Państwowa Agencja Atomistyki

Było to już 165 posiedzenie Rady Gubernatorów, która obok Konferencji Generalnej jest najważniejszą instytucją administracyjno-polityczną, działającą w ramach Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. Przedstawiciele 35 krajów, którzy są członkami Rady Gubernatorów w nowej kadencji (lata 2022-2023), spotkali się w siedzibie Agencji w Wiedniu w dniach 16 – 18 listopada.

Sytuacja na Ukrainie była jednym z głównych tematów obrad. Po raz kolejny Rada Gubernatorów przyjęła rezolucję potępiającą działania Federacji Rosyjskiej na terenie tego kraju. Za przyjęciem rezolucji głosowały 24 państwa. Przeciwko – Rosja i Chiny. Przedstawiciele 7 krajów wstrzymali się od głosowania. W przyjętym dokumencie Rada Gubernatorów MAEA m.in.:

• wyraża zaniepokojenie dalszymi działaniami wojennymi prowadzonymi na terenie Ukrainy, w tym Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej, mimo wcześniejszych wezwań Federacji Rosyjskiej do ich zaprzestania;
• nie uznaje prób „nielegalnej aneksji” przez Federację Rosyjską ukraińskich terytoriów, w tym Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej;
• wyraża zaniepokojenie informacjami na temat nacisków wywieranych na ukraińskich operatorów oraz częstymi przerwami dostaw energii z zewnętrznych źródeł zasilania do Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej;
• kolejny raz wzywa Federację Rosyjską do wycofania się z Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej;
• wspiera działania Dyrektora Generalnego MAEA w celu poprawy bezpieczeństwa jądrowego w Ukrainie;
• podkreśla znaczenie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej w pracy cywilnych obiektów, które wykorzystują promieniowanie jonizujące w celach pokojowych.

Zdaniem Dyrektora Generalnego MAEA, muszą być spełnione określone warunki (filary), żeby uznać, że bezpieczeństwo obiektu jądrowego nie jest w żaden sposób naruszone.

Filary MAEA gwarantujące bezpieczne funkcjonowanie obiektów jądrowych to:

1. Konieczność zachowania fizycznej integralności obiektów – zarówno reaktorów, zbiorników paliwowych, jak i magazynów odpadów promieniotwórczych;
2. Konieczność zachowania przez cały czas sprawności wszystkich systemów, sprzętu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony fizycznej;
3. Konieczność zapewnienia warunków wykonywania obowiązków przez personel operacyjny w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony fizycznej oraz zdolności podejmowania decyzji bez nadmiernej presji;
4. Konieczność zapewnienia bezpiecznego zasilania zewnętrznego z sieci dla wszystkich obiektów jądrowych;
5. Konieczność zapewnienia nieprzerwanego, logistycznego łańcucha dostaw oraz transportu do i z lokalizacji obiektu;
6. Konieczność zapewnienia skutecznych systemów monitorowania promieniowania jonizującego na miejscu i poza nim oraz środków gotowości i reagowania na sytuacje awaryjne; oraz
7. Konieczność zapewnienia niezawodnej komunikacji z regulatorem i innymi podmiotami.

Dyrektor Grossi niejednokrotnie podkreślał, że w Zaporoskiej Elektrowni Jądrowej wskutek działań militarnych Federacji Rosyjskiej doszło do naruszenia wszystkich siedmiu filarów.