Rzecznik
Praw Pacjenta

przykład naruszenia prawa pacjenta do wyrażenia zgody na udzielenie świadczenia zdrowotnego

 

Stan faktyczny: Pacjentka zgłosiła się do szpitala w celu wykonania laparoskopowego wyłuszczenia torbieli. Przed zabiegiem nie uzyskała szczegółowych informacji dotyczących zakresu planowanego zabiegu, zaś zgoda którą podpisała została jej przedłożona do podpisu po podaniu leków uspokajających stosowanych przed operacją. W trakcie operacji doszło do rozszerzenia jej zakresu i po wybudzeniu pacjentka dowiedziała się o wykonaniu klasycznej laparotomii, na którą nie wyraziła świadomej zgody.

Stanowisko Rzecznika: Pacjentce nie przekazano informacji na temat planowanej operacji, możliwych powikłań oraz możliwości rozszerzenia jej zakresu. Od pacjentki nie uzyskano świadomej zgody poprzedzonej rozmową z lekarzem, zobowiązano pacjentkę do podpisania „szablonowej zgody” na zabieg. Wskazać należy, że pacjent ma prawo przed planowanym zabiegiem uzyskać informację o jego przebiegu, rokowaniach oraz możliwych powikłaniach. Jeśli przed operacją zachodzi obawa, że konieczne będzie rozszerzenie pola operacyjnego bądź zmiana techniki wykonywanego zabiegu – jak w niniejszej sprawie, pacjent taką informację powinien otrzymać przed zabiegiem. Przekazywanie takich informacji powinno odbyć się przed zastosowaniem leków uspokajających. Nie można w tym przypadku mówić o świadomej zgodzie pacjenta, jeśli wcześniej zostały mu podane leki znoszące lęk i działające na stan jego świadomości.

Wnioski:

• osoba wykonująca zawód medyczny jest zobowiązana do uzyskania świadomej zgody pacjenta na udzielenie świadczeń zdrowotnych;
• niedopuszczalne jest zobowiązywanie pacjenta do podpisania zgody bez uprzedniego udzielenia informacji, przeprowadzenia rozmowy na temat planowanego leczenia, przebiegu operacji czy rokowań i udzielenia odpowiedzi na pytania zadane przez pacjenta;
• świadoma zgoda to taka, którą pacjent wyraża po uzyskaniu od lekarza informacji natemat planowanego zabiegu przed zastosowaniem premedykacji przedoperacyjnej;
• wyrażenie zgody na zabieg/operację oraz informacje z nim związane powinny być dostosowane do percepcji pacjenta – niedopuszczalne jest stosowanie zgody blankietowej, w której zawarte są ogólne informacje np. na temat możliwych powikłań do „wszystkich zabiegów operacyjnych”;
• pacjent ma prawo otrzymać informację o planowanym zabiegu/leczeniu dostatecznie wcześnie, aby moc podjąć świadoma zgodę w oparciu o rzetelne informacje dotyczące przebiegu, rokowań oraz możliwych powikłań czy też konieczności rozszerzenia zakresu pola operacyjnego lub zmiany techniki wykonania zabiegu.

Naruszenie art. 16 i art. 17 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.