Serwis Służby Cywilnej

Wymóg ten¹ oznacza, że na wyższym stanowisku w służbie cywilnej nie można zatrudnić osoby, wobec której sąd orzekł zakaz zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej (jako jeden ze środków karnych przewidzianych Kodeksem karnym²). Jednak nie obejmuje to osób, które zostały ukarane zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi na podstawie ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych³. Takie osoby mogą objąć wyższe stanowisko, ale nie każde. Ukaranie zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi wyklucza, przez czas określony w orzeczeniu o ukaraniu, możliwość pełnienia funkcji kierownika, zastępcy kierownika lub dyrektora generalnego, głównego księgowego lub zastępcy głównego księgowego oraz kierownika lub zastępcy kierownika komórki bezpośrednio odpowiedzialnej za wykonywanie budżetu lub planu finansowego w jednostce sektora finansów publicznych.

1. art. 53 ust. 1 pkt 2 ustawy o służbie cywilnej

2. art. 39 pkt 2 Kodeksu karnego

3. art. 31 ust. 1 pkt 4 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

Nie, ponieważ ten sposób zatrudnienia na wyższym stanowisku nie jest przewidziany w ustawie o służbie cywilnej. Ustawa dopuszcza jedynie zatrudnienie na podstawie powołania albo możliwość zajmowania tego stanowiska przez osoby oddelegowane¹.

Inaczej sytuacja wygląda, gdy dyrektor generalny urzędu powierza osobie zadania przypisane do wyższego stanowiska do czasu obsadzenia tego stanowiska w drodze powołania. Jest to postępowanie, które zmierza do zapewnienia funkcjonowania i ciągłości pracy urzędu (co jest kluczowym zadaniem dyrektora generalnego urzędu) i nie prowadzi do nawiązania innego stosunku pracy.

1. art. 2 ust. 3 i art. 53a ust. 1 – 4a ustawy o służbie cywilnej

Tak, ale nie ma takiego obowiązku. Kwestii tej nie reguluje ustawa o służbie cywilnej, ale dopuszcza ją Kodeks pracy¹.

1. art.68¹ Kodeksu pracy

Ustawa o służbie cywilnej nie wymaga wniosku o udzielenie urlopu bezpłatnego¹. Jednak dyrektor generalny urzędu przed udzieleniem tego urlopu powinien upewnić się, że jego pracownik został powołany na wyższe stanowisko w służbie cywilnej. Informacja ta może pochodzić od samego powołanego, jak i od pracodawcy, który go powołał. W przypadku powoływania na wyższe stanowisko w tym samym urzędzie, dyrektor generalny może udzielić urlopu bezpłatnego bez żadnej inicjatywy ze strony pracownika.

1. art. 53a ust. 6 – 8 ustawy o służbie cywilnej

Tak. Okres zatrudnienia sprzed powołania na wyższe stanowisko w służbie cywilnej oraz okres powołania na to stanowisko w tym samym urzędzie powinny zostać wliczone do okresu zatrudnienia, od którego zależy długość wypowiedzenia stosunku pracy z powołania na wyższe stanowisko.

Trzeba też pamiętać o uwzględnieniu ewentualnych okresów zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli urząd jest następcą prawnym w zakresie stosunków pracy¹. Dotyczy to szczególnie osób, które zostały przeniesione z innego urzędu na podstawie ustawy o służbie cywilnej.

1. art. 36 § 1¹ Kodeksu pracy

Zależy to od treści oświadczenia woli pracownika, który złożył „rezygnację”. Może być ono potraktowane jako wypowiedzenie przez pracownika stosunku pracy z powołania. Może też oznaczać zachętę pracodawcy, aby ten odwołał pracownika za wypowiedzeniem. W obu przypadkach stosunek pracy rozwiąże się po upływie wypowiedzenia. Trzecią możliwością jest uznanie „rezygnacji” za propozycję zawarcia porozumienia o rozwiązaniu stosunku pracy. Wówczas stosunek pracy rozwiąże się z dniem wskazanym w takim porozumieniu.

Nie. Zasadą na gruncie prawa pracy jest to, że okres wypowiedzenia jest uzależniony od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy¹. Kodeks pracy przewiduje wyjątki od tej reguły. Dotyczą one sytuacji, w których zmiana pracodawcy nastąpiła na zasadach przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę (art. 23¹ Kp), a także w innych przypadkach, gdy z mocy odrębnych przepisów nowy pracodawca jest następcą prawnym w stosunkach pracy nawiązanych przez poprzedniego pracodawcę^2.. Wyjątki te nie obejmują jednak sytuacji, w której znajduje się pracownik korzystający z urlopu bezpłatnego udzielonego na czas powołania na wyższe stanowisko u innego pracodawcy. Dzieje się tak dlatego, że pracodawca, który powołuje na to stanowisko, nie staje się z mocy prawa następcą prawnym (stroną) dotychczasowego stosunku pracy na podstawie umowy o pracę albo mianowania w służbie cywilnej.

1. art. 36 § 1 Kodeksu pracy

2. art. 36 § 1¹ Kodeksu pracy

Nie. Pracownik ten może świadczyć pracę, ale tylko, gdy się na to zgodzi albo sam to zaproponuje pracodawcy¹. Bez względu na to czy będzie świadczył pracę, czy też nie, pracownikowi takiemu przez cały okres wypowiedzenia należy się wynagrodzenie w wysokości sprzed odwołania².

1. art. 71 Kodeksu pracy

2. art. 70 § 2 zd. drugie Kodeksu pracy

Urlop ten kończy się z upływem okresu wypowiedzenia stosunku pracy z powołania – jeżeli odwołanie było równoznaczne z wypowiedzeniem. Jeśli odwołanie nastąpiło bez wypowiedzenia, urlop bezpłatny kończy się wraz z odwołaniem. Przyczyny tego są następujące. Powołanie na wyższe stanowisko w służbie cywilnej jest równoznaczne z nawiązaniem stosunku pracy na podstawie powołania w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy^1.. Oznacza to, że obejmuje ono cały okres, w jakim trwa stosunek pracy na podstawie powołania. Ten stosunek pracy rozwiązuje się z upływem okresu wypowiedzenia, jeżeli odwołanie było równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę². Jeżeli pracownika odwołano bez wypowiedzenia, stosunek pracy rozwiązuje się z dniem odwołania.

1. art. 53a ust. 5 ustawy o służbie cywilnej

2. art. 32 § 2 w zw. z art. 70 § 2 zd. pierwsze Kodeksu pracy

Generalnie nie, ponieważ w służbie cywilnej może być zatrudniona – co do zasady – tylko osoba, która wygrała otwarty i konkurencyjny nabór¹. Wyjątki od tej reguły mogą być wprowadzone wyłącznie przepisem ustawowym. Przykładem tego są przepisy ustawy o służbie cywilnej, które dotyczą obsadzania wyższych stanowisk bez naboru, w drodze powołania² czy pierwsze zatrudnienie absolwentów Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego³. Natomiast w zakresie osób, które zostały odwołane z wyższego stanowiska w służbie cywilnej, wyjątek taki dotyczy tylko kobiet w ciąży i osób, którym brakuje nie więcej niż 2 lata do nabycia prawa do emerytury⁴.

1. art. 6 ustawy o służbie cywilnej
2. rozdział 4 ustawy o służbie cywilnej
3. art. 39 ustawy o służbie cywilnej
4. art. 72 § 2 i 3 Kodeksu pracy

Tak. Odwołanie (niezależnie od tego czy za wypowiedzeniem, czy też bez) prowadzi do rozwiązania stosunku pracy. Dlatego też pracodawca ma obowiązek niezwłocznie wydać świadectwo pracy, chyba że zamierza nawiązać kolejny stosunek pracy z odwołanym pracownikiem¹ (np. powołać na inne wyższe stanowisko). Jednak nawet w tym przypadku świadectwo pracy musi być wydane, jeśli zażąda tego pracownik².

1. art. 97 § 1 Kodeksu pracy

2. art. 97 § 1¹ Kodeksu pracy

Tak. Nie można uznać, że pracownik automatycznie wraca na stanowisko, które zajmował w dniu, w którym udzielono mu urlopu bezpłatnego. Dyrektor generalny musi wyznaczyć stanowisko w taki sposób, aby pracownik zgłaszający się do pracy po zakończeniu urlopu bezpłatnego mógł przystąpić do pracy na tym stanowisku. Wyznaczone stanowisko ma być zgodne z kwalifikacjami i umiejętnościami zawodowymi odwołanego pracownika¹.

1. art. 53a ust. 9 ustawy o służbie cywilnej

Wyznaczenie stanowiska jest jednostronną czynnością pracodawcy. A więc zgoda pracownika lub jej brak nie ma znaczenia. Jest to polecenie pracodawcy, któremu pracownik ma obowiązek się podporządkować i przystąpić do pracy na wyznaczonym stanowisku. Inaczej może to być uznane za naruszenie obowiązków pracowniczych, w szczególności podstawowego obowiązku, jakim jest świadczenie pracy.

Tak, jeśli nie korzysta z urlopu bezpłatnego udzielonego na czas powołania na takie stanowisko. Szczególną ochroną objęta jest pracownica w ciąży i pracownik, któremu brakuje nie więcej niż 2 lata do nabycia prawa do emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Osoby takie powinny otrzymać propozycję innej pracy, odpowiedniej ze względu na ich kwalifikacje zawodowe¹, np. na stanowisku niebędącym wyższym stanowiskiem w służbie cywilnej. Wówczas zatrudnienie następuje z pominięciem naboru. Rodzaj umowy o pracę, jaka może być z nimi zawarta, zależy od historii ich zatrudnienia w służbie cywilnej i powinien być oceniany z punktu widzenia przepisów ustawy o służbie cywilnej o zasadach zatrudniania na podstawie umowy o pracę², w tym w szczególności odnoszących się do tzw. pierwszego zatrudnienia.

Pracownikowi ani urzędnikowi służby cywilnej, odwołanemu z wyższego stanowiska w okresie ochronnym nie przedstawia się propozycji innej pracy. Funkcję ochronną pełni w tym przypadku urlop bezpłatny udzielony na czas powołania i obowiązek wyznaczenia po odwołaniu stanowiska pracy zgodnego z kwalifikacjami i umiejętnościami zawodowymi³.