Narodowe Centrum Badań
i Rozwoju

W stosunku do roku poprzedniego był to wzrost nieznaczny, ale wpisujący się w dłuższy, pozytywny trend. Zgodnie z opublikowanymi informacjami, w ujęciu kwotowym suma nakładów wyniosła 32,4 mld zł, z czego blisko 63% przypadało na przedsiębiorstwa. W stosunku do PKB nakłady przez nie ponoszone (tzw. BERD) wyniosły 0,88%.

W porównaniu z poprzednimi latami uwagę zwraca zatrzymanie zwiększania udziału nakładów ponoszonych przez przedsiębiorstwa w ogólnej ich strukturze. Udział ten był taki sam jak w roku poprzednim – 62,8%. Dane za kolejny rok pokażą, czy ta tendencja się utrzyma. Niemniej na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat widać znaczący wzrost tego udziału i – co za tym idzie – zmianę struktury finansowania. Polegała ona na odwróceniu proporcji – na początku dekady największe nakłady na B+R ponosił sektor rządowy.

Z punktu widzenia Narodowego Centrum Badań i Rozwoju istotny jest także wzrost liczby podmiotów, które wykazują nakłady na B+R. W 2020 roku było ich blisko 6,4 tysiąca, podczas gdy w 2010 – niecałe 1,8 tysiąca. Oznacza to, że ich liczba zwiększyła się ponad 3,5-krotnie. Wynika to z tego, że coraz więcej przedsiębiorstw dołącza do grona inwestorów w B+R.

Spośród podmiotów aktywnych badawczo blisko 18%, czyli 1124, korzystało ze środków Komisji Europejskiej w ramach działalności B+R w 2020 roku. W porównaniu z końcem poprzedniej perspektywy finansowej – latami 2014-2015 – liczba takich jednostek zwiększyła się o 70%. Jest to tym bardziej godne zauważenia, że w porównaniu z poprzednią perspektywą zmalało znaczenie  środków z Funduszy Europejskich w nakładach krajowych brutto na działalność B+R. Udział tych środków w 2020 roku wyniósł 5,3%, podczas gdy w 2015 roku było to 14,6%.

Tym samym warto mieć na uwadze to, że w przypadku przedsiębiorstw zdecydowana część finansowania to środki własne. Ich udział wynosi 76,6% wartości nakładów, a tylko ok. 14% pochodzi od instytucji rządowych lub samorządowych, w tym NCBR.

O dalszym postępującym zwiększeniu roli przedsiębiorstw w realizacji prac badawczo-rozwojowych świadczy też wzrastający udział zatrudnienia osób zaangażowanych w ich prowadzenie w przedsiębiorstwach. Spośród 214 tysięcy osób, tzw. wewnętrznego (czyli własnego) personelu B+R, 52% pracowało w sektorze przedsiębiorstw.

Wzrost nakładów nastąpił pomimo trwającej w 2020 roku sytuacji pandemicznej. Dane GUS korespondują z wynikami badania dotyczącego wpływu pandemii na inwestycje B+R, jakie Sekcja Analiz i Ewaluacji NCBR przeprowadziła w I połowie 2021 roku. W badaniu tym 56% badanych beneficjentów negatywnie oceniło wpływ pandemii na ogólną działalność B+R i realizowane projekty. Jednak jednocześnie 88% uznało, że realizacja projektu dofinansowanego przez NCBR pozwala im uniknąć zahamowania działalności B+R. Pandemia nie przyczyniła się także do wzrostu liczby przerywanych projektów. Co więcej, dla ponad ¼ uczestników badania okres pandemiczny stworzył szansę na opracowanie nowych produktów i usług. Realizacja projektów B+R współfinansowanych przez Centrum stanowiła częściowe remedium na skutki wywołane przez pandemię.

Szczegółowe statystyki znajdują się w publikacji „Działalność badawcza i rozwojowa w Polsce w 2020 roku”, która ukazała się 14 stycznia br., a wyniki badania SAE NCBR prezentowane są w opracowaniu „Wpływ pandemii na realizację projektów B+R w ramach programów NCBR”.