Ważne rozmowy o polskiej nauce z udziałem dyrektora NCBR

12.03.2025

Inwestycje w polską naukę, w tym w badania i rozwój, są kluczowe dla dalszego rozwoju naszego kraju. Taki wniosek płynie ze spotkania „Porozmawiajmy o polskiej nauce”, które we wtorek, 11 marca, odbyło się w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie.

Na zaproszenie rektora Szkoły Głównej Handlowej dr. hab. Piotra Wachowiaka, prof. SGH, w spotkaniu wzięli udział wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego prof. dr hab. inż. Marek Gzik oraz dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju prof. dr hab. inż. Jerzy Małachowski. W Centrum Przestrzeni Innowacyjnej SGH licznie zgromadzili się naukowcy, doktoranci i studenci, aby porozmawiać o etosie nauki, radościach i bolączkach codziennej pracy naukowców, polityce naukowej oraz działalności instytucji wspierających i finansujących naukę w Polsce.

Wśród najważniejszych celów SGH, uczelni łączącej cechy uniwersytetu ekonomicznego i szkoły biznesu, znajduje się uczestnictwo w rozwoju społecznym oraz tworzeniu gospodarki opartej na innowacjach, stąd rozmowy koncentrowały się wokół tej tematyki.

Profesor Marek Gzik ocenił, że miniony rok w istotnych wymiarach okazał się dobry dla nauki i szkolnictwa wyższego. Jednocześnie podkreślił, jak istotne są inwestycje w badania i rozwój, aby polska gospodarka mogła nadal dynamicznie się rozwijać i skutecznie konkurować na rynkach międzynarodowych. Wiceminister wskazał na utrzymujący się wzrostowy udział nakładów na B+R w naszym kraju oraz pozytywnie ocenił trend zwiększania finansowania tego obszaru ze środków własnych przedsiębiorstw. – Inspiracja, która płynie z gospodarki, przekłada się na innowacyjne produkty i technologie. Jeśli nie będziemy gospodarką opartą na wiedzy, to nie będziemy konkurencyjni – zauważył.

Znaczenie polskiej nauki powinno rosnąć, zwłaszcza że pozyskanie wysokich technologii z państw, które nimi dysponują, w tym w zakresie bezpieczeństwa, obronności czy sztucznej inteligencji, staje się coraz bardziej skomplikowane. Wiceminister Marek Gzik wysoko ocenia potencjał naszego kraju zarówno w obszarze kadr naukowych, jak i infrastruktury badawczej. W jego przekonaniu, powinniśmy stawiać m.in. na kształcenie najwyższej klasy specjalistów w swoich dziedzinach oraz umiędzynarodowienie, w tym udział w projektach z udziałem partnerów z zagranicy.

Skok jakościowy w badaniach i rozwoju

Jako instytucję, która odgrywa najważniejszą rolę w wymiarze zbliżania do siebie światów nauki i biznesu, prof. Marek Gzik wskazał Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

– Agencja w ostatnim roku wykonała olbrzymią pracę i choć jeszcze wiele jest do naprawienia, NCBR ma do spełnienia ważną misję – podkreślił wiceminister.

O tym, jak NCBR stymuluje i wspiera rozwój gospodarki opartej na wiedzy, opowiedział uczestnikom spotkania „Porozmawiajmy o polskiej nauce” dyrektor Jerzy Małachowski. Poinformował o opracowaniu nowej strategii Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, wdrażaniu planu naprawczego, a także przedstawił ofertę dla innowatorów na 2025 rok.

– Łączymy sferę nauki i biznesu we współpracy nad tworzeniem nowych technologii. Abyśmy mogli to robić skutecznie, potrzebne okazało się nowe otwarcie – powiedział prof. Jerzy Małachowski.

Zgodnie z nową strategią, NCBR w ciągu 5 lat stanie się „kluczowym graczem na rzecz wzrostu innowacyjności”, czyli skuteczną agencją finansującą prace badawczo-rozwojowe w Polsce, wyławiającą najlepsze pomysły i wspierającą strategiczne rozwiązania przyszłości od pomysłu aż do etapu wdrożenia. Instytucja będzie efektywna w kontekście transferu wiedzy oraz środków do polskiej gospodarki i nauki, a także aktywna w środowisku międzynarodowym. Jako nowoczesna agencja rządowa, NCBR będzie zaufanym partnerem dla środowisk naukowych i biznesowych.

– Nikt nie może mieć wątpliwości co do transparentności, uczciwości, rzetelności i bezstronności naszych działań. Pracujemy nad zmianą naszego wizerunku, w związku z tym przygotowaliśmy plan naprawczy. Ten program już wdrażamy – poinformował dyrektor NCBR.

Plan naprawczy ma zapewnić właściwą organizację działalności instytucji i wyeliminować negatywne zjawiska wskazane przez instytucje kontrolne. Wnioskodawcy i beneficjenci, którzy powierzają ekspertom swoje nowatorskie pomysły, mają prawo oczekiwać najwyższych standardów obsługi – i takie standardy NCBR zobowiązuje się zapewnić.

Profesor Jerzy Małachowski przedstawił zebranym ofertę Narodowego Centrum Badań i Rozwoju na 2025 rok. To w sumie 40 konkursów z łącznym budżetem 4,5 mld zł oraz dodatkowe 1,8 mld zł w ramach nowej inicjatywy STEP, czyli Platformy na rzecz Technologii Strategicznych dla Europy.

– NCBR wraca do nauki i w tym roku przedstawiamy pełną ofertę dotycząca projektów, w których partnerzy naukowi stają się integralnym elementem wszelkiego typu programów i konkursów. Naturalne jest, że oferta NCBR jest prezentowana w szeregu środowisk naukowych, w tym także akademickich – powiedział szef agencji nadzorowanej przez MNiSW.

Ze środków programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki zrealizujemy dwa nabory w ramach konkursu Ścieżka SMART dla konsorcjów, nabór Ścieżka SMART na projekty na rzecz dostępności oraz dwa konkursy Seal of Excellence – środowisko sprzyjające innowacjom.

W ramach programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego, którego odbiorcami są uczelnie, NCBR przeprowadzi nabory Doskonałość dydaktyczna, Kształcenie na potrzeby gospodarki oraz Wzmocnienie potencjału administracyjnego uczelni.

Proponujemy także szereg konkursów krajowych i strategicznych z myślą o stymulowaniu różnych gałęzi nauki i gospodarki, a także III konkurs ogłoszony we Wspólnym Przedsięwzięciu ORLEN i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju pn. NEON. Poszukujemy w nim najciekawszych rozwiązań technicznych, technologicznych i cyfrowych w trzech obszarach tematycznych: dekarbonizacja, cyfryzacja i gospodarka obiegu zamkniętego. Ponadto Centrum oferuje całą gamę konkursów międzynarodowych. Przedsiębiorcy i naukowcy mogą również ubiegać się o finansowanie swoich pomysłów w inicjatywach Horyzontu Europa.