Pytania i odpowiedzi dotyczące ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia
Co zmieni ustawa w funkcjonowaniu urzędów pracy?
Ustawa wprowadza szereg zmian mających na celu zwiększenie skuteczności działania urzędów pracy. Najważniejsze z nich to:
-
możliwość rejestracji w urzędzie pracy właściwym dla miejsca zamieszkania, niezależnie od miejsca zameldowania – także online, za pośrednictwem portalu praca.gov.pl,
-
indywidualne podejście do klienta, m.in. poprzez opracowywanie Indywidualnych Planów Działania (IPD) oraz regularny kontakt z doradcą,
-
rozszerzenie dostępu do usług urzędów pracy na rolników, emerytów i osoby bierne zawodowo,
-
nowe formy wsparcia dla pracodawców, np. dofinansowanie zatrudnienia osób po 50. roku życia i emerytów,
-
podniesienie zasiłków dla osób z krótkim stażem pracy z 80% do pełnej wysokości zasiłku dla bezrobotnych.
Jakie nowe obowiązki spoczywają na urzędach pracy w zakresie aktywizacji osób niezarejestrowanych, w tym biernych zawodowo?
Ustawa zobowiązuje urzędy pracy do identyfikacji, informowania i motywowania do aktywności zawodowej osób niezarejestrowanych, w tym biernych zawodowo. Działania te mogą być realizowane samodzielnie przez wojewódzkie i powiatowe urzędy pracy lub we współpracy z instytucjami społecznymi, edukacyjnymi i uczelniami. Osoby te mogą korzystać z poradnictwa zawodowego i pośrednictwa pracy jeszcze przed rejestracją w urzędzie.
Jakie nowe formy pomocy dla bezrobotnych wprowadza ustawa?
Wśród nowych instrumentów aktywizacyjnych znajdują się:
-
pakiet aktywizacyjny – kompleksowe wsparcie łączące różne formy pomocy, np. szkolenie, staż, prace interwencyjne,
-
tworzenie punktów obsługi młodzieży przy urzędach pracy (od 2026 r.),
-
dofinansowanie wynagrodzeń dla pracodawców zatrudniających skierowane osoby 60+.
Czy ustawa przewiduje wsparcie w podnoszeniu kwalifikacji lub nostryfikacji dyplomów?
Tak, ustawa wprowadza:
-
Bon na kształcenie ustawiczne – dla osób bezrobotnych i poszukujących pracy, do wysokości przeciętnego wynagrodzenia (8477,21 zł) – wybranego przez klienta kształcenia ustawicznego. Osobom bezrobotnym w okresie odbywania szkolenia przysługuje stypendium wypłacane przez starostę - miesięcznie 120% zasiłku (obecnie 1994,40 zł), jeżeli miesięczny wymiar godzin szkolenia wynosić będzie co najmniej 150 godzin. W przypadku niższego - wysokość stypendium ustalane jest proporcjonalnie, nie może jednak być niższa niż 20% zasiłku.
-
Pożyczkę edukacyjną – na sfinansowanie kosztów należnych instytucji prowadzącej kształcenie lub instytucji szkoleniowej, instytucji potwierdzającej nabycie wiedzy i umiejętności lub instytucji wydającej dokumenty potwierdzające nabycie wiedzy i umiejętności do 400% przeciętnego wynagrodzenia (obecnie 33 908,84 zł), nieoprocentowaną, z możliwością umorzenia 20% pożyczki, jeśli pożyczkobiorca ukończy działania objęte umową oraz spłaci w terminie 80% pożyczki.
-
Finansowanie opłat za uznanie kwalifikacji zawodowych nabytych w krajach UE i EFTA – do 35% minimalnego wynagrodzenia (obecnie 1633,10 zł).
Jak ustawa reguluje działalność agencji zatrudnienia?
Ustawa upraszcza działalność niektórych agencji i wprowadza nowe zasady:
-
zniesienie obowiązku wpisu do rejestru dla agencji świadczących wyłącznie doradztwo personalne i zawodowe,
-
zaostrzenie wymogów wobec agencji świadczących usługi dla cudzoziemców - agencje te mogą świadczyć usługi dla tych osób dopiero po 2 latach od uzyskania wpisu do rejestru,
-
doprecyzowanie wymagań dotyczących lokalu agencji - agencja musi zapewnić w lokalu możliwość bezpośredniego kontaktu ze swoim przedstawicielem oraz ma obowiązek przechowywania w nim dokumentacji,
-
zwiększenie kar za nielegalne pośrednictwo pracy – nawet do 100 tys. zł.
-
Umożliwienie wojewódzkim urzędom pracy kontroli nie tylko agencji zatrudnienia jako podmiotu gospodarczego, ale także osób nim zarządzających lub reprezentujących go. Wcześniej osoby, które prowadziły agencje, które wykreślono z rejestru z powodu naruszeń, zakładały nową agencję i uzyskiwały wpis do rejestru. Zmiana uszczelni system i zapobiegnie takim praktykom
Czy zmiany w Krajowym Funduszu Szkoleniowym (KFS) są korzystne dla przedsiębiorców?
Tak, od 1 stycznia 2026 r. zmiany w KFS umożliwią:
-
dostęp do środków wszystkim płatnikom składek na Fundusz Pracy, w tym samozatrudnionym,
-
ustalanie priorytetów finansowania nie tylko na poziomie krajowym, ale też wojewódzkim i powiatowym,
-
finansowanie także innych form potwierdzania kwalifikacji, nie tylko szkoleń i egzaminów.
W jaki sposób ustawa zachęca osoby starsze do dalszej aktywności zawodowej?
Ustawa wprowadza dofinansowanie dla pracodawców zatrudniających osoby w wieku emerytalnym. Urząd pracy przyzna dofinansowanie dla pracodawcy lub przedsiębiorcy za zatrudnienie skierowanego poszukującego pracy, jeżeli poszukujący pracy:
-
ukończył 60 lat – w przypadku kobiety lub 65 lat – w przypadku mężczyzny;
-
nie był zatrudniony lub nie wykonywał innej pracy zarobkowej u tego pracodawcy, bezpośrednio przed zarejestrowaniem jako poszukujący pracy.
Dofinansowanie wynosi do 50% minimalnego wynagrodzenia miesięcznie (obecnie jest to 2333 zł). Umowa o dofinansowanie jest zawierana na okres do 12 miesięcy, a dofinansowanie może być przyznawane wielokrotnie.
Dofinansowanie przysługuje przez okres 1 miesiąca, a następnie musi nastąpić miesiąc pracy bez dofinansowania. I tak na zmianę. W tym przypadku nie ma sankcji za rozwiązanie umowy z osobą skierowaną przed upływem okresu wskazanym w umowie o dofinansowanie. Pracodawca musi jednak zawsze po miesiącu, za który otrzymał dofinasowanie zatrudnić skierowaną osobę w kolejnym miesiącu bez dofinansowania.
Jakie rozwiązania dla osób długotrwale bezrobotnych przewiduje ustawa?
Ustawa zakłada:
-
pierwszeństwo dostępu do form wsparcia dla długotrwale bezrobotnych,
-
programy reintegracji społecznej z 6-miesięcznym wsparciem (stypendium 60% zasiłku i zwrot kosztów dojazdu).,
-
zacieśnienie współpracy urzędów pracy z instytucjami pomocy społecznej, które mają zawierać porozumienia o współpracy, pozwalające na lepsze planowanie i koordynację działań wobec wspólnych klientów.
-
zmodyfikowane zasady prac społecznie użytecznych (maks. 180 dni, wynagrodzenie wg minimalnej stawki godzinowej).
Co zyskają rolnicy na ustawie?
Rolnicy zyskają możliwość rejestracji w urzędzie pracy jako osoby bezrobotne i korzystania ze wszystkich dostępnych form wsparcia, na takich samych zasadach jak pozostali bezrobotni.
Czy ustawa wspiera pracowników w podnoszeniu kwalifikacji?
Tak. Pracownicy, po zarejestrowaniu się jako osoby poszukujące pracy, będą mogli ubiegać się m.in. o:
-
bon na kształcenie ustawiczne,
-
pożyczkę edukacyjną,
-
finansowanie szkoleń, egzaminów, nostryfikacji i uznania kwalifikacji.
Co w sytuacji wystąpienia na rynku pracy jakiegoś zdarzenia nagłego, czy ustawa daje jakieś instrumenty, żeby przeciwdziałać np. załamaniu na rynku pracy w danym regionie?
W przypadku nagłych zdarzeń mogących wpłynąć negatywnie na rynek pracy na obszarze kraju, województwa lub powiatu, minister właściwy do spraw pracy będzie mógł ogłosić program wsparcia w sytuacji nadzwyczajnej. Program może obejmować różne formy pomocy, także niestandardowe, realizowane przez instytucje publiczne i społeczne. Finansowanie będzie pochodzić z rezerwy Funduszu Pracy.
Jak ustawa wspiera przedsiębiorców?
Najważniejsze zmiany to:
-
rozszerzenie dostępu do wsparcia dla mikrofirm rodzinnych (prace interwencyjne, granty na utworzenie stanowiska pracy zdalnej, pożyczka na utworzenie stanowiska pracy),
-
zniesienie obowiązku uzyskiwania wpisu do Krajowego Rejestru Agencji Zatrudnienia przez firmy świadczące usługi doradztwa personalnego i poradnictwa zawodowego (obowiązek pozostanie dla usług narażonych na nadużycia tj. pośrednictwa pracy i pracy tymczasowej),
-
zmiany w zasadach rozliczania VAT w projektach z Funduszu Pracy,
-
skrócenie obowiązku utrzymania stanowiska pracy w zależności od wysokości refundacji (z 24 miesięcy do 12 w przypadku otrzymania refundacji w kwocie nie większej niż 4-krotność przeciętnego, wynagrodzenia albo do 18 miesięcy w przypadku otrzymania refundacji w kwocie większej niż 4-krotność i nie większej niż 6-krotność przeciętnego wynagrodzenia),
-
szerszy dostęp do KFS, również dla samozatrudnionych.