radia.

Rozmowa dotyczyła wpływu technologii AI na postęp naukowy, a także na krajobraz prowadzenia badań i publikowania ich wyników. Eksperci zastanawiali się, które dziedziny nauki odnoszą największe korzyści z rozwoju sztucznej inteligencji, a które być może tracą wskutek gwałtownych zmian. Rozważali, czy dokonująca się rewolucja dała początek nowym obszarom badań i jak wpływa na proces nauczania.

Przedstawiciel NCBR podzielił się swoimi spostrzeżeniami i ofertą dla innowatorów – szeroko otwartą na AI. Poprzez aktualne i planowane nabory, zwłaszcza w wysokobudżetowym w programie Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki, na co dzień dążymy do zwiększenia konkurencyjności polskich i europejskich technologii cyfrowych.

Zapytany, na ile sztuczna inteligencja jest już obecna w polskiej nauce, dr Piotr W. Zawadzki rozpoczął od tego, że pojęcie to nie jest nowe, ale towarzyszy naukowcom i biznesowi już od kilkudziesięciu lat. AI to nie tylko modele językowe. Od dawna znajduje szerokie zastosowanie m.in. w bankowości i systemach giełdowych, medycynie, pomaga przewidywać awaryjność maszyn, jest wykorzystywana w przemyśle dronowym.

Kompleksowe podejście do zmiany

Jak zauważył, w raporcie dotyczącym wniosków o dofinansowanie złożonych do NCBR w Programie Inteligentny Rozwój (POIR) w latach 2016-2022, eksperci zidentyfikowali już 663 projekty związane z AI. Brali pod uwagę zarówno te, w których sztuczna inteligencja jest używana, jak i pomysły na jej wytwarzanie. Okazuje się, że są to projekty odnoszące się praktycznie do każdej dziedziny wiedzy, począwszy od nauk społecznych, poprzez nauki inżynieryjne, automatyzację i robotykę, medycynę, farmację i biotechnologię medyczną, ochronę środowiska, rolnictwo, przetwórstwo żywności, transport, logistykę, po technologie chemiczne i budownictwo. Łączna kwota wnioskowanego dofinansowania z Funduszy Europejskich to w tym przypadku ponad 3,2 mld zł.

–  Dane z realizacji programu POIR w NCBR pokazują kilka interesujących tendencji w inwestycjach w technologie AI. Jednym z najbardziej znaczących kierunków jest znaczący wzrost inwestycji w technologie cyfrowe, w szczególności w rozwój oprogramowania, inżynierię komputerową i telekomunikację. Towarzyszy temu trend związany z automatyzacją i robotyką, a także rosnące wykorzystanie sztucznej inteligencji w sektorze opieki zdrowotnej i biotechnologii – powiedział dr Zawadzki.

Ekspert NCBR przybliżył wątek zarządzania nauką ery sztucznej inteligencji. W jego przekonaniu, do tego tematu należy podejść kompleksowo, zastanowić się, jak zmieniać system pod kątem nowych narzędzi, których wdrażanie jest dziś koniecznością. Odwołując się do 14 zasad zarządzania jakością, opracowanych w połowie XX wieku przez Williama Edwardsa Deminga dla rządu Japonii, zwrócił uwagę na to, że era AI wymaga od świata nauki przejścia od liniowego modelu badań do podejścia systemowego – tak jak postulował amerykański statystyk w odniesieniu do przemysłu. W przekonaniu dr. Zawadzkiego, zaproponowane przez niego zasady mogą pomóc na nowo nauce zdefiniować siebie na nowo w epoce sztucznej inteligencji, stanowiąc impuls do przemyślenia roli naukowa, instytucji i społeczeństwa w odpowiedzialnym budowaniu przyszłości zakotwiczonej w wiedzy i innowacjach. Należy się m.in. zastanowić, jak zarządzamy procesami badawczymi, zespołami, danymi i wiedzą, postawić na interdyscyplinarność i przejść od wskaźników ilościowych do jakościowych.

Dr Piotr W. Zawadzki przedstawił również możliwości dofinansowania innowacyjnych projektów w tej dziedzinie w aktualnych i planowanych naborach NCBR, zwłaszcza finansowanych z Funduszy Europejskich (m.in. Ścieżka SMART – Projekty realizowane w konsorcjach, program STEP).

Wydarzenie CEE AI CHALLENGER FEST 2025 zostało objęte patronatem Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.

• Szukasz wsparcia dla swojego innowacyjnego pomysłu wykorzystującego AI? Zajrzyj na naszą Platformę konkursową.