Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju uczestniczyło w jednym z największych przedsięwzięć popularnonaukowych w Europie. Byliśmy partnerem i patronem wydarzenia, które w dniach 6-8 grudnia br. odbyło się w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach.

Hasło przewodnie tegorocznej edycji to „Eksperymentuj!”.  W otoczeniu przechadzających się robotów, fascynujących eksperymentów naukowych, tajemniczego bulgotania w fiolkach i menzurkach oraz dziesiątek innych atrakcji rozpalających umysły młodych odkrywców, rozmawialiśmy o wartościach stojących za kreowaniem i wdrażaniem polityki naukowej oraz pracy badaczy reprezentujących rozmaite dziedziny nauki.

Nie ma postępu bez ryzyka

Dr hab. Agnieszka Turska-Kawa, prof. UŚ, politolog, psycholog, prorektor ds. nauki w Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, koordynatorka i liderka licznych projektów naukowych oraz społecznych, zaprosiła nas na rozmowę pt. „Polityka naukowa – stabilność, wizja, odwaga”.

NCBR reprezentował w nim dr Piotr W. Zawadzki z Działu Zarządzania Strategicznego – czynny badacz i naukowiec, ekspert w obszarze polityk publicznych, rynku pracy, integracji europejskiej oraz wdrażania cyfrowych innowacji w administracji publicznej.

Poruszaliśmy takie tematy, jak: rola nauki dla społeczeństwa, wizja nauki i kultury naukowej z perspektywy agencji wspierającej innowacje, ścieżka rozwojowa dla młodych badaczy, pomiar skuteczności finansowania nowatorskich projektów. Dociekaliśmy, czy w ekosystemie wspierania innowacji mamy przestrzeń na śmiałe skoki i reagowanie na globalne wyzwania w nauce, takie jak AI, open science i rosnące koszty badań.

Na przykładzie programu LIDER dr Piotr W. Zawadzki pokazał, jak ewoluują programy NCBR. Już niedługo można się spodziewać ogłoszenia programu LIDER UP, który przygotowuje młodych badaczy do realizacji projektów B+R o wysokim potencjale wdrożeniowym oraz przyczynia się do kreowania nowych kierowników projektów. Program zostanie rozszerzony m.in. o komponent mentoringowo-edukacyjny i ścieżkę sprzyjającą komercjalizacji.

– Gorąco namawiam młodych naukowców, żeby nie bali się podejmowania ryzyka i podważania „zastanych prawd”. Przecież na tym polega postęp w nauce, zdobywanie nowej wiedzy. Ryzyko jest też wpisane w innowacyjną gospodarkę. Dlatego warto zainwestować swój czas i wysiłek w przygotowanie wniosku o dofinansowanie, z myślą o tym, że mój pomysł zainteresuje inwestorów i naprawdę trafi na rynek – apelował dr Piotr W. Zawadzki.

Ekspert nakreślił rolę, jaką NCBR, agencja wykonawcza Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego odgrywa w ekosystemie innowacji, dając sposobność do tworzenia nowatorskich rozwiązań, umożliwiających postęp technologiczny, rozwój gospodarczy i społeczny.

– W naszym portfolio mamy tysiące projektów z różnych obszarów wiedzy. Obecnie bardzo często obserwujemy projekty multidyscyplinarne, od nauk inżynieryjnych po psychologię. W NCBR stawiamy na kilka strategicznych obszarów, które staramy się szczególnie wspierać, takie jak np. zdrowie publiczne, biotechnologia, technologie informatyczne, technologie przyjazne dla klimatu oraz wzmacniające nasze bezpieczeństwo i obronność. Te obszary także często się przenikają, bo nie wyobrażam sobie np. biotechnologii bez IT – zauważył.

Ważnym wymiarem pracy NCBR jest też dążenie do wzrostu kompetencji w dziedzinie badań, rozwoju i innowacji.

Za kulisami nauki

Ostatniego dnia wydarzenia wkroczyliśmy do strefy Kulisy Nauki. Dr Piotr Zawadzki wziął udział w arcyciekawej dyskusji panelowej pt. „Historie z laboratoriów i grantów, czyli inspiracje z pierwszej ręki”.

Jej uczestnicy pokazywali ludzką stronę nauki – zmagania, zwroty akcji i chwile triumfu, które kształtują prawdziwego badacza. O te historie pytała panelistów dr Agnieszka Lniak, pracowniczka projektów „Perspektywa 3P” i „Archiwum Pamięci Rybniczanek i Rybniczan”.

Dr Piotr W. Zawadzki jest doktorem nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce. Od ponad dwóch dekad łączy działalność naukową z praktyką w sektorze publicznym, koncentrując się na badaniach społecznych, analizach z zakresu innowacyjności, wdrożeniach oraz wykorzystaniu technologii cyfrowych w procesach decyzyjnych w administracji.

Uczestniczy w krajowych i międzynarodowych projektach badawczych, a w Katowicach opowiadał o zaangażowaniu NCBR w międzynarodowym projekcie CoDEPlugin w ramach programu Horyzont Europa. Ma on za zadanie lepsze dostosowanie krajowych i regionalnych programów innowacyjnych do programu Europejskiej Rady ds. Innowacji – EIC Accelerator. Wiele krajów nadal boryka się bowiem z problemami związanymi z certyfikacją swoich programów, co skutkuje nierównym dostępem do tego wsparcia na poziomie europejskim.

– Realizacja projektów daje poczucie sprawczości. Badacz musi wiedzieć, dlaczego podejmuje dany temat, musi wyznaczać sobie cele i wytrwale je realizować. W NCBR oczekujemy też, aby myśleć prorynkowo. Na przykład w programie LIDER UP będziemy wymagali od młodych naukowców, żeby myśleli o tym, w jaki sposób efekty ich projektu mogą stać się np. nowym produktem. Zachęcam do śledzenia oferty NCBR, która jest bardzo szeroka, adresowana do podmiotów z nauki i biznesu o różnych potrzebach oraz na różnym etapie rozwoju – powiedział dr Piotr W. Zawadzki.

 Wraz z ekspertem NCBR swoją drogą naukową dzieliły się ze słuchaczami:

• Dr Monika Glosowitz – badaczka literatury, adiunktka w Instytucie Literaturoznawstwa Uniwersytetu Śląskiego, która doktorat co-tutelle obroniła w Uniwersytecie Śląskim i Uniwersytecie w Oviedo.
• Dr hab. Anna Malinowska, prof. UŚ –badaczka technologii w nurcie kultur robotów, semiotyki emocji i sztuki nowych mediów.  Współtworzy Centrum Badań nad Technologiami na Uniwersytecie Śląskim. Realizowała projekty badawcze w The New School w Nowym Jorku oraz na Uniwersytecie Kalifornijskim Berkeley (USA).
• Dr inż. Izabela Matuła, prof. UŚ – badaczka z Instytutu Inżynierii Materiałowej na Wydziałe Nauk Ścisłych i Technicznych Uniwersytete Śląskiego, kierowniczka Akredytowanego Laboratorium Dyfrakcji Rentgenowskiej.

9. Festiwal Nauki Katowice sprzyjał poszerzaniu horyzontów w ramach wykładów, dyskusji i debat z udziałem uznanych osobowości świata nauki. Odbyły się liczne warsztaty i pokazy naukowe, a także konkursy, wydarzenia artystyczne i wiele innych absorbujących aktywności.