19 sierpnia 2025 roku Rada Ministrów przyjęła stworzony w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy, która porządkuje przepisy dotyczące układów zbiorowych i ułatwia ich zawieranie. To zmiany od lat postulowane przez partnerów społecznych. 

Czym są układy zbiorowe? 

Układy zbiorowe pracy to rodzaj porozumień społecznych zawieranych pomiędzy pracodawcą a pracownikami, reprezentowanymi przez związki zawodowe. W ramach układów zbiorowych pracy można ustalić np. warunki pracy odmiennie niż w przepisach prawa pracy – o ile są bardziej korzystne dla pracowników. Mogą to być np. dodatkowe dni urlopu czy coroczne podwyżki. 

Dzięki takiemu porozumieniu, sposób wynagradzania i premiowania pracowników może być lepiej dostosowany do specyfiki działania danego przedsiębiorcy. Z kolei dla pracodawców układy i porozumienia zbiorowe to narzędzie do lepszego zarządzania zakładem pracy, planowania potrzeb przedsiębiorstwa w cyklach produkcji i utrzymania stabilnego zatrudnienia. 

Zmieniamy przepisy o układach zbiorowych na lepsze 

Najważniejsze rozwiązania, jakie znalazły się w projekcie ustawy przyjętym przez Radę Ministrów: 

• Zakładowy lub ponadzakładowy układ zbiorowy pracy będzie można zawrzeć w celu określenia spraw nieuregulowanych w przepisach prawa pracy w sposób bezwzględnie obowiązujący.  

• W układzie będą mogły być uregulowane rozwiązania ułatwiające godzenie życia zawodowego z życiem prywatnym, kwestie dotyczące zastosowania nowych technologii (np. sztucznej inteligencji) w zakładzie pracy, rozwiązań zapewniających równość płci, procedury antymobbingowe czy przeciwdziałanie zagrożeniom psychospołecznym takim jak stres czy wypalenie zawodowe.  

• Zachowana zostaje tzw. zasada korzystności, czyli podjęte w negocjacjach ustalenia nie mogą być mniej korzystne dla pracownika niż przepisy prawa pracy.  

• Uproszczony i przyspieszony zostaje proces rejestrowania układów zbiorowych pracy - zgodnie z projektem układy zbiorowe i porozumienia zbiorowe mają być wyłącznie zgłaszane do Krajowej Ewidencji Układów Zbiorowych Pracy w formie elektronicznej.  

• Wprowadzona zostaje możliwość skorzystania z pomocy mediatora na etapie rokowań.  

• Uelastyczniony zostaje czas obowiązywania układu zbiorowego pracy - strony podejmujące rokowania będą mogły wybrać zawarcie układu na czas określony, z możliwością przedłużania okresu jego obowiązywania. Możliwe będzie także zawarcie układu na czas nieokreślony.  

• Możliwość zawierania układów ponadzakładowych przez co najmniej 2 pracodawców, co oznacza brak konieczności zawierania układu przez organizację pracodawców. 

Kierunek – stabilizacja rynku pracy 

Dlaczego potrzebujemy nowych regulacji? Układy zbiorowe stabilizują rynek pracy, zapewniają większą równość i spójność społeczną, rozwijają dialog społeczny. Warto je wspierać, dlatego zamiast dodatkowych regulacji ustawowych, Ministerstwo Pracy zachęca i ułatwia pracodawcom i pracownikom negocjowanie odpowiednich układów zbiorowych.   

Ile to będzie kosztowało? W 2026 roku koszty dla budżetu państwa wyniosą 2,8 mln zł, w kolejnych latach – 0,6 mln zł rocznie.  

Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.