Nowy antagonista receptora somatostatynowego w algorytmie diagnostycznym nowotworów neuroendokrynnych – studium wykonalności
Tytuł projektu
Nowy antagonista receptora somatostatynowego w algorytmie diagnostycznym nowotworów neuroendokrynnych – studium wykonalności
Nazwa Beneficjenta/Beneficjentów
Narodowe Centrum Badań Jądrowych
Partnerzy projektu TECANT realizują umowy w ramach finansowania przez upoważnione instytucje krajowe, w tym Austrian Science Fund FWF (project no I 4220-B) dla Medical University Innsbruck, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju w ramach kontraktów ERAPerMed/01/2019 dla Uniwersytetu Jagiellońskiego, Collegium Medicum oraz ERAPerMed/02/2019 dla Narodowego Centrum Badań Jądrowych, MIZS (Ministry of Education, Science and Sport) project no C3330- 19–522011 dla University Ljubliana and University Medical Centre Ljubljana.
Nazwa programu
Programy międzynarodowe
Konkurs
ERA PerMed JTC 2018
Wartość projektu
523 787,50 PLN
Wartość dofinansowania
523 787,50 PLN
Okres realizacji projektu
od 01.07.2019 r. do 30.06.2023 r.
Poznaj nasz zespół
Fig.1. Partnerzy projektu międzynarodowego TECANT podczas spotkania w Barcelonie w 2019 roku.
Zobacz efekt naszej pracy
Efektem przeprowadzonych prac było opracowanie 3-fiolkowego zestawu w formie liofilizatu ułatwiającego znakowanie technetem-99m w warunkach klinicznych, pozwalającego otrzymać stabilny produkt o wysokiej czystości radiochemicznej, gotowy do podania pacjentom.
Po raz pierwszy wynik obrazowania w badaniu SPECT/CT po podaniu badanego radiofarmaceutyku 99mTc[Tc]-TECANT-1 u chorej z nowotworem neuroendokrynnym pokazano w publikacji: Opalinska, M., Lezaic, L., Decristoforo, C. et al. Comparison of 99mTc radiolabeled somatostatin antagonist with [68 Ga]Ga-DOTA-TATE in a patient with advanced neuroendocrine tumor. Eur J Nucl Med Mol Imaging 50, 4110–4111 (2023). https://doi.org/10.1007/s00259-023-06335-9
Fig.3. Porównanie obrazowania SPECT/CT z zastosowaniem nowego radiofarmaceutyku, antagonisty SSTR, [99mTc]Tc-TECANT1 (górny panel), z obrazowaniem PET/CT z zastosowaniem agonisty [68Ga]Ga-DOTA-TATE (dolny panel). Należy zauważyć bardziej wyraźne gromadzenie [99mTc]Tc-TECANT1 w zmianach (uwidoczniono 6 z 7 zmian) jak również znacząco wyższy stosunek gromadzenia w zmianach w stosunku do tła w porównaniu do badania PET/CT z [68Ga]Ga-DOTA-TATE.
Jaki problem rozwiązuje nasz projekt?
Celem projektu TECANT było opracowanie nowoczesnego radiofarmaceutyku - znakowanego 99mTc antagonisty SSTR jako nowego narzędzia do diagnostyki obrazowej NEN, co umożliwiłoby optymalizację diagnostyki lokalizacyjnej i indywidualizację postępowania terapeutycznego u pacjentów z tym nowotworem.
W pierwszym etapie realizacji projektu przeprowadzono badania przedkliniczne dwóch antagonistów SSTR - LM-3: p-Cl-Phe-cyclo(D-Cys-Tyr-D-Aph(Cbm)-Lys-Thr-Cys)D-Tyr-NH2 (TECANT-1) i p-Cl-BASS: p-Cl-Phe-cyclo(D-Cys-Tyr-D-Trp-Lys-Thr-Cys)D-Tyr-NH2 (TECANT-2), oba połączone z chelatorem N4. [99mTc]Tc-TECANT-1 wykazywał korzystniejsze właściwości obrazowe w stosunku do [99mTc]Tc-TECANT-2 i dlatego też dla tego peptydu podjęto badania nad opracowaniem zestawu farmaceutycznego (kit) do sporządzania radiofarmaceutyku znakowanego technetem-99m. Efektem projektu było przygotowanie farmaceutyku w postaci zestawu 3-fiolkowego do zastosowania w warunkach klinicznych (w postaci zestawu do otrzymywania radiofarmaceutyku), opracowanie optymalnej procedury znakowania technetem-99m oraz zebranie danych niezbędnych do opracowania dossier zawierające dane o bezpieczeństwie produktu uzyskane w części przedklinicznej badania (Investigational Medicinal Product Dossier, IMPD). Na podstawie złożonej dokumentacji otrzymano pozwolenie Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Leczniczych i Produktów Biobójczych nr UR/DBL/D/260/2022 z dnia 10.11.2022 na prowadzenie badania klinicznego TECANT pod tytułem: „Nowi antagoniści receptorów somatostatynowych znakowanych Tc-99m w algorytmie diagnostycznym nowotworów neuroendokrynnych – studium wykrywalności”. Przygotowane w NCBJ zestawy badanego produktu leczniczego przekazane zostały do ośrodków w Krakowie, Innsbrucku i Ljubljanie odpowiedzialnych za przeprowadzenie badania klinicznego. W badaniu klinicznym I fazy, EudraCT number (2019-003379-2), u dziesięciu pacjentów z NEN i z potwierdzoną ekspresją SSTR na podstawie obrazowania ze znakowanym agonistą, wykonano badania obrazowe SPECT/CT po podaniu [99mTc]Tc-TECANT-1. W projekcie oceniono bezpieczeństwo podawania badanego biomarkera, jego farmakodynamikę i farmakokinetykę oraz przeprowadzono analizę dozymetryczną wraz z opracowaniem powtarzalnej metody ilościowej analizy uzyskanych danych.
Kto skorzysta z wyników projektu
Diagnostyka lokalizacyjna nowotworów neuroendokrynnych (NEN) i monitorowanie odpowiedzi na leczenie stanowi wyzwanie dla klinicystów ze względu na znaczną heterogenność komórkową tych nowotworów i nieprzewidywalny przebieg kliniczny. Wstępne badania przedkliniczne sugerowały, że nowe radiofarmaceutyki oparte na antagonistach receptorów somatostatynowych (SSTR), mogą zapewnić lepszą wizualizację NEN i ocenę stopnia ekspresji SSTR w stosunku do szeroko stosowanych agonistów SSTR. Wprowadzenie antagonistów SSTR do praktyki klinicznej stanowiłoby istotny postęp w leczeniu pacjentów z tym nowotworem. Wyniki badania klinicznego fazy I zrealizowanego z ramach projektu TECANT potwierdziły wysoką wartość diagnostyczną badania SPECT/CT po podaniu badanego radiofarmaceutyku [99mTc]Tc-TECANT-1 u chorych z nowotworami neuroendokrynnymi.
Co było dla nas największym wyzwaniem w realizacji projektu?
Początki realizacji projektu przypadły na okres ograniczeń związanych z pandemią Covid-19. Utrudnienia w komunikacji z dostawcą peptydu TECANT-1 oraz w dostępie do laboratoriów przez wprowadzony lockdown spowodowały opóźnienie prac.
W celu dopuszczenia [99mTc]Tc-TECANT-1 do badań klinicznych niezbędne było przedstawienie protokołu z rozszerzonego badania toksykologicznego, obejmującego hematologię, biochemię kliniczną i histopatologię. Z tego względu w realizację zadania zaangażowana została certyfikowana (standard GLP), wyspecjalizowana instytucja, na zasadzie kontraktowej. Badania toksyczności dawki pojedynczej TECANT-1 były prowadzone zgodnie z wytyczną ICH EMA M3 R2 (CPMP/ICH/286/95). Badanie takie cechują się znacznym czasem realizacji.
Nasza rada dla innych Wnioskodawców
Projekty nakierowane na potwierdzenie efektów badań naukowych/badań przedklinicznych w badaniu klinicznym wymagają spełnienia szeregu wymagań formalnych i uzyskania pozwoleń ze strony upoważnionych urzędów, co może trwać dłużej niż oficjalnie deklarowany tryb urzędowy. Wnioskodawcy zazwyczaj przyjmują pewien zapas czasu na uzyskanie tych dokumentów, jednak nie może ten margines być zbyt szeroki, etapy związane z postępowaniem administracyjnym nie mogą wychodzić poza ramy czasowe projektu. Przy wnioskowaniu o projekty należy uwzględnić ryzyko związane z nieuzyskaniem odpowiednich pozwoleń w założonym terminie.