Świadczenie wychowawcze w ramach programu "Rodzina 800 +" przysługuje na każde dziecko w wieku do ukończenia przez nie 18 roku życia.

O świadczenie to mogą ubiegać się rodzice (matka lub ojciec) oraz opiekun faktyczny (tj. osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, która wystąpiła z wnioskiem do sądu opiekuńczego o przysposobienie dziecka), jeśli dziecko wspólnie z nimi zamieszkuje i pozostaje na ich utrzymaniu. Świadczenie wychowawcze przysługuje również opiekunowi prawnemu dziecka oraz w niektórych przypadkach dyrektorowi domu pomocy społecznej.

O świadczenie wychowawcze 800+ mogą ubiegać się także osoby sprawujące pieczę zastępczą, tj.: rodziny zastępcze, osoby prowadzące rodzinny dom dziecka, dyrektorzy placówek opiekuńczo-wychowawczych, dyrektorzy regionalnych placówek opiekuńczo-terapeutycznych, dyrektorzy interwencyjnych ośrodków preadopcyjnych. 

Od 1 stycznia 2024 r. wysokość świadczenia wychowawczego wynosi 800 zł miesięcznie na dziecko.

Wysokość świadczenia wychowawczego została podwyższona z kwoty 500 zł na kwotę 800 zł i ulega zmianie z urzędu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który przyznaje i wypłaca świadczenie wychowawcze sam zmieni jego wysokość, bez konieczności składania przez rodziców/opiekunów dodatkowego wniosku. 

Osoby  uprawnione do świadczenia wychowawczego będą je otrzymywać w nowej wysokości począwszy od 1 stycznia 2024 r. 

W przypadku gdy rodzice sprawują, zgodnie z orzeczeniem sądu, opiekę naprzemienną  nad dzieckiem  w porównywalnych i powtarzających się okresach, to oboje otrzymają świadczenie w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego (od 1 stycznia 2024 r. będzie to 400 zł/mc).

Ponadto, w przypadku urodzenia się dziecka albo ukończenia przez dziecko 18 roku życia, świadczenie  za dany miesiąc zostanie przyznane i wypłacone tylko za tę część miesiąca który przypada odpowiednio od dnia urodzenia się dziecka albo do dnia ukończenia  przez dziecko 18 roku życia.

Prawo do świadczenia wychowawczego jest niezależne od dochodów rodziny, jest wolne od egzekucji i nie podlega opodatkowaniu.

Aby otrzymać świadczenie wychowawcze na nowy okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca do 31 maja następnego roku , wniosek należy złożyć w terminie: 1 luty - 30 czerwca.

Jeśli osoba złoży wniosek na nowy okres w terminie do 30 kwietnia danego roku, to przyznanie świadczenia wychowawczego oraz wypłata przyznanego świadczenia za miesiąc czerwiec nastąpi najpóźniej do 30 czerwca tego roku.

W przypadku wniosków złożonych w okresie 1 maja - 31 maja danego roku, ustalenie prawa oraz wypłata przyznanego świadczenia za miesiąc czerwiec i lipiec nastąpi nie później niż do 31 lipca tego roku.

W przypadku gdy osoba ubiegająca się o świadczenie wychowawcze złoży wniosek w okresie 1 czerwca - 30 czerwca danego roku, ustalenie oraz wypłata przyznanego świadczenia za miesiąc czerwiec, lipiec i sierpień, nastąpi nie później niż do dnia 31 sierpnia tego roku.

Ważne: Jeśli osoba złoży wniosek w późniejszym terminie, tj. po 30 czerwca, to prawo do świadczenia wychowawczego zostanie jej ustalone, a świadczenie wypłacone od miesiąca złożenia wniosku. W związku z tym, tylko złożenie wniosku do końca czerwca gwarantuje, że świadczenie wychowawcze zostanie wypłacone za cały okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca do 31 maja następnego roku. 

W kolejnych miesiącach będzie obowiązywał następujący mechanizm:

• w przypadku złożenia wniosku w lipcu danego roku, ZUS przyzna świadczenie od lipca i wypłaci je do dnia 30 września tego roku ,
• w przypadku złożenia wniosku w sierpniu danego roku, ZUS przyzna świadczenie od sierpnia i wypłaci je do dnia 31 października tego roku,
• w przypadku złożenia wniosku na nowy okres w kolejnych miesiącach, świadczenie będzie przyznawane od miesiąca, w którym rodzic złoży wniosek, a wypłaty przyznanego świadczenia realizowane będą co miesiąc na bieżąco.

Ww. terminy składania i rozpatrywania wniosków dotyczą również osób ubiegających się o świadczenie wychowawcze na dzieci umieszczone w pieczy zastępczej.

Przyjmowaniem i rozpatrywaniem wniosków oraz przyznawaniem świadczenia wychowawczego zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wnioski o świadczenie wychowawcze, można składać do ZUS tylko drogą elektroniczną przez Internet, a wypłata przyznanego świadczenia odbywć się będzie w formie bezgotówkowej.

Obecnie funkcjonują trzy kanały elektronicznego składania wniosków, tak jak w latach ubiegłych.

Wniosek o świadczenie wychowawcze, przez Internet można złożyć przez:

• platformę PUE ZUS
• portal informacyjno -usługowy Emp@tia
• bankowość elektroniczną.

Dodatkowo, w 2022 r. wprowadzona została możliwość elektronicznego złożenia wniosku o świadczenie wychowawcze na urządzeniach mobilnych za pomocą mobilnej aplikacji mZUS - więcej o aplikacji znajdziesz na stronie www.zus.pl/mzus

Postępowanie w sprawie świadczenia wychowawczego będzie prowadzone przez ZUS w formie elektronicznej. Wszystkie informacje na temat wniosku i jego obsługi osoba znajdzie na swoim profilu na PUE ZUS. Przyznanie przez ZUS  świadczenia wychowawczego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej. Jeśli świadczenie wychowawcze zostanie przyznane, to rodzic otrzyma informację o przyznaniu świadczenia, która będzie znajdować się w skrzynce odbiorczej na profilu na PUE ZUS – także w sytuacji, gdy wniosek został złożony przez bankowość elektroniczną lub portal Emp@tia.

Jeśli osoba złoży prawidłowo wypełniony wniosek z wymaganymi dokumentami na nowy okres świadczeniowy trwający od 1 czerwca danego roku do 31 maja następnego roku :

• od 1 lutego do 30 kwietnia – ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie - do 30 czerwca ,
• od 1 do 31 maja  – ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie z wyrównaniem za czerwiec - do 31 lipca ,
• od 1 do 30 czerwca  -  ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie z wyrównaniem za czerwiec - do 31 sierpnia ,
• od 1 do 31 lipca  – ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie z wyrównaniem jedynie od lipca - do 30 września,
• od 1 do 31 sierpnia  – ZUS rozpatrzy wniosek i wypłaci świadczenie , z wyrównaniem jedynie od sierpnia  - do 31 października.

Wypłata przyznanego świadczenia wychowawczego będzie odbywać się wyłącznie w formie bezgotówkowej, na wskazane przez wnioskodawcę konto bankowe.

Rodzice mają 3 miesiące od urodzenia się dziecka na złożenie wniosku do ZUS o świadczenie wychowawcze, aby otrzymać świadczenie wychowawcze z wyrównaniem od dnia narodzin dziecka. 

Ważne!
W przypadku dzieci urodzonych do 31 maja 2024 r. rodzice składają dwa wnioski o świadczenie wychowawcze:

• pierwszy na bieżący okres świadczeniowy 2023/2024, który zakończy się 31 maja 2024 r.;
• drugi na okres świadczeniowy 2024/2025, który rozpocznie się 1 czerwca 2024 r.

Od 1 stycznia 2022 r. ZUS przyznaje prawo do świadczenia wychowawczego. Świadczenie to podlega unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, jako klasyczne świadczenie rodzinne. 

Od początku okresu świadczeniowego 2022/2023, tj. od dnia 1 czerwca 2022 r., zachodzi istotna zmiana, dotycząca wpłaty świadczenia wychowawczego przyznawanego w związku z zastosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Na podstawie przepisów krajowych, po spełnieniu warunków, świadczenie przyznawane będzie w pełnej wysokości, niezależnie od wyznaczonego przepisami unijnymi państwa pierwszeństwa. 

Przepisy o koordynacji stosuje się w przypadku, kiedy wnioskodawca lub drugi rodzic dziecka mieszka lub pracuje, albo pobiera świadczenie, takie jak np. emerytura, renta, czy zasiłek dla bezrobotnych w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Szwajcarii lub w niektórych przypadkach Wielkiej Brytanii. Wówczas wnioskodawca ma obowiązek wykazać powyższe informacje we wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego. Brak powyższych danych może skutkować uznaniem przyznanego wcześniej świadczenia za nienależnie pobrane.
Ustaleniem czy i w jakim okresie w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zajmują się urzędy wojewódzkie. 

Jeżeli ze złożonego do ZUS wniosku wynika, że może on podlegać koordynacji unijnej, po przyznaniu prawa do świadczenia wychowawczego, wniosek wraz z dokumentacją jest przekazywany przez ZUS do urzędu wojewódzkiego, właściwego ze względu na miejsce zamieszkania wnisokodawcy, w celu prowadzenia wymiany informacji z instytucją zagraniczną, w tym o przyznanym w Polsce w pełnej wysokości świadczeniu. 
Wnioskodawca również ma obowiązek poinformować instytucję zagraniczną o wszelkich zmianach sytuacji rodzinnej lub osobistej, które mają wpływ na prawo do świadczeń zagranicznych, w tym o przyznanym w Polsce świadczeniu.

Instytucje zagraniczne, właściwe do wypłaty świadczeń dla dzieci, zostały poinformowane o nowych zasadach przyznawania świadczenia wychowawczego w Polsce. Świadczenie przyznawane jest w pełnej wysokości, niezależnie od państwa pierwszeństwa, określonego w przepisach unijnych. Ostateczna decyzja o ustaleniu prawa i wysokości świadczeń zagranicznych należy do instytucji je przyznających.

Podkreślić należy, iż w sprawach wniosków złożonych na okres świadczeniowy 2021/2022 (dotyczący okresu od 1 czerwca 2021 r. do 31 maja 2022 r.) właściwym do ich rozpatrzenia pozostaje Wojewoda na zasadach dotychczasowych - Wojewoda przyznaje prawo do świadczenia wychowawczego za okres pierwszeństwa instytucji polskiej do wypłaty świadczeń. 

Ponadto, w przypadku złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego na okres świadczeniowy 2021/2022 , jeżeli wniosek ten jest w trakcie rozpatrywania w urzędzie wojewódzkim lub Wojewoda przekazał wniosek do rozpatrzenia instytucji zagranicznej, nie jest wymagane złożenie wniosku po 1 stycznia 2022 r., w związku ze zmianą przepisów. 

Od 1 lutego 2022 r. można natomiast składać wnioski na okres świadczeniowy 2022/2023 (tj. dotyczący okresu rozpoczynającego się od 1 czerwca 2022 r.) i późniejsze, do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, wyłącznie drogą elektroniczną, nawet jeżeli rodzic ma nierozstrzygnięty wniosek za poprzedni okres świadczeniowy przez Wojewodę.

Przykład:
Ojciec dziecka zatrudniony jest na terytorium Niemiec, a matka dziecka jest osobą nieaktywną zawodowo w Polsce, nieobjętą z innego tytułu ubezpieczeniem społecznym. Matka zamieszkuje w Polsce wraz z dzieckiem. Rodzice dziecka pobierają niemieckie świadczenie rodzinne - Kindergeld. Po stronie niemieckiej leży pierwszeństwo do wypłaty świadczeń, jednakże w Polsce może być przyznane prawo do świadczenia wychowawczego, do którego uprawniony jest rodzic dziecka niezależnie od ustalonego pierwszeństwa do wypłaty świadczeń. O przyznanym w Polsce świadczeniu urząd wojewódzki poinformuje instytucję zagraniczną, jednakże obowiązek ten spoczywa również na rodzicu. Od decyzji instytucji niemieckiej zależy wysokość świadczenia Kindergeld.​​​​​​