Zasady tworzenia i działania funduszy inwestycyjnych mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej określa ustawa z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: ustawa).

Fundusz inwestycyjny jest osobą prawną. Fundusz może wyłącznie lokować środki pieniężne zebrane w drodze publicznego lub niepublicznego (w przypadkach określonych w ustawie) proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Organem zarządzającym funduszem inwestycyjnym jest towarzystwo funduszy inwestycyjnych (TFI).

Fundusz inwestycyjny może zostać utworzony jako:

• fundusz inwestycyjny otwarty (FIO),
• specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty (SFIO),
• fundusz inwestycyjny zamknięty (FIZ).

Funduszami inwestycyjnymi działającymi w Polsce i spełniającymi wymagania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe UCITS (dalej: drektywa UCITS) (funduszami zharmonizowanymi z prawem unijnym) są wyłącznie FIO. Fundusze SFIO i FIZ, pomimo faktu, że zasady ich działania reguluje ustawa o funduszach inwestycyjnych, nie spełniają wymogów dyrektywy UCITS. Zgodnie z art. 3 ust 4 ustawy fundusze te uznawane są za alternatywne fundusze inwestycyjne (AFI).

Bezpieczeństwo funkcjonowania funduszy inwestycyjnych, w tym ochrona praw uczestników funduszy inwestycyjnych opiera się na kilku określonych ustawowo filarach, a mianowicie:

• nadzorze Komisji Nadzoru Finansowego,
• wydzieleniu aktywów funduszu inwestycyjnego od aktywów spółki zarządzającej (towarzystwa funduszy inwestycyjnych) oraz poddanie towarzystwa szczególnym wymogom kapitałowym,
• wprowadzeniu limitów inwestycyjnych dla poszczególnych rodzajów funduszy inwestycyjnych,
• przechowywaniu aktywów funduszu przez depozytariusza,
• nałożeniu na fundusze inwestycyjne obowiązków przekazywania uczestnikom funduszy oraz potencjalnym inwestorom określonych informacji o działalności i sytuacji finansowej funduszu.

Organizacją zrzeszającą, na zasadzie dobrowolności, towarzystwa funduszy inwestycyjnych w Polsce jest Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami. Głównymi celami działania Izby są:

• reprezentowanie środowiska towarzystw funduszy inwestycyjnych,
• wspieranie rozwoju towarzystw funduszy inwestycyjnych w Polsce,
• upowszechnianie wiedzy o funduszach inwestycyjnych,
• rozwijanie i doskonalenie zasad etyki zawodowej specjalistów związanych z zarządzaniem funduszami inwestycyjnymi.

Na koniec czerwca 2025 r. funkcjonowało 570 funduszy inwestycyjnych zarządzanych przez 56 TFI. Wartość aktywów zarządzanych przez TFI na koniec czerwca 2025 r. wynosiła 520 mld zł, w tym aktywa zarządzanych funduszy i funduszy w likwidacji 445 mld zł.