Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie

Program obchodów obejmował wykłady historyczne, prezentację bezcennego pergaminu z aktami traktatu pokojowego z 1525 roku oraz inscenizację aktu hołdu pruskiego przygotowaną przez studentów Studium Aktorskiego im. Aleksandra Sewruka w Olsztynie.

Wykłady wygłosili:
– prof. Jacek Wijaczka („Ocena hołdu pruskiego w polskiej historiografii”),
– dr Hubert Wajs, dyrektor Archiwum Głównego Akt Dawnych („Pergamin z aktami traktatu pokojowego z 1525 roku”),
– Adrianna Walendziak, dyrektorka Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Olsztynie („Wyznanie wiary” Jana Seklucjana. Historia pewnego reprintu).

Hołd pruski miał przełomowe znaczenie dla historii regionu – doprowadził do powstania świeckiego państwa luterańskiego, funkcjonującego jako lenno Polski. Na jego podstawie utrwaliła się zasada Cuius regio, eius religio, według której władca decydował o religii poddanych. Jedną z doktryn luteranizmu było również głoszenie Pisma Świętego w językach narodowych, co miało istotny wpływ na rozwój piśmiennictwa i języka polskiego.

Historycy do dziś prowadzą dyskusję nad oceną hołdu pruskiego – jedni uznają go za sukces dyplomatyczny Polski, inni – za zapowiedź utraty wpływów w Prusach. Bez względu na ocenę, wydarzenie to na trwałe wpisało się w historię i tożsamość naszego regionu.

Warto również wspomnieć, że w Muzeum Warmii i Mazur na zamku w Olsztynie do 16 kwietnia 2025 roku zwiedzający mają unikalną okazję zobaczyć autentyczny traktat krakowski z 1525 roku, wypożyczony z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie. Ten bezcenny dokument stanowi jedno z kluczowych źródeł dotyczących hołdu pruskiego i przemian politycznych w Europie Środkowo-Wschodniej początku XVI wieku.