Regionalna Dyrekcja
Ochrony Środowiska w Poznaniu

Międzynarodowa ochrona tych gatunków wynika z Konwencji Waszyngtońskiej (CITES), a kwestie związane z handlem chronionymi gatunkami na terenie UE reguluje rozporządzenie (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi (Dz. Urz. WE L 61 z 03.03.1997, s. 1, z późn. zm.).

Aneksy A–D ustanowione przez UE nie pokrywają się całkowicie z załącznikami I–III Konwencji CITES.

Regulacje dotyczą wszystkich okazów, zarówno żywych, jak i martwych, a także ich części i pochodnych – o ile nie wskazano inaczej w przypisach do poszczególnych gatunków. Szczegółowe informacje o gatunkach można znaleźć w aneksach do rozporządzenia lub za pośrednictwem wyszukiwarki: https://speciesplus.net/species.

Dokumentacja przy obrocie okazami

• Aneks A: wymagane Świadectwo UE CITES zwalniające z zakazów dotyczących działań komercyjnych na rynku UE.
• Aneks B: wymagane dokumenty potwierdzające legalność pochodzenia.

Zakup na terenie Unii Europejskiej

Przy zakupie okazów na terenie UE nie ma potrzeby uzyskiwania zezwolenia na wwóz, jednak sprzedawca ma obowiązek przekazać nabywcy:

• Dla gatunków z Aneksu A – oryginał świadectwa UE CITES.
• Dla gatunków z Aneksu B – numerowaną i potwierdzoną kopię dokumentu poświadczającego legalność pochodzenia.
• Dla pozostałych aneksów – dokument potwierdzający zakup ze wskazaniem pochodzenia okazu.

Rejestracja żywych okazów

Zgodnie z art. 64 ustawy o ochronie przyrody, posiadacze żywych okazów gadów, ptaków i ssaków z Aneksów A i B rozporządzenia (WE) nr 338/97 mają obowiązek zgłoszenia ich do rejestru w ciągu 14 dni od nabycia lub sprowadzenia do Polski.

Zgłoszenia dokonuje się u starosty właściwego dla miejsca przetrzymywania zwierzęcia. W tym samym terminie należy również zgłaszać:

• śmierć,
• utratę,
• wywóz za granicę,
• zmianę danych rejestracyjnych.

Urodzone w niewoli

Fakt urodzenia lub wyklucia należy zgłosić do Powiatowego Lekarza Weterynarii, który wystawi odpowiednie orzeczenie, na podstawie dokumentów poświadczających pochodzenie rodziców.

Dokumenty legalnego pochodzenia z hodowli są wymagane:

• do rejestracji w starostwie (ssaki, ptaki, gady, płazy),
• jako potwierdzenie legalności pochodzenia przy przekazaniu okazów z Aneksu B,
• przy ubieganiu się o świadectwo UE CITES dla okazów z Aneksu A.

CITES a ochrona gatunkowa

W przypadku zwierząt objętych ochroną gatunkową (zgodnie z krajowymi rozporządzeniami), oprócz dokumentów CITES konieczne jest uzyskanie zezwolenia na odstępstwo od zakazów – wydawanego przez właściwego regionalnego dyrektora ochrony środowiska (RDOŚ).

Świadectwo UE CITES jako zwolnienie równoważne

Zgodnie z art. 56 ust. 7k pkt 2 ustawy o ochronie przyrody:

Świadectwo lub zezwolenie wydane na podstawie rozporządzenia (WE) nr 338/97 uznaje się za równoważne zezwoleniom wydanym na podstawie art. 56 ust. 1, 2 i 2b ustawy o ochronie przyrody.

Dotyczy to m.in.:

• posiadania,
• darowizny,
• transportu,
• wwiezienia lub wywiezienia okazów,
• oraz innych działań wskazanych w świadectwie.

Zezwolenie na odstępstwo od zakazu przetrzymywania

W przypadku żywych okazów z Aneksu A, dla których wydano świadectwo UE CITES do celów komercyjnych (np. sprzedaży, najmu, wymiany), nie ma potrzeby uzyskiwania zezwolenia RDOŚ na posiadanie, darowiznę czy transport. Konieczne może być jednak zezwolenie na przetrzymywanie lub chów.

Pozostałe przypadki

Dla zwierząt objętych ochroną gatunkową, które nie posiadają świadectwa UE CITES, obowiązują zakazy wynikające z § 7 i § 8 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 2380), m.in.:

• transportu,
• chowu,
• przetrzymywania lub posiadania,
• zbywania,
• oferowania do sprzedaży, wymiany lub darowizny.