Warmińsko-Mazurski Urząd Wojewódzki w Olsztynie

Już w drugiej połowie 2023 roku podróżni skorzystają z nowego dworca Olsztyn Główny. Powstanie on w ramach Programu Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023 z dofinansowaniem ze środków unijnych z Programu Operacyjnego Polska Wschodnia. Będzie to czwarty w kolejności Dworzec Główny w Olsztynie. Pierwszy wybudowano w 1872 roku, drugi po 1945 roku, na skutek odbudowy pierwszego, natomiast trzeci w latach 1969-1971. Budowa nowego obiektu ma na celu wyeksponowanie nowoczesnego w formie i bryle budynku dworca oraz stworzenie reprezentacyjnej przestrzeni wejściowej przed nim, w formie placu miejskiego z dobrym połączeniem z innymi środkami transportu. Niezwykle ważnym aspektem inwestycji jest budowa nowego tunelu pod dworcem i peronami, który pozwoli połączyć, dotychczas rozdzielone torami, dwie części miasta.

Nowy dworzec Olsztyn Główny, wzniesiony na planie trapezu, z przeszkloną fasadą będzie reprezentacyjny, ale przede wszystkim oryginalny. Na elewacji frontowej znajdą się wielkoformatowy zegar, a tuż pod nim – zgodnie z zaleceniami konserwatora zabytków – pochodzący z dotychczasowego dworca neon „Dworzec Kolejowy”. Z kolei od strony peronów na elewacji zostanie umieszczony napis z logotypem PKP i nazwą dworca. Długość elewacji od strony peronów wyniesie ok. 73 m, natomiast szerokość pod dachem – około 29 m. W najwyższym punkcie dachu budynek będzie miał około 12 m wysokości. Od strony torów zaprojektowano połączenie bryły z wiatą peronu 1., która nawiąże stylem do dworca. Modernistyczna bryła zostanie przykryta dynamicznym, wystającym poza jej obrys dachem. Wyglądem w zamyśle architektów ma on przypominać origami lub żagiel, co jest nawiązaniem do charakteru Warmii i Mazur.

Nowy dworzec to również funkcjonalna przestrzeń. Budynek będzie składał się z trzech kondygnacji – jednej podziemnej i dwóch nadziemnych. Pierwszą z nich rozdzieli funkcjonalnie przejście prowadzące na perony i dalej w kierunku dzielnicy Zatorze. Po jego zachodniej stronie zlokalizowane będą lokale komercyjne, natomiast po wschodniej przestrzeń obsługi podróżnych, urządzona w nowoczesny sposób, zajmująca łącznie dwie kondygnacje połączone ze sobą ciągami komunikacyjnymi w formie schodów tradycyjnych i ruchomych oraz wind. W podziemiu zaprojektowano kasy biletowe, toalety oraz strefę podróżnego, natomiast na parterze – reprezentacyjny hol z dostępem do poczekalni, strefy dla rodziców z dziećmi oraz lokali komercyjnych. W samym holu z dużym dostępem światła, który zapewnia przeszklona elewacja, znajdą się ergonomiczne ławki dla podróżnych, kosze, gabloty na rozkład jazdy, a także elektroniczne tablice przyjazdów i odjazdów pociągów. W jego wnętrzu znajdzie się również przeniesiona z dotychczasowego dworca mozaika oraz tablica z historią dworca. Drugą kondygnacją naziemną zajmą pomieszczenie biurowe.

Nowy Olsztyn Główny będzie w pełni przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, a także dla osób starszych, z ciężkim bagażem czy dziecięcym wózkiem i całkowicie pozbawiony barier architektonicznych. Na dworcu pojawi się szereg usprawnień takich jak ścieżki prowadzące z polami uwagi, oznaczenia w alfabecie Braille’a, obniżone okienka kasowe, mapy dotykowe dworca, a także urządzenia wzmacniające dźwięk w aparatach słuchowych. Poza tym w budynku zostaną zamontowane windy, a w sąsiedztwie ciągu pieszego prowadzącego na perony pojawią się pochylnia z podgrzewaną zimą nawierzchnią.

Nowy Olsztyn Główny zgodnie ze współczesnymi trendami w architekturze będzie wykorzystywał odnawialne źródła energii oraz inne rozwiązania proekologiczne. Na dachu budynku zaprojektowano największą spośród wszystkich dworców kolejowych w Polsce instalację fotowoltaiczną, składającą się łącznie z 1322 modułów fotowoltaicznych o łącznej mocy minimalnej 111 kWp. To przeszło czterokrotnie większa moc paneli niż w dotychczas największej instalacji fotowoltaicznej na dworcu w Białymstoku. W samym budynku zostanie zamontowana wentylacja z odzyskiem ciepła oraz energooszczędne oświetlenie wykonane w technologii LED, a także system BMS (Building Management System) zarządzający instalacjami i urządzeniami w budynku oraz optymalizujący zużycie energii cieplnej, elektrycznej i wody.

Olbrzymią metamorfozę przejdzie również przestrzeń przed dworcem. Zaprojektowano ją jako reprezentacyjny plac miejski przecięty wizualnie ciągami pieszymi z pochylniami i schodami prowadzącymi do przejścia podziemnego, które przechodzi pod dworcem i łączy się z poziomem -1 budynku, gdzie zlokalizowano powierzchnie obsługi podróżnych oraz usługowe. Po jego zachodniej stronie zaprojektowano parking naziemny posiadający łącznie 58 miejsc postojowych, w tym 43 miejsca dla samochodów osobowych, cztery dla osób z niepełnosprawnościami, dwa do ładowania pojazdów elektrycznych, a także strefę kiss&ride oraz dostaw, postój taxi i zatoczkę autobusową. Po wschodniej stronie placu znajdzie się trójkątna wiata rowerowa z 80 miejscami parkingowymi dla jednośladów, do której będzie prowadzić nowy fragment ścieżki rowerowej. Centralna część placu to jednak nie tylko zejście w kierunku tunelu, ale również przestrzeń rekreacyjna, z powierzchniami zielonymi zlokalizowanymi na trójkątnych wyspach. Zostaną tam zasadzone nowe rośliny, w tym drzewa. Planuje się, że przestrzeń bioaktywna na placu zajmie przeszło 1300 m kw. Na obrzeżu wysp zaprojektowano drewniane siedziska. W godzinach wieczornych nowa aranżacja placu zostanie podkreślona przez iluminację nocną, czyli latarnie oraz oświetlenie dekoracyjne w postaci linii świetlnych i opraw punktowych podkreślających elementy małej architektury oraz zieleń. Plac przed dworcem zaprojektowano bardzo funkcjonalnie, gdyż łączy w sobie funkcje rekreacyjną z czysto użytkową.

Budowa nowego dworca Olsztyn Główny to jedna z największych inwestycji PKP S.A. w ramach Programu Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023. Jej koszt to 70,97 mln złotych brutto. Wykonawcą robót budowlanych jest Torpol S.A., natomiast dokumentację projektową opracowała pracowania architektoniczna TPF Sp. z o.o. z Warszawy. Planowany termin otwarcia nowego dworca dla podróżnych to druga połowa 2023 roku.