Od dziś nowe przepisy ułatwiające dostęp do świadczeń po stracie ciąży
06.08.2025
6 sierpnia 2025 r. weszły w życie dwa rozporządzenia podpisane przez Ministrę Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Agnieszkę Dziemianowicz-Bąk, upraszczające procedury przyznawania skróconego urlopu oraz zasiłku pogrzebowego dla kobiet po utracie ciąży - niezależnie od czasu jej trwania i bez konieczności ustalania płci.
Nowy dokument – zaświadczenie lekarskie lub położnej
Od dziś podstawą do przyznania zasiłku pogrzebowego oraz skróconego urlopu po stracie ciąży może być zaświadczenie wydane przez:
-
lekarza specjalistę w dziedzinie położnictwa i ginekologii,
-
lekarza w trakcie specjalizacji w tej dziedzinie,
-
położną.
Zaświadczenie to może być wydane na podstawie dokumentacji medycznej – bez względu na to, w którym tygodniu ciąży doszło do poronienia.
Brak konieczności ustalania płci
Dotychczas, aby uzyskać świadczenia, wymagany był akt urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu – możliwy do uzyskania tylko po ustaleniu płci. W praktyce wykluczało to wiele kobiet, zwłaszcza po poronieniach przed 16. tygodniem ciąży.
Dokumentacja alternatywna dla aktu urodzenia
W przypadku braku aktu urodzenia, kobiety mają teraz możliwość uzyskania:
-
zasiłku pogrzebowego – na podstawie karty zgonu lub zaświadczenia lekarza bądź położnej,
-
zasiłku za okres skróconego urlopu (formalnie zasiłku macierzyńskiego) – na podstawie zaświadczenia lekarza bądź położnej.
Kogo dotyczą zmiany?
Nowe przepisy dotyczą kobiet, które doświadczyły straty ciąży – niezależnie od tego, w którym tygodniu ciąży do tego doszło.
Dostęp do świadczeń po stracie ciąży Q&A
Kiedy pracownicy przysługuje urlop macierzyński lub skrócony urlop?
Pracownica, która urodzi dziecko w trakcie trwania stosunku pracy, ma prawo do urlopu macierzyńskiego. W czasie urlopu macierzyńskiego pracownica ma prawo do zasiłku macierzyńskiego
Urlop macierzyński przysługuje również po martwym urodzeniu lub stracie ciąży. Urlop jest wtedy krótszy (skrócony urlop macierzyński). Formalnie jest to taki sam rodzaj urlopu, co urlop macierzyński. W trakcie skróconego urlopu również przysługuje prawo do zasiłku (zasiłek macierzyński).
-
Jeżeli ciąża zakończyła się martwym urodzeniem: pracownicy przysługuje skrócony urlop (urlop macierzyński) w wymiarze 8 tygodni od zakończenia ciąży (art. 1801 § 1 Kodeksu pracy). Urlop w takiej sytuacji przysługuje bez względu na czas trwania ciąży. Przepisy Kodeksy pracy nie rozróżniają pojęć: „utrata ciąży”, „martwe urodzenie”, „poronienie”.
-
Jeżeli dziecko urodziło się żywe, ale zmarło przed upływem 8 tygodnia życia: pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodniu po porodzie, jednak nie krócej niż 7 dni od dnia śmierci dziecka.
-
Jeżeli pracownica urodziła więcej niż jedno dziecko w trakcie jednego porodu, ale jedno z nich zmarło: pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze odpowiadającym liczbie żyjących dzieci.
Zasiłek macierzyński przysługuje (zgodnie z art. 184 Kodeksu pracy) za okres:
-
urlopu macierzyńskiego (także skróconego urlopu macierzyńskiego),
-
urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
-
uzupełniającego urlopu macierzyńskiego
-
urlopu rodzicielskiego,
-
urlopu ojcowskiego.
Prawo do urlopu macierzyńskiego (w tym skróconego urlopu) wynika z art. 180–184 Kodeksu pracy. Zasady przyznawania zasiłku macierzyńskiego określa ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.
Jakie są dokumenty, które pracownica powinna przedłożyć pracodawcy, by móc rozpocząć urlop macierzyński lub skrócony urlop?
Akt urodzenia pozwala skorzystać z urlopu macierzyńskiego lub skróconego urlopu.
Ze skróconego urlopu można skorzystać również wtedy, gdy nie został sporządzony akt urodzenia. Wystarczy wtedy zaświadczenie o martwym urodzeniu wydane na podstawie dokumentacji medycznej przez:
-
lekarza z tytułem specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii,
-
lekarza w trakcie specjalizacji w dziedzinie położnictwa i ginekologii,
-
położnej.
Można złożyć oryginał zaświadczenia lub jego kopię (potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez ubezpieczonego, pracodawcę albo ZUS).
Czy pracodawca może odmówić mi urlopu macierzyńskiego w przypadku utraty ciąży, poronienia lub martwego urodzenia?
Nie. Pracodawca nie ma prawa odmówić pracownicy skróconego urlopu macierzyńskiego martwym urodzeniu. Celem urlopu jest pomoc kobiecie w regeneracji, dojściu do sił i zdrowia.
Czy każdy lekarz może wystawić mi zaświadczenie o martwym urodzeniu?
Nie, zaświadczenie mogą wystawić wyłącznie:
-
lekarz z tytułem specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii,
-
lekarzy w trakcie specjalizacji w dziedzinie położnictwa i ginekologii,
-
położna.
Kiedy lekarz wystawi zaświadczenie?
Lekarz lub położna wystawia zaświadczenie po martwym urodzeniu bez względu na czas trwania ciąży. Zaświadczenie wydaje się na podstawie dokumentacji medycznej.
Czy pracownica będzie musiała ustalić płeć dziecka w przypadku poronienia lub martwego urodzenia, gdy nie można określić płci, żeby mieć prawo do urlopu macierzyńskiego i otrzymać zasiłek macierzyński?
Nie, nie trzeba już przeprowadzać badań genetycznych ani ustalać płci. Od 6 sierpnia 2025 r. wystarczy zaświadczenie o martwym urodzeniu wydane na podstawie dokumentacji medycznej bez względu na czas trwania ciąży.
Zaświadczenie może wystawić:
-
lekarz z tytułem specjalisty w dziedzinie położnictwa i ginekologii,
-
lekarzy w trakcie specjalizacji w dziedzinie położnictwa i ginekologii,
-
położna.
Czy będzie wzór zaświadczenia, który będą wystawiali lekarze dotyczące martwego urodzenia dziecka lub poronienia?
Tak. Ministerstwo Zdrowia przygotowało wzór zaświadczenia, który ułatwi ich wystawianie. Lekarze otrzymali go w komunikacie przesłanym do konsultantów medycznych oraz szpitali ginekologiczno-położniczych.