Państwowa Agencja Atomistyki

Eksperci i analitycy PAA mają za zadanie ocenę wniosku inwestora o wydanie zezwolenia na budowę, rozruch i eksploatację elektrowni jądrowej. Następnie, w trakcie trwania budowy, inspektorzy dozoru jądrowego PAA będą sprawdzać, czy podmiot odpowiedzialny za tę inwestycję przestrzega wszystkich wymagań dotyczących bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej.

Od kilkunastu lat przygotowujemy się do oceny dokumentacji niezbędnej do wydania zezwoleń koniecznych do budowy i działania elektrowni jądrowej. PAA wzmacnia się kadrowo, rozwija system organizacji wsparcia technicznego oraz rozbudowuje swoją infrastrukturę i zaplecze sprzętowe. Wszystkie te działania mają na celu rzetelne i efektywne rozpatrywanie wniosków składanych do Prezesa PAA.

Zgodnie z Prawem atomowym, Prezes PAA wydaje decyzję w sprawie zezwolenia na budowę obiektu jądrowego w terminie 24 miesięcy, rozruchu – 9 miesięcy, eksploatacji – 6 miesięcy.

Rozpatrywanie wniosku na wydanie zezwolenia jest postępowaniem administracyjnym, co oznacza, że terminy te mogą ulec wydłużeniu w razie konieczności wezwania inwestora do uzupełnień braków formalnoprawnych, dodatkowych wyjaśnień i uzupełnień kwestii merytorycznych.

Eksperci PAA będą oceniać zarówno dokumentację załączoną do wniosku o wydanie zezwolenia, jak i przeprowadzać kontrole podczas budowy, rozruchu i eksploatacji obiektu jądrowego. Podczas procesu oceny dokumentacji analitycy PAA sprawdzą, czy dokumentacja jest zgodna z obowiązującymi wymaganiami bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, będą badać m.in.: założenia projektowe, raport bezpieczeństwa, wprowadzone rozwiązania organizacyjne w systemach zarządzania oraz programach zapewnienia jakości. W trakcie kontroli inspektorzy dozoru jądrowego będą weryfikować zgodność wykonywanych prac podczas budowy czy rozruchu elektrowni jądrowej z przedłożoną i zaakceptowaną przez Prezesa PAA dokumentacją. Prócz wykonywanych prac na terenie elektrowni, inspektorzy dozoru jądrowego będą również kontrolować jednostki organizacyjne wytwarzające kluczowe elementy dla elektrowni jądrowej.

Nie, elektrownia jądrowa nie może wybuchnąć jak bomba atomowa. Nie pozwala na to konstrukcja reaktora. W przypadku bomby atomowej mamy do czynienia z celowo zainicjowaną, niekontrolowaną reakcją rozszczepienia.

Nie ma takiej możliwości, by taki scenariusz powtórzył się w Polsce. W przewidzianej w Programie polskiej energetyki jądrowej technologii elektrowni jądrowej dla Polski nie jest możliwy scenariusz awarii, jaki miał miejsce w czarnobylskiej elektrowni jądrowej, gdzie stosowane były reaktory RBMK-1000. W przypadku awarii w elektrowni jądrowej w Czarnobylu nastąpił skokowy, niekontrolowany wzrost mocy reaktora spowodowany błędną konstrukcją systemu bezpieczeństwa (błędna konstrukcja prętów kontrolnych) oraz błędną konstrukcją rdzenia (duży, dodatni współczynnik reaktywności przestrzeni parowych). Rozwiązania projektowe i konstrukcyjne współcześnie projektowanych i stosowanych reaktorów nie pozwalają na wystąpienie takiego scenariusza.

Nie. W przypadku awarii w elektrowni jądrowej Fukushima Daiichi czynnikiem inicjującym ciąg zdarzeń prowadzących do awarii ze stopieniem rdzenia była fala tsunami, która wystąpiła po trzęsieniu ziemi o magnitudzie 9 (czyli największej w skali Richtera). W Polsce nie ma tak silnych trzęsień ziemi, a na Bałtyku nie występuje zjawisko tsunami.

Każda elektrownia jądrowa musi wprowadzić System Ochrony Fizycznej (SOF), którego zadaniem jest przeciwdziałanie nieuprawnionemu dostępowi na teren elektrowni przez osoby postronne, przeciwdziałanie aktom sabotażu oraz innym zagrożeniom, które zdefiniowane zostały przez dokument nazwany „Podstawowym zagrożeniem projektowym”. SOF podlega zatwierdzeniu przez Prezesa PAA po pozytywnym zaopiniowaniu przez Szefa ABW.

Projekty elektrowni jądrowych uwzględniają możliwość wystąpienia różnych, nawet ekstremalnych sytuacji, również takich jak np. ataki terrorystyczne. Ze względów bezpieczeństwa sposoby radzenia sobie z takimi sytuacjami są niejawne.

 

Analizy bezpieczeństwa reaktorów jądrowych obejmują pełen zakres możliwych awarii reaktora. Od najprostszych odchyleń od normalnej pracy z pomijalnymi efektami, aż po ciężkie awarie z dużymi uwolnieniami substancji promieniotwórczych. Za najgorsze scenariusze można uznać ciężkie awarie z całkowitym stopieniem rdzenia reaktora i z uszkodzeniem obudowy bezpieczeństwa, np. w wyniku długotrwałej utraty zasilania i chłodzenia. Dla tego typu zdarzeń inwestor musi wykazać, że ich prawdopodobieństwo jest bardzo małe. W przypadku takich awarii częstość ich wystąpienia musi być znacznie mniejsza niż raz na milion lat pracy reaktora. Dodatkowo wymagane jest ustanowienie stref planowania awaryjnego wokół elektrowni, dla których przygotowane są odpowiednie działania mające na celu minimalizację skutków hipotetycznej awarii dla społeczeństwa i środowiska.

Nie każda awaria powoduje skutki wykraczające poza teren obiektu. Ważne, by w sytuacji zdarzenia radiacyjnego zachować spokój i stosować się do komunikatów wydawanych przez organy i służby (np. PAA, straż pożarna, służby wojewody, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji czy służby sanitarne).

W przypadku pozyskania informacji o rzeczywistym zagrożeniu związanym z promieniowaniem jonizującym konieczne jest podjęcie działań ograniczających do minimum narażenie na promieniowanie. Więcej informacji nt. zdarzeń radiacyjnych znaleźć można na stronie PAA: https://www.gov.pl/web/paa/reagowanie-w-zdarzeniach-radiacyjnych.

Polecamy także poradnik Rządowego Centrum Bezpieczeństwa na wypadek różnego rodzaju zdarzeń, w tym radiacyjnych: https://alert.rcb.gov.pl/blog/zagrozenia-radiacyjne.

Tak. Podczas normalnej pracy elektrowni jądrowej do atmosfery mogą być emitowane śladowe i bezpieczne ilości izotopów promieniotwórczych. Ich emisje są jednak ściśle określone, monitorowane i kontrolowane, zarówno przez operatora za pomocą urządzeń do prowadzenia stałego monitoringu uwolnień jak i przez dozór jądrowy (w Polsce to PAA). Monitoring oraz kontrole mają zapewnić, że emisje izotopów pozostają w granicach bezpiecznych dla zdrowia ludzi i środowiska. Wartości graniczne tych emisji są z góry ustalone przez Prezesa PAA i zapisane jako jeden z warunków zezwolenia na wykonywanie działalności.

W przypadku zaistnienia jakiegokolwiek zdarzenia radiacyjnego wszelkie emisje są kontrolowane i monitorowane.

Odpady promieniotwórcze powstające w elektrowni jądrowej zostaną odpowiednio przetworzone i umieszczone w specjalnych pojemnikach, by nie stwarzały zagrożenia dla ludzi i środowiska. Po okresie przechowywania na terenie obiektu zostaną przekazane do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych (ZUOP) celem złożenia ich w składowisku odpadów promieniotwórczych.

Wszystkie obiekty jądrowe muszą spełniać wymogi bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Normy, procedury i rygory bezpieczeństwa w obu przypadkach są takie same, bo każdy obiekt jądrowy może nieść zagrożenie. Każdy reaktor oceniany jest indywidualnie, a ostateczna ocena bezpieczeństwa możliwa jest po wnikliwej analizie dokumentacji dostarczonej wraz z odpowiednim wnioskiem.

Tak, podczas normalnej eksploatacji obiektu jądrowego możliwe jest bezpieczne przebywanie w jego pobliżu.

Podczas normalnej eksploatacji elektrownia nie stwarza zagrożenia dla środowiska. W przeciwnym razie nie może zostać dopuszczona do użytku. Aby zapobiec przedostawaniu się substancji promieniotwórczych do otoczenia, projektuje się odpowiednie systemy barier ochronnych. Niezawodność tych barier jest bardzo wysoka. Wykonywany jest też stały monitoring środowiskowy. Dzieje się to zarówno na terenie wokół samej elektrowni, jak i w promieniu ok. 30 km od niej. Bada się próbki gleby, wody, powietrza, a także żywności.

Za budowę elektrowni jądrowej odpowiada kierownik jednostki, która posiada zezwolenie Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki. PAA jest urzędem dozoru jądrowego. Zadaniem Prezesa PAA jest sprawowanie nadzoru oraz egzekwowanie przestrzegania wymagań i norm bezpieczeństwa dla obiektów jądrowych.

Aby elektrownia jądrowa mogła zacząć działać, niezbędne jest uzyskanie przez inwestora zezwoleń na rozruch i eksploatację elektrowni jądrowej. Wydaje je Prezes PAA. Przed ich wydaniem weryfikacji w PAA podlega spełnienie wszystkich wymagań związanych z bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną.

Elektrownia jądrowa musi spełniać wszystkie określone w prawie wymagania bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Musi być bezpieczna dla ludzi i środowiska. Podczas oceny wniosku o wydanie zezwolenia na budowę elektrowni jądrowej Prezes PAA sprawdzi, czy projekt elektrowni jądrowej spełnia te wymagania.

Wszystkie aspekty związane z bezpieczeństwem elektrowni jądrowej sprawdzane są podczas regularnych kontroli prowadzonych przez inspektorów dozoru jądrowego na wszystkich etapach realizacji projektu. Wszelkie uchybienia i nieprawidłowości zidentyfikowane podczas kontroli muszą zostać usunięte. Prezes PAA nakaże wstrzymanie eksploatacji obiektu w przypadku stwierdzenia zagrożenia dla bezpieczeństwa. Dozór jądrowy, jakim w Polsce jest PAA, nie dopuści do tego, by w przypadku jakichkolwiek wątpliwości obiekt stwarzał zagrożenie dla ludzi lub środowiska.