Rozwój ekosystemu startupowego stopniowo wymusza zmiany funkcjonowania szeroko pojętego otoczenia instytucjonalnego i finansowego - począwszy już od kształtowania postaw przedsiębiorczych na poziomie edukacji podstawowej i średniej, aż po rozwój instytucji finansowych zapewniających możliwości długoterminowego finansowania i obrotu giełdowego papierów wartościowych. Jednocześnie wyzwaniem jest ciągle niska społeczna akceptacja dla ryzyka biznesowego i podejmowania działalności gospodarczej przez osoby posiadające innowacyjne pomysły i zdolności do ich realizacji.

Start in Poland uruchomiono w czerwcu 2016 roku. Program wspiera młode, innowacyjne firmy, lokalizujące swój biznes w Polsce, na każdym etapie ich rozwoju, począwszy od fazy inkubacji i akceleracji, przez rozwój, jak i ekspansję międzynarodową. Działania w zakresie instrumentów kapitałowych (w których zewnętrzny inwestor zasila kapitałowo startup) są realizowane przez Polski Fundusz Rozwoju (jego spółkę PFR Ventures). Natomiast w zakresie programów akceleracyjnych wiodącą rolę pełni Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Program jest ściśle powiązany z innymi działaniami, głównie legislacyjnymi, mającymi na celu poprawę warunków działania innowacyjnych firm czy ich ekspansji zagranicznej.

I edycja

Niektóre instrumenty (głównie pilotażowe) funkcjonujące w ramach programu, zostały już zakończone. Dzięki Scale Up akcelerację zakończyło 276 młodych firm, Poland Prize (I edycja) doprowadziła do osadzenia w Polce 99 zagranicznych startupów, a w Elektro Scale Up przetestowano 33 nowatorskie rozwiązania związane z elektromobilnością.

II edycja

Obecnie funkcjonuje instrument akceleracyjny Programy akceleracyjne, który obejmuje także subprogram Poland Prize (II edycja), w ramach którego aktywnych jest 20 programów akceleracyjnych, prowadzonych przez 14 akceleratorów. Zakończono proces akceleracji 508 startupów (wybranych spośród 5.975 zgłoszeń), a do końca 2021 roku zrealizowano 163 wdrożenia. W samym 2021 roku wsparciem objęto 140 startupów, 117 krajowych i 23 zagraniczne (spośród 1.375 zagranicznych zgłoszeń). Program identyfikuje potrzeby biznesowe startupów oraz odpowiedzi na nie poprzez indywidualne podejście i świadczenie usług mających na celu zdynamizowanie jego rozwoju. Program akceleracji zakłada wspieranie startupów uczestniczących w programie dedykowanymi usługami wspomagającymi ich rozwój oraz grantami, do wysokości 200 tys. PLN. Granty przeznaczone są na rozwój produktów lub usług startupów, w tym na dostosowanie do potrzeb odbiorców technologii. Wybrane w konkursie akceleratory (10) będą zobowiązane wybrać min. 25% startupów działających spośród wskazanych obszarów: Technologie kosmiczne, Fintech, Sztuczna inteligencja (AI), Inteligentne tworzywa, Mikroelektronika, Industrial Internet of Things (IIoT)/Augumented reality (AR), Smart city, Cyberbezpieczeństwo, Biogospodarka, Biotechnologia farmaceutyczna.

Dla startupów założonych w Polsce Wschodniej funkcjonuje osobny instrument

Dla startupów założonych w Polsce Wschodniej funkcjonuje osobny, dwuetapowy instrument. Pierwszy etap to utworzenie Platform startowych, których celem jest stworzenie warunków sprzyjających rozwojowi startupów. Platformy startowe powoływane są przez parki naukowo-technologiczne, parki naukowe, parki technologiczne, inkubatory technologiczne, a wokół nich tworzone są partnerstwa z uczelniami, doświadczonymi przedsiębiorcami, funduszami VC, aniołami biznesu, oraz innymi instytucjami z sektora IOB. Startupy, które z sukcesem przeszły inkubację w Platformach startowych są skierowane do instrumentu Rozwój startupów w Polsce Wschodniej. Obecnie funkcjonuje 5 Platform Startowych. Powstało 416 startupów, spośród których 160 przeszło do drugiego komponentu.

Efekty rozwoju ekosystemu startupowego

Efekty rozwoju ekosystemu startupowego widać najlepiej przez pryzmat rozwoju rynku Venture Capital. Ostatnie dwa lata to rekordowe inwestycje w polskie startupy funduszy ulokowanych w Polsce jak i międzynarodowych grup. W ciągu 2021 roku polskie startupy pozyskały od inwestorów 3,62 mld zł – to więcej niż suma z lat 2019 i 2020. Rośnie liczba transakcji – w całym 2021 roku ich 379, a przede wszystkim – ich wartość. Ponadto stale rośnie liczba rund finansowych w przedziale 10-20 mln złotych, aktywni są nie tylko międzynarodowi gracze obecni na polskim rynku, ale także i krajowe zespoły inwestycyjne. Same startupy potrzebują znacznie mniej czasu na pozyskanie kolejnej rundy finansowej. Oba te wskaźniki pozwalają wnioskować, że polski ekosystem finansowania innowacji kapitałem wysokiego ryzyka nie tylko się ustabilizował, ale zaczyna dynamicznie się rozwijać.

Na rynku VC operują fundusze całkowicie prywatne (polskie i zagraniczne) oraz fundusze wspieranie finansowo środkami publicznymi (z POIR). Fundusze Venture Capital uruchomione przez PFR Ventures (jest ich kilkadziesiąt, a liczba ciągle się zmienia) rozpoczęły inwestowanie w połowie 2019 roku. Do końca 2021 roku zapewniły finansowanie dla 206 przedsiębiorstw na łączną kwotę około 822,9 mln zł. Fundusze mające wsparcie publiczne działają głównie w rundach seed i pre-seed, na najwcześniejszym etapie rozwoju spółek, gdzie ryzyko porażki jest największe.

Liczby pokazują, że polski ekosystem dojrzewa, startupy nie mają problemu z dostępem do kapitału, a najlepsi founderzy z powodzeniem pozyskują środki zarówno od polskich, jak i zagranicznych funduszy. Przedsiębiorcy nie tylko nie boją się zakładać nowe firmy, ale też z sukcesem potrafią je rozwijać. Zwracają także uwagę wyjścia dokonywane przez fundusze wsparte przez środkami publicznymi. Osiągane są zwroty na poziomie 8 - 10 razy (CoC). Oznacza to, że inwestycje w ramach rundy seed, pomimo dużego ryzyka, mają ogromny potencjał. Kluczowy jest jednak dobór perspektywicznych projektów, które mają szansę na szybkie skalowanie swojej działalności i możliwość ekspansji międzynarodowej.Program Start in Poland składa się z wielu komponentów, które są w różnej fazie realizacji. Działania w zakresie instrumentów kapitałowych (w których zewnętrzny inwestor zasila kapitałowo startup) zostały skonsolidowane i są realizowane przez Polski Fundusz Rozwoju (jego spółkę PFR Ventures). Natomiast, w zakresie programów akceleracyjnych wiodącą rolę pełni Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Program jest ściśle powiązany z innymi działaniami, głównie legislacyjnymi, mającymi na celu poprawę warunków działania innowacyjnych firm czy ich ekspansji zagranicznej.