Do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej należą:

• regionalne ośrodki polityki społecznej
• powiatowe centra pomocy rodzinie
• ośrodki pomocy społecznej
• centra usług społecznych – w przypadku przekształcenia ośrodka pomocy społecznej w centrum usług społecznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818),
• domy pomocy społecznej
• placówki specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego
• ośrodki wsparcia
• ośrodki interwencji kryzysowej

 

Regionalne ośrodki polityki społecznej

Na szczeblu województwa istnieją dwie odrębne struktury organizacyjne – administracji rządowej i samorządowej.

Zadania rządowe na szczeblu województwa wykonuje wojewoda. Zadania wojewody w zakresie pomocy społecznej realizowane są przez wydziały polityki społecznej urzędów wojewódzkich..

Natomiast zadania samorządowe wykonuje marszałek województwa przy pomocy regionalnego ośrodka polityki społecznej - jednostki organizacyjnej powołanej do realizacji zadań pomocy społecznej w województwach samorządowych.

Powiatowe centra pomocy rodzinie

Powiatowe centra pomocy rodzinie są to jednostki organizacyjne wykonujące zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej. Zadania powiatowych centrów pomocy rodzinie w miastach na prawach powiatu realizują miejskie ośrodki pomocy społecznej (miejskie ośrodki pomocy rodzinie).

Ośrodki pomocy społecznej

Ośrodki pomocy społecznej są to jednostki organizacyjne wykonujące zadania z zakresu pomocy społecznej w gminie.

Centra usług społecznych

Centra usług społecznych to jednostki organizacyjne gminy i instytucje lokalnej polityki społecznej, która ma służyć rozwojowi i integracji usług społecznych organizowanych i świadczonych na poziomie lokalnym. Centra usług społecznych są także źródłem kompletnych informacji o usługach społecznych. Tworzony program usług społecznych może być skierowany do osób, rodzin, grup społecznych, grup mieszkańców o określonych potrzebach lub ogółu mieszkańców.

W centrach mogą być prowadzone także działania adresowane do całych społeczności lokalnych, a ukierunkowane na integrację mieszkańców oraz podniesienie spójności społecznej. Za realizację tych działań jest odpowiedzialny organizator społeczności lokalnej. Dzięki temu, w indywidualnych planach usług społecznych będą uwzględniane nie tylko usługi społeczne, a także dostępne bezpłatnie działania wspierające o charakterze samopomocowym i wolontaryjnym, prowadzone przez samych mieszkańców – np. pomoc sąsiedzka.

Domy pomocy społecznej

Dom pomocy społecznej jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej, która świadczy, na poziomie obowiązującego standardu, usługi bytowe, opiekuńcze, wspomagające i edukacyjne osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności.

Domy, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone, dzielą się na domy dla:

1. osób w podeszłym wieku
2. osób przewlekle somatycznie chorych
3. osób przewlekle psychicznie chorych
4. osób dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie
5. dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie
6. osób niepełnosprawnych fizycznie
7. osób uzależnionych od alkoholu

Placówki specjalistycznego poradnictwa

Poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, bez względu na posiadany dochód.

Rejestr jednostek specjalistycznego poradnictwa prowadzi wojewoda.

Ośrodki wsparcia

Ośrodek wsparcia jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej dziennego pobytu. W ośrodku wsparcia mogą być prowadzone miejsca całodobowe okresowego pobytu.

Ośrodkiem wsparcia może być ośrodek wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, dzienny dom pomocy, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schronisko dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi oraz klub samopomocy.

Ośrodki interwencji kryzysowej

Rolą ośrodków interwencji kryzysowej jest świadczenie osobom i rodzinom będącym w stanie kryzysu, w tym  dla matek z małoletnimi dziećmi oraz kobiet w ciąży doznających przemocy domowej lub znajdujących się w innej sytuacji kryzysowej, specjalistycznej pomocy psychologicznej,  poradnictwa socjalnego, prawnego oraz schronienia.  

 

Akty prawne

Obowiązujące prawo - pomoc społeczna

Wykaz aktów prawnych w obszarze pomocy społecznej oraz odesłania do Internetowego Serwisu Aktów Prawnych (ISAP), gdzie znajdują się te akty.

1. Ustawy:

• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1283 i 1572)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20040640593

• Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 1818)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001818

2. Rozporządzenia wraz ze wskazaniem delegacji ustawowej z ustawy o pomocy społecznej:

• art. 9 ust. 2 – rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 7 października 2005 r. w sprawie progu interwencji socjalnej (Dz. U. poz. 1762)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20052111762

• art. 9 ust. 8 – rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej z dnia 12 lipca 2024 r. (Dz. U. poz. 1044)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20240001044

 

• art. 23 ust. 3 – rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 27 października 2023 r. w sprawie systemów teleinformatycznych stosowanych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej (Dz. U. poz. 2494)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230002494

 

• art. 47 ust. 5 – rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 lutego 2024 r. w sprawie domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży (Dz. U. poz. 169)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20240000169

 

• art. 48a ust. 14 – rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 kwietnia 2018 r. w sprawie minimalnych standardów noclegowni, schronisk dla bezdomnych, schronisk dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi i ogrzewalni (Dz. U. poz. 896)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180000896

• art. 50 ust. 7 – rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. z 2024 r. poz. 816)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20051891598

 

• art. 51a ust. 5 – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz. U. z 2020 r. poz. 249)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20102381586

• art. 52 ust. 3 – rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 27 lipca 2024 r. w sprawie rodzinnych domów pomocy (Dz. U. poz. 1129)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20240001129

 

• art. 53 ust. 24 – rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 30 października 2023 r. w sprawie mieszkań treningowych i wspomaganych (Dz.U. poz. 2354)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230002354

 

• art. 57 ust. 8 – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 sierpnia 2012 r. w sprawie domów pomocy społecznej (Dz.U. z 2025 r. poz. 51)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120000964

• art. 67 ust. 4 – rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 sierpnia 2020 r. w sprawie wydawania i cofania zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę (Dz. U. poz. 1562)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200001562

• art. 69 ust. 2 – rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 28 sierpnia 2020 r. w sprawie wydawania i cofania zezwoleń na prowadzenie w ramach działalności statutowej placówki zapewniającej całodobową opiekę (Dz. U. poz. 1532)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200001532

 

• art. 90 ust. 4 – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 3 sierpnia 2012 r. w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie (Dz. U. poz. 954)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120000954

 

• art. 92 ust. 2 – rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie ramowego programu kursów nauki języka polskiego dla cudzoziemców (Dz. U. poz. 306)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20110610306

• art. 95 ust. 5 – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 kwietnia 2015 r. w sprawie udzielania pomocy cudzoziemcom (Dz. U. poz. 1946)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20190001946

• art. 107 ust. 6 – rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 kwietnia 2021 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz. U. z 2021 r. poz. 893)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210000893

• art. 108 ust. 4 – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010 r. w sprawie wzoru kontraktu socjalnego (Dz. U. poz. 1439)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20102181439

• art. 116 ust. 1a – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 stycznia 2008 r. w sprawie specjalności przygotowującej do zawodu pracownika socjalnego realizowanej w szkołach wyższych (Dz. U. poz. 158)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20080270158

 

• art. 116 ust. 1b – rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 22 października 2021 r. w sprawie minimalnych wymogów programowych dla studiów podyplomowych z zakresu metodyki i metodologii pracy socjalnej w uczelni realizującej studia na kierunku praca socjalna lub w zakresie pracy socjalnej (Dz. U. poz. 1962)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210001962

 

• art. 118a – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny

(Dz. U. z 2024 r. poz. 21)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120000486

 

• art. 121 ust. 6 – rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 7 kwietnia 2005 r. w sprawie przyznawania nagród specjalnych w zakresie pomocy społecznej (Dz. U. z 2024 r. poz. 1038)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20050740658

• art. 121a ust. 7 – rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 grudnia 2016 r. w sprawie superwizji pracy socjalnej (Dz. U. poz. 2087)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160002087

• art. 122 ust. 5 – rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 2012 r. w sprawie specjalizacji z zakresu organizacji pomocy społecznej (Dz. U. poz. 1081)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20120001081

• art. 125 ust. 8 – rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 17 grudnia 2004 r. w sprawie Rady Pomocy Społecznej (Dz. U. poz. 2859)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20042852859

• art. 134 – rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2020 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy społecznej (Dz. U. poz. 2285)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200002285   

• art. 134l – rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 sierpnia 2016 r. w sprawie szczegółowego przeznaczenia, warunków i trybu udzielania przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa wypłat w ramach realizacji Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014-2020 (Dz. U. z 2018 r. poz. 2049)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20180002049

• art. 134u – rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 4 kwietnia 2023 r. w sprawie szczegółowego przeznaczenia, warunków i trybu udzielania przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa wypłat w ramach Programu dotyczącego zwalczania deprywacji materialnej (Dz. U. poz. 743)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230000743

 

3. Komunikaty wraz ze wskazaniem delegacji ustawowej z ustawy o pomocy społecznej:

• art. 134h ust. 4 – Komunikat Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 21 stycznia 2015 r. o podjęciu przez Komisję Europejską decyzji zatwierdzającej Program Operacyjny Pomoc Żywnościowa 2014-2020 (M.P. poz. 124)

http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20150000124

4. Uchwały wraz ze wskazaniem delegacji ustawowej z ustawy o pomocy społecznej:

• art. 24 ust. 3 i 5 – uchwała Nr 62 Rady Ministrów z dnia 19 czerwca 2024 r. w sprawie ustanowienia rządowego programu „Dofinansowanie wynagrodzeń pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej w postaci dodatku motywacyjnego na lata 2024-2027” (M.P. z 2024 r. poz. 505)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP20240000505

 

5. Rozporządzenia wraz ze wskazaniem delegacji ustawowej z ustawy o realizowaniu usług społecznych przez centrum usług społecznych:

• art. 34 ust. 2 - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 marca 2020 r. w sprawie szkoleń dla pracowników centrum usług społecznych (Dz. U. poz. 664)

https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20200000664

 

 

 

Zarządzenie Ministra wraz ze wskazaniem delegacji ustawowej z ustawy o pomocy społecznej oraz odesłanie do Dziennika Urzędowego MRiPS - rok 2023, gdzie znajduje się ten akt:

• art. 134t – zarządzenie nr 8 Ministra Rodziny i Polityk i Społecznej z dnia 8 marca 2023 r. w sprawie powołania Komisji Oceny Ofert złożonych w postępowaniu w zakresie wyboru beneficjentów-organizacji partnerskich o zasięgu ogólnopolskim lub ponadregionalnym do programu „Fundusze Europejskie na Pomoc Żywnościową 2021-2027” w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Plus - Podprogram 2023 i Podprogram 2024 (Dz. Urz. MRiPS z 2023 r. poz. 8)

https://www.gov.pl/web/rodzina/dzienniki-urzedowe-mrips-rok-2023