Państwowa Agencja Atomistyki

W pracy prezentowany jest proces oceny stopnia rozwoju technologii lub produktu oparty na skali poziomu gotowości technologicznej (TRL) w rozumieniu zarówno instytucji działających w kraju, w którym ta skala powstała, jak również w Unii Europejskiej i Polsce. Przedstawiono też przykład praktyczny działania polegający na wdrażaniu w energetyce skomplikowanej technologii radiacyjnej, co jest dowodem na to, że jest on analogiczny do stosowanych procedur powiększania skali w realizacji projektów inżynierskich. W końcowej części artykułu przedstawiono rezultaty oceny z wykorzystaniem TRL postępów prac w zakresie rozwoju nowych technologii jądrowych, jakimi są reaktory SMR.

W Polsce pomimo braku elektrowni jądrowych istnieją dwa miejsca związane z przetwarzaniem lub przechowywaniem substancji promieniotwórczych, które podlegają nadzorowi oraz kontroli radiologicznej w otoczeniu tu wymienionych ośrodków, tj.: Narodowego Centrum Badań Jądrowych (NCBJ) w Świerku oraz Krajowego Składowiska Odpadów Promieniotwórczych (KSOP) w Różanie. Obydwa te ośrodki są monitorowane przez niezależne laboratoria. Badane są m.in. gleba, roślinność, aerozole z przyziemnej warstwy powietrza atmosferycznego oraz wody źródlane i gruntowe. Przez długi okres takie badania prowadziło Centralne Laboratorium Ochrony Radiologicznej (CLOR). W pracy zamieszczono wyniki badań gleby z ostatnich 10 lat. Dzięki stałemu monitoringowi radiologicznemu otoczenia KSOP można określić, czy składowane tam odpady wpływają na skażenie promieniotwórcze otoczenia. W pracy położono nacisk na analizę badań gleby z lat 2014-2023 poprzez porównanie stężeń naturalnych izotopów promieniotwórczych, takich jak: rad Ra-226, aktyn Ac-228 oraz potas K-40, do średnich stężeń w Polsce oraz w województwie mazowieckim, w którym KSOP jest umiejscowiony. Dodatkowo, zbadana została depozycja cezu Cs-137, który jest sztucznym izotopem promieniotwórczym pozostałym jeszcze z czasów awarii elektrowni jądrowej w Czarnobylu, ale i obecnym w składowanych w KSOP zużytych sztucznych źródłach promieniotwórczych.

W artykule przedstawiono wyniki benchmarku opracowanego przez Japońską Agencję Energii Atomowej i NEA OECD (Nuclear Energy Agency of Organisation for Economic Co-operation and Development), badającego wpływ dwutlenku krzemu (SiO2) jako reflektora neutronów na bezpieczeństwo krytycznościowe wypalonego paliwa jądrowego, składowanego bezpośrednio w formacjach geologicznych. W obliczeniach uwzględniono zarówno świeże, jak i wypalone paliwo jądrowe, z zastosowaniem efektu zmniejszenia reaktywności związanego z wypaleniem (burnup credit). Przeanalizowano wpływ grubości oraz stanu nawodnienia reflektora na wartość współczynnika mnożenia neutronów. Wyniki potwierdziły, że przy realistycznym uwzględnieniu wypalenia paliwa wszystkie układy pozostają bezpiecznie podkrytyczne, choć stwierdzono istotny wzrost reaktywności w przypadku użycia suchego SiO2. Wyniki uzyskane przez uczestników benchmarku korzystających z różnych kodów i bibliotek danych jądrowych wykazały dobrą zgodność.

The article presents an analysis of the obligations of educational institution directors arising from Article 23c(1) and (2) of the Atomic Law in the context of their appropriate application to pupils under Article 32a. The authors focus on the duty to ensure radon concentration measurements and the implementation of optimization and informational measures, highlighting their significance for protecting the health of children in educational institutions. The interpretation of the term "pupil" and the scope of recipients of information on radon-related risks are also discussed. The analysis underscores the importance of transparent communication regarding exposure data and the necessity of appropriately adapting protective mechanisms to the specific conditions of educational facilities.