Aktualnie trwają uzgodnienia i konsultacje rozporządzeń wykonawczych do ustawy, które uzupełnią przepisy ustawy. Zmiany mają wejść w życie 1 stycznia 2018 r. 

Jednocześnie - do końca 2018 r. – będzie możliwość wykonywania pracy przez cudzoziemców, także prac sezonowych, na podstawie „starych” oświadczeń zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy w 2017 r.

Główne zmiany polegają na określeniu nowych zasad przyjmowania cudzoziemców do wykonywania pracy sezonowej (zgodnie z dyrektywą 2014/36/UE) i krótkoterminowej (na podstawie oświadczeń[1]) w Polsce.

Proponowane zmiany mają także na celu zapobiegać nadużyciom w korzystaniu z zezwoleń na pracę i oświadczeń, a w szczególności rejestracji oświadczeń pomimo braku możliwości i zamiaru zatrudnienia cudzoziemca.

Celem jest także usprawnienie zarządzania migracjami zarobkowymi, poprzez ułatwienie komunikacji pomiędzy właściwymi urzędami i instytucjami oraz lepsze monitorowanie pracy i pobytu cudzoziemców w Polsce.

Najważniejsze zmiany:

Wprowadzony zostanie nowy typ zezwolenia na pracę sezonową. Dotyczyć będzie przede wszystkim zatrudnienia w rolnictwie, ogrodnictwie i turystyce (szczegółowy wykaz podklas działalności wg klasyfikacji PKD zostanie uregulowany w rozporządzeniu). W odróżnieniu od innych zezwoleń będzie ono wydawane przez starostę. Oznacza to bliskość urzędu i szybsze procedowanie, niż w przypadku zezwoleń na pracę wydawanych przez wojewodę. Cudzoziemiec będzie mógł wykonywać pracę sezonową przez 9 miesięcy w roku kalendarzowym. Rozwiązania dotyczące przedłużenia zezwolenia na pracę sezonową ułatwiają kontynuację pracy cudzoziemca (praca uznana za legalną w oczekiwaniu na decyzję starosty).

Wpłata w przypadku zezwoleń na pracę sezonową (30zł) będzie znacznie niższe niż w przypadku innych zezwoleń na pracę (jej wysokość określi rozporządzenie). 

W zakresie pracy sezonowej przewiduje się preferencje dla obywateli 6 państw, w tym Ukrainy, które korzystają obecnie z tzw. procedury oświadczeniowej. Ułatwienia te polegają na:

- zwolnieniu z tzw. testu rynku pracy,

- możliwości uzyskania wpisu wielosezonowego (do 3 lat)

- możliwości powierzenia innej pracy niż sezonowa na okres do 30 dni (z wyjątkiem pracowników tymczasowych).

Ustawa uwzględnia także sytuację cudzoziemców, którzy wjeżdżają na terytorium Polski w ramach ruchu bezwizowego (na okres do 90 dni w ciągu 180 dni). W przypadku wjazdu w celu wykonywania pracy sezonowej, możliwe będzie wystąpienie już na terenie naszego kraju przez cudzoziemca z wnioskiem do wojewody o zezwolenie na pobyt czasowy w celu pracy sezonowej, co w powiązaniu z zezwoleniem na pracę sezonową umożliwi kontynuację pracy cudzoziemca do czasu wykorzystania 9 miesięcy w danym roku kalendarzowym przewidzianych na prace sezonowe. 

Inne zmiany mają na celu uszczelnienie procedury związanej z wykonywaniem pracy krótkoterminowej (do 6 miesięcy w ciągu 12 miesięcy) na podstawie oświadczeńzarejestrowanych przez powiatowy urząd pracy. Przy czym procedura, wzorowana na obowiązującej, jest oparta na solidniejszych podstawach prawnych i zawiera mechanizmy zabezpieczające przed nadużyciami, tj. możliwość odmowy wpisu do ewidencji oświadczeń (w drodze decyzji zaskarżalnej do ministra właściwego ds. pracy) i obowiązek informacyjny o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca. Wprowadzona będzie odpłatność, choć w niewielkiej kwocie (30zł). 

Wprowadzono również rozwiązania ułatwiające kontynuację współpracy z cudzoziemcem po okresie pracy na podstawie oświadczenia i zachęcające do zatrudniania cudzoziemców na podstawie umowy o pracę. Jeśli pracodawca zatrudniający cudzoziemca na podstawie oświadczenia będzie chciał kontynuować tę współpracę, to praca wykonywana po złożeniu wniosku w czasie oczekiwania na decyzję wojewody ws. zezwolenia na pracę będzie uznawana za legalną. Pozwoli to na nieprzerwane zatrudnienie u danego pracodawcy, niezależnie od okresu trwania procedury.

Ponadto, wprowadza się zasadę, że wysokość miesięcznego wynagrodzenia cudzoziemca wykonywującego pracę na podstawie „klasycznego” zezwolenia na pracę nie może być niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia (także w przypadku pracy na podstawie umów cywilnoprawnych).

Ustawa rozszerza obowiązek zawierania umowy na piśmie, na wszystkich cudzoziemców, także tych zwolnionych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę. Wprowadza się także obowiązek przedstawienia wcześniej cudzoziemcowi tłumaczenia tej umowy na język dla niego zrozumiały.

Aktualnie trwają także konsultacje rozporządzeń wykonawczych do ustawy, które uzupełnią przepisy ustawy.