W tegorocznej edycji zwiększono środki przewidziane na program do 74,2 mln zł. Ponad 59,1 mln zł umożliwi zatrudnienie 3,4 tys. asystentów rodziny.

Rolą asystenta rodziny jest wspieranie rodzin, które z różnych powodów nie są w stanie, samodzielnie pełnić prawidłowo funkcji opiekuńczo – wychowawczych wobec własnych dzieci.

- Wreszcie jest ktoś kto ma tą pomocną dłoń, na kogo mogę liczyć. Dzięki temu dużo robię i wiem że to mi pomoże w życiu. Wreszcie wierzę, że mi się uda. Moja asystentka jest przyjaciółką, terapeutką, pracownikiem, to taki mój anioł stróż – tak o roli asystenta w swoim życiu mówi rodzina objęta wsparciem asystenta rodziny pracującego w Ośrodku Pomocy Społecznej Dzielnicy Praga-Południe w Warszawie.

Celem pracy asystenta jest osiągnięcie przez rodzinę podstawowego poziomu stabilności życiowej, która umożliwi jej wychowywanie dzieci. Jego głównym zadaniem jest nie dopuścić do oddzielenia dziecka od rodziny lub umożliwić jak najszybszy powrót dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej do rodziców.

– Wspieram rodziny w bardzo trudnej sytuacji życiowej, takie na które społeczeństwo patrzy niechętnie, nie mając nadziei na ich zmianę. Takie, które same nie mają nadziei na odmianę swojego losu. Pracując z nimi pomagam im wzbudzić w sobie wiarę, że odzyskają kontrolę nad życiem. Budujemy wspólnie ich motywację do działań. Dzięki zmianom rodziców, bezpieczniejsze i bardziej rozwojowe staje się życie dzieci. A to wydaje mi się największym osiągnięciem tej pracy – mówi jeden z asystentów rodziny z Pragi-Południe w Warszawie.

O ważnej roli, jaką pełnią asystenci mówią także eksperci.

- Asystent rodziny właściwie rozumiejący swą rolę wzmacnia rodzinę z małoletnimi dziećmi wykorzystując jej zasoby wewnętrzne i zewnętrzne. Pracuje w miejscu zamieszkania rodziny lub przez nią wskazanym. Prowadzi działania profilaktyczne i wspierające oparte na relacji asystenckiej. Jego rola w systemie pomocy rodzinie jest istotna, gdyż efektem jego pracy jest osiągnięcie przez rodzinę będącą w kryzysie podstawowego poziomu stabilności życiowej, który umożliwi jej stworzenie optymalnego i bezpiecznego środowiska wychowawczego dla dzieci. Rodzina spełniająca prawidłowo swe funkcje da zaś możliwość do prawidłowego rozwoju potomstwa, co w przyszłości zaowocuje zmniejszeniem skali problemów społecznych. Głównym zadaniem asystenta jest więc pedagogizacja rodziców oraz ich wspieranie informacyjne, emocjonalne, instrumentalne poprzez towarzyszenie w różnych czynnościach dnia codziennego. Jednocześnie asystent rodziny jest zazwyczaj koordynatorem działań wielu innych służb społecznych, pracujących z daną rodziną i na jej rzecz. Nie powinien bowiem pracować sam a w partnerstwie z innymi służbami społecznymi. Należy dokonać starań, aby na terenie danej gminy jasno podzielić służby społeczne na te, które służą rodzinie wsparciem i pomocą i te, które chronią dzieci i realizują zadania interwencyjne – wyjaśnia dr hab. Izabela Krasiejko z Instytutu Pedagogiki w Akademii im. J. Długosza w Częstochowie.

Powołanie asystentów rodziny jest zadaniem własnym gminy. W latach 2012 - 2014 było zadaniem fakultatywnym, a od 2015 roku stało się zadaniem obligatoryjnym. Gminy mogą także zlecić to zadanie np. organizacjom pozarządowym. Jedną z takich organizacji jest Stowarzyszenie na rzecz pomocy dziecku i rodzinie „DLA  RODZINY” z Częstochowy.

- My jako stowarzyszenie mamy możliwość realizowania tego zdania w nieszablonowy sposób. Udało nam się stworzyć  zespół, który uzupełnia swoje działania i kompleksowo pracuje z rodziną. Asystent rodziny ma do dyspozycji wsparcie psychologów, pedagogów, mediatora. Od lipca otwieramy poradnie rodzinną, która rozszerzy krąg specjalistów o psychologa dziecięcego, psychoterapeutę, psychiatrę dziecięcego, seksuologa, dietetyka i rehabilitanta – mówi Lidia Zeller, prezes Stowarzyszenia „DLA RODZINY”.

Z danych na koniec grudnia 2015 r. wynika, że gminy zatrudniały 3816 asystentów rodziny, czyli o 12,4% więcej niż w 2014 r. (3393 asystentów).

Asystent rodziny zgodnie z ustawą może prowadzić pracę z nie więcej niż 15 rodzinami.  Liczba rodzin będąca pod opieka asystenta rodziny winna być uzależniona od problemów w rodzinach oraz kwalifikacji i doświadczenia zawodowego asystenta rodziny. Jak wynika z danych, przeciętnie na jednego asystenta rodziny w 2015 r. przypadało 9 rodzin. 

Z usług asystentów rodziny skorzystało w  ubiegłym roku  41 739  rodzin (w 2014 r. 37 876  rodzin), co oznacza wzrost w stosunku do roku poprzedniego o 10,1%.  

Od roku 2012 roku działa program asystent rodziny i koordynator rodzinnej pieczy zastępczej, który wspiera samorządy terytorialne w zatrudnianiu asystenta rodziny. W 2016 roku Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na ten cel przeznaczyło najwyższą do tej pory kwotę 59,1 mln zł.