Jak zaprezentować w rachunku zysków i strat sprzedaż materiałów po nowelizacji ustawy o rachunkowości ustawą z dnia 6 grudnia 2024 r.?
Z uwagi na ujednolicenie pojęcia przychodów netto stosowanego w ustawie o rachunkowości (wprowadzono definicje przychodów netto ze sprzedaży towarów i produktów - art. 3 ust.1 pkt 30a) zmieniono brzmienie art. 42 ust. 2 dotyczące ustalania wyniku działalności operacyjnej w jednostkach innych niż banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji. W wyniku tej zmiany nastąpiło przekwalifikowanie przychodów ze sprzedaży materiałów z podstawowej działalności operacyjnej do pozostałej działalności operacyjnej – do pozostałych przychodów operacyjnych; w konsekwencji wartość sprzedanych materiałów została przekwalifikowana do pozostałych kosztów operacyjnych. Zmiana ta jest skorelowana ze zmianą w art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. b., z którego brzmienia wynika, że koszty i przychody związane ze zbyciem materiałów są pozostałymi kosztami i przychodami operacyjnymi.
Przepisy ustawy o rachunkowości nie odnoszą się wprost do sposobu prezentacji przychodów i kosztów (wartości sprzedanych materiałów) związanych ze sprzedażą materiałów, tak jak np. w przypadku rozchodu niefinansowych aktywów trwałych. Ponadto załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości w segmencie prezentującym pozostałe przychody i koszty operacyjne nie przewiduje oddzielnej pozycji dotyczącej przychodów i kosztów związanych ze sprzedażą materiałów.
A zatem, z jednej strony, przychody i koszty związane ze zbyciem materiałów są prezentowane w szyku rozwartym (tak, jak przed nowelizacją ustawy, tj. oddzielnie przychody i koszty) w ramach pozostałych przychodów operacyjnych w pozycji „Inne przychody operacyjne” oraz w ramach pozostałych kosztów operacyjnych w pozycji „Inne koszty operacyjne”.
Równocześnie, biorąc po uwagę, że ustawa przewiduje w segmencie rachunku zysków i strat dotyczącym pozostałej działalności operacyjnej prezentację przychodów i kosztów zarówno w szyku rozwartym jak i „per saldo” (tj. jako różnicę pomiędzy przychodami i kosztami), możliwa jest również prezentacja sprzedaży materiałów w ramach pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych w pozycji „Inne przychody operacyjne” albo „Inne koszty operacyjne” jako zysk lub strata ze sprzedaży materiałów, jeżeli nie zniekształci to rzetelnego i jasnego obrazu.
Wybrane przez jednostkę rozwiązanie powinno zapewnić realizację zasady rzetelnego i jasnego obrazu i zostać opisane w jej zasadach (polityce) rachunkowości. Dodatkowo, w przypadku gdy jednostka wybierze ww. prezentację „per saldo”, powinna rozważyć czy taka prezentacja nie powinna zostać ujawniona w informacji dodatkowej, jeżeli mogłyby to w istotny sposób wpłynąć na ocenę sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki.