Serwis Służby Cywilnej

Spotkanie otworzyła Anita Noskowska-Piątkowska, Szefowa Służby Cywilnej. W swoim wystąpieniu zaznaczyła, że obszar „Sprawność, postawy i etyka” stanowi pierwszy kierunek strategiczny w przygotowywanej strategii zarządzania zasobami ludzkimi, co podkreśla kluczową rolę etyki w budowaniu nowoczesnej i wiarygodnej służby cywilnej. W tym kontekście szczególnie wyeksponowała znaczenie pracy doradców i doradczyń ds. etyki, którzy – poprzez wsparcie, doradzanie w trudnych sytuacjach i popularyzowanie zasad służby cywilnej – realnie wzmacniają kulturę opartą na wartościach. Podziękowała im za zaangażowanie oraz konsekwentne działania na rzecz standardów etycznych w urzędach. Szefowa Służby Cywilnej podkreśliła również, że systemowe wzmacnianie tej funkcji – w tym aktualizacja standardów oraz rozwój praktycznych narzędzi – jest jednym z priorytetów, którego celem jest ułatwienie doradcom i doradczyniom codziennej pracy i zwiększenie skuteczności ich działań.

2 grudnia 2025 roku Szefowa Służby Cywilnej podpisała nowe zalecenie w sprawie standardów pracy doradców i doradczyń ds. etyki w służbie cywilnej. Po pięciu latach dokument został dostosowany do obecnych potrzeb. W trakcie spotkania Katarzyna Dudzik, koordynatorka zespołu omówiła:

• przebieg konsultacji z zespołem, dyrektorami i dyrektorkami generalnymi urzędów, komendantami głównymi oraz Szefem KAS,
• najważniejsze zmiany względem pierwszej wersji dokumentu z 2020 roku, w tym m.in.   doprecyzowanie zasad współpracy doradcy/doradczyni z dyrektorem generalnym/dyrektorką generalną, jasne reguły wyboru, odwołania i zawieszenia doradców/doradczyń, uzależnienie ich liczby od wielkości urzędu, zadań dyrektora generalnego/dyrektorki generalnej.

Na koniec zapowiedziała ostatnie już w tym roku spotkanie informacyjne online dla doradców i doradczyń na temat tej funkcji i sposobu realizacji zadań. Webinar odbędzie się 17 grudnia o godz. 10:00 w ramach Programu Dzielenia się Wiedzą w służbie cywilnej. 

W ramach wprowadzenia do warsztatów Katarzyna Dudzik omówiła wyniki ankiety, przeprowadzonej wśród członkiń i członków zespołu pod koniec listopada tego roku. Odpowiedzi przesłało 70 osób, czyli ok. 43% doradców i doradczyń z zespołu. Z analizy otrzymanych informacji wynika, że w dużych urzędach (powyżej 200 osób) funkcja doradcy jest często pełniona jednoosobowo, co oznacza większe obciążenie i potrzebę dodatkowego wsparcia osób podejmujących się tej funkcji. Zgodnie z wynikami ankiety:

• urzędy zatrudniające 51–200 osób: 13 odpowiedzi; w 12 urzędach funkcja jest pełniona jednoosobowo,
• urzędy zatrudniające 201–1000 osób: 38 odpowiedzi; w 12 urzędach funkcja jest pełniona jednoosobowo,
• urzędy zatrudniające powyżej 1000 osób: 15 odpowiedzi; w 6 urzędach działa tylko jeden doradca/jedna doradczyni ds. etyki.

W trakcie warsztatów uczestniczki i uczestnicy spotkania analizowali w grupach pięć kategorii wyzwań:

• Postawy i motywacja pracowników: wyzwanie związane z brakiem zainteresowania tematyką etyki, obawami przed zgłaszaniem problemów oraz brakiem zaufania do instytucji doradcy ds. etyki. Dyskusja pokazała, że kluczowe jest budowanie świadomości i zaufania poprzez komunikację, szkolenia i przykład liderów.
• Warunki pracy i przeciążenie czyli brak czasu na działania etyczne, trudności w łączeniu funkcji doradcy z innymi obowiązkami oraz brak przestrzeni do rozmów. Uczestnicy podkreślali potrzebę lepszej organizacji pracy i większego wsparcia organizacyjnego.
• Wsparcie i struktura organizacyjna: tu uczestniczki i uczestnicy omawiali m.in. niewystarczające wsparcie kierownictwa, niejednoznaczność roli doradcy, brak jasno określonych kompetencji. W trakcie dyskusji zaproponowano wzmocnienie roli doradców w dokumentach wewnętrznych i większe zaangażowanie kadry kierowniczej jako sposób na sprostanie temu wyzwaniu.
• Kompetencje i narzędzia: wyzwanie polegające m.in. na trudnościach w interpretacji zasad etyki, niewystarczających szkoleniach, problemach w rozwiązywaniu konfliktów. Wskazano na potrzebę systemowych szkoleń i dostępu do dobrych praktyk.
• Komunikacja i współpraca: kategoria skupiona wokół niewystarczającej komunikacji między doradcami z różnych urzędów, trudności w utrzymaniu poufności w małych zespołach oraz braku wsparcia systemowego. Zaproponowano stworzenie forum wymiany doświadczeń i wzmocnienie centralnych narzędzi komunikacyjnych.

W realizacji zadań związanych z funkcją doradcy/ doradczyni ds. etyki najbardziej może pomóc:

• dostęp do dobrych praktyk i przykładów,
• forum wymiany doświadczeń,
• wsparcie prawne lub eksperckie,
• szkolenia tematyczne i z kompetencji miękkich.

Po przerwie odbyła się dwugodzinna część szkoleniowa, którą poprowadził Michał Sosin – trener komunikacji empatycznej, mediator i praktyk Resonant Language. Jej celem było pokazanie doradcom i doradczyniom ds. etyki użytecznych narzędzi komunikacyjnych, które pomagają redukować stres i napięcie w rozmowach wysokiego ryzyka. Uczestnicy poznali mechanizmy psychologiczne wpływające na reakcje w sytuacjach konfliktowych oraz sposoby powrotu do faktów w trudnych rozmowach.

Główne zagadnienia omawiane podczas warsztatów:

• Czterech jeźdźców apokalipsy w komunikacji: obwinianie, postawa obronna, unikanie kontaktu, pogarda.
• Różnica między językiem nawykowym (oceny, żądania, strategie) a językiem naturalnym (fakty, uczucia, potrzeby, prośby).
• Znaczenie empatii i rezonowania – wczuwanie się w emocje drugiej osoby, aby pogłębić zrozumienie i budować relacje.
• Rola spokoju i zaangażowania społecznego w skutecznym rozwiązywaniu problemów.

Uczestnicy pracowali w parach i grupach, wykonując ćwiczenia oparte na słuchaniu empatycznym, rezonowaniu i dostrajaniu somatycznym.

Marcin Kowalski, doradca ds. etyki w Wielkopolskim Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu przestawił cel, skład i wstępne założenia pracy zespołu zadaniowego ds. dodatkowej aktywności pozazawodowej członków korpusu służby cywilnej (m.in. prowadzenie szkoleń i udział w konferencjach w roli prelegenta). Zespół został powołany z grona chętnych członków zespołu doradców i doradczyń ds. etyki w służbie cywilnej. W jego skład wchodzą członkinie i członkowie zespołu z:

• Biura Rzecznika Praw Pacjenta
• Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) Oddział w Opolu
• GIORIN Oddział Centralnego Laboratorium w Katowicach
• Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi
• Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji
• Ministerstwa Finansów
• Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
• Wielkopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Poznaniu,
• Zachodniopomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie
• przedstawicieli Szefowej Służby Cywilnej.

Magdalena Jóźwiak z Wydziału Etyki Służby Cywilnej i Współpracy Międzynarodowej DSC omówiła formularz sprawozdawczy dyrektorów i dyrektorek generalnych oraz kierowników i kierowniczek urzędów z zakresu etyki. Skupiła się na drobnych zmianach w formularzu, które dotyczą przede wszystkim:

• uzupełnienia formularza o nowe pytania nt. działań pracy doradcy/doradczyni ds. etyki, o ile taka funkcja została ustanowiona w urzędzie
• przesunięcia do tego formularza pytań o zgody/ odmowy zgód na dodatkowe zatrudnienie/zarobkowanie, które dotychczas były uwzględnione w formularzu dotyczących odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Magdalena Jóźwiak zapowiedziała otwarty webinar na temat formularza, zaplanowany w ramach Programu Dzielenia się Wiedzą w służbie cywilnej na 14 stycznia na godzinę 13:00. 

Krzysztof Banaś z Wydziału Etyki Służby Cywilnej i Współpracy Międzynarodowej DSC omówił aktywność Szefowej Służby Cywilnej i jej przedstawicieli na arenie międzynarodowej w kontekście zagadnień etycznych. Kultura uczciwości była przedmiotem dyskusji w:

• Europejskiej Sieci ds. Etyki Publicznej (ENPE) - przegląd kampanii informacyjno-promocyjnych, ukierunkowanych na zwiększanie świadomości etycznej w krajach członkowskich i partnerskich,
• Europejskiej Sieci Administracji Publicznej (EUPAN - badanie pt. „Wartości przywódcze w krajach EUPAN” i dobra praktyka z Danii „Dobrostan lidera”,
• Grupy Roboczej OECD ds. Uczciwości Publicznej i Antykorupcji (PIAC) -  monitoring Rekomendacji Rady dotyczącej uczciwości w służbie publicznej – zasady 11: wymiar sprawiedliwości i systemy dyscyplinarne w służbie cywilnej
• Grupy Roboczej OECD ds. Zarządzania i Zatrudnienia Publicznego (PEM) - etyczne zastosowanie Sztucznej Inteligencji oraz relacje między ministrami a służbą cywilną.

Spotkanie zespołu doradców i doradczyń ds. etyki miało charakter intensywnej, merytorycznej pracy. Wydarzenie potwierdziło rosnącą rolę doradców/doradczyń ds. etyki w administracji rządowej oraz potrzebę dalszej współpracy, profesjonalizacji i wsparcia merytorycznego.

19. spotkanie jest planowane na II kwartał 2026 roku.