• 29 kwietnia 2025 roku Rada Ministrów przyjęła Sprawozdanie z wdrażania Średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego na lata 2025-2028 oraz Wieloletnie założenia makroekonomiczne na lata 2025-2029.
• Państwa członkowskie Unii Europejskiej mają obowiązek złożyć co roku, do 30 kwietnia, sprawozdanie z realizacji średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych.
• Prognozowane tempo wzrostu wydatków w 2025 roku jest niższe niż wynikające ze ścieżki wydatków, stanowiącej kluczowy element Planu, która została pozytywnie oceniona przez Komisję Europejską, a następnie zatwierdzona przez Radę Ecofin.

Państwa członkowskie Unii Europejskiej mają obowiązek złożyć co roku, do 30 kwietnia, sprawozdanie z realizacji średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej, Sprawozdanie przedstawia sytuację w roku bieżącym oraz w poprzednich latach objętych Średniookresowym planem budżetowo-strukturalnym na lata 2025-2028, który został przyjęty przez Radę Ministrów 8 października 2024 r.

Ścieżka wydatkowa, stanowiąca kluczowy element Planu, została pozytywnie oceniona przez KE i zatwierdzona przez Radę Ecofin (załącznik: Zalecenie Rady w sprawie zatwierdzenia krajowego średniookresowego planu budżetowo-strukturalnego Polski). W wydanych rekomendacjach (21 stycznia 2025 r.) dotyczących zlikwidowania nadmiernego deficytu (załącznik: Zalecenie Rady mające na celu likwidację nadmiernego deficytu w Polsce) Rada wskazała, że w tym celu niezbędne jest przestrzeganie tempa wzrostu wydatków przedstawionego w Planie. 

Podstawowym celem Sprawozdania jest przedstawienie informacji, które umożliwią Komisji ocenę wdrażania ww. rekomendacji Rady. Ocena ta dotyczy wyłącznie przestrzegania zaleconej przez Radę UE ścieżki. Z kolei Założenia będą stanowiły podstawę do opracowania projektu ustawy budżetowej na rok 2026.

Realizacja zaleconej ścieżki wydatków netto

Tempo wzrostu wydatków powinno być w 2025 r. niższe od rekomendowanego przez Radę zarówno w ujęciu rocznym, jak i skumulowanym.  

Wynika to z faktu, że w 2024 r. wystąpiły dwa przeciwstawne efekty wpływające na dynamikę krajowych wydatków. Z jednej strony wykonanie wydatków było wyższe niż pierwotnie prognozowano (szczególnie spożycia publicznego i inwestycji finansowanych ze środków krajowych), z drugiej zaś strony dokonano rewizji danych za rok 2023 (wzrost wydatków). To ostatecznie spowodowało wzrost rocznej dynamiki wydatków w 2024 r. – jednak ograniczony przez efekt wzrostu wydatków w roku bazowym (2023 r.). Poziom wydatków w 2025 r. zdeterminowany jest przez stabilizującą regułę wydatkową (SRW) i limit wydatków określony w ustawie budżetowej. 

Prognoza ścieżki wydatków netto w latach 2024-25

Prognoza makroekonomiczna i budżetowa na 2025 rok

• W 2025 r. spodziewane jest dalsze przyśpieszenie krajowej gospodarki – wzrost PKB w ujęciu realnym wyniesie 3,7%. Będzie to wynikało ze wzrostu popytu krajowego – spodziewanego szybszego wzrostu spożycia prywatnego oraz powrotu do dodatniej dynamiki inwestycji, na co wpływ będzie miał wzrost wydatków na obronność, realizacja projektów z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności i innych kluczowych inwestycji publicznych. Prognozuje się, że inwestycje ogółem w 2025 r. wzrosną o 8,9% w ujęciu realnym. 
• Perspektywy polskiej gospodarki obarczone są jednak dużą niepewnością dotyczącą sytuacji w otoczeniu zewnętrznym polskiej gospodarki (wpływ polityki celnej USA i jej skutki, jak i możliwa eskalacja wojny w Ukrainie, koniunktura w Niemczech). Spośród krajowych czynników ryzyka należy wymienić wykorzystanie środków z UE, dalszy przebieg zmian demograficznych oraz migracji, co jest powiązane również z sytuacją w Ukrainie.
• Prognozuje się, że tempo wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2025 r. wyniesie 4,5%, wobec 3,6% w 2024 r. Do utrzymania się inflacji powyżej celu NBP przyczynią się ceny energii, w szczególności ceny gazu dla gospodarstw domowych, które od 1 stycznia 2025 r. wzrosły o 6%. 
• Bezrobocie w Polsce utrzymuje się na historycznie niskim poziomie i nic nie wskazuje na zmianę tej tendencji. Stopa bezrobocia BAEL wzrośnie do poziomu 3,0% średnio w 2025 r. wobec 2,9% średnio w 2024 r.
• Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych w 2024 r. wyniósł 6,6% PKB. Jest to poziom o 1,3 pkt. proc. wyższy niż w 2023 r. Na większy od oczekiwań deficyt sektora istotny wpływ miały niższe niż przewidywano dochody, w szczególności z podatku VAT oraz przyspieszenie wydatkowania środków na odbudowę zdolności obronnych. 
• Prognozuje się, że w 2025 r. deficyt sektora zostanie zredukowany do 6,3% PKB. 

Prognoza podstawowych danych makroekonomicznych i budżetowych

Krajowa klauzula wyjścia

• 19 marca 2025 r. Komisja zaproponowała wszystkim państwom UE tymczasowe odejście od ścieżki wydatków wcześniej rekomendowanej przez Radę, ze względu na wyjątkowe okoliczności. W Sprawozdaniu wskazano, że Polska, biorąc pod uwagę pojawiąjące się dodatkowe zagrożenia dotyczące wzrostu światowej gospodarki wynikające z ograniczenia globalnej wymiany handlowej i wzrost ogólnej niepewności co do perspektyw współpracy międzynarodowej, zamierza skorzystać z tej klauzuli, co pozwoli na większą elastyczność w polityce budżetowej, w kontekście wyżej opisanych czynników ryzyka.
• Uruchomienie klauzuli będzie oznaczać, że jeśli kraj już podlega procedurze nadmiernego deficytu (EDP) i w jej trakcie przekroczy zalecone przez Radę Ecofin tempo wzrostu wydatków, wskutek zwiększonych wydatków na obronność, to nie będzie narażony na zaostrzenie EDP (poprzez ograniczenie dostępu do środków UE, sankcje dla państw strefy euro) pod warunkiem, że przekroczenie to mieści się w limicie 1,5% PKB.

Więcej informacji

Średniookresowy plan budżetowo-strukturalny

Wieloletnie założenia makroekonomiczne na lata 2025-2029