By zapewnić kontynuację działań państw członkowskich sprawujących 6-miesięczne prezydencje, w 2009 r. traktatem lizbońskim wprowadzony został system trio prezydencji.

Oznacza to współpracę trzech kolejno po sobie sprawujących prezydencję państw. Kraje te przygotowują wspólnie z Komisją Europejską 18-miesięczny program pracy stanowiący platformę współpracy. Na podstawie tego programu każde z trzech państw opracowuje własny, bardziej szczegółowy 6-miesięczny program.

Polska po raz pierwszy prezydencję w Radzie UE sprawowała w II połowie 2011 r. i wraz z Danią i Cyprem tworzyła trio prezydencji. Zgodnie z harmonogramem kolejny raz Polska będzie sprawować prezydencję w I połowie 2025 r. Tak jak za pierwszym razem trio prezydencji tworzyć będzie wspólnie z Danią i Cyprem.

Obecne trio prezydencji Rady UE składa się z Hiszpanii, Belgii i Węgier.

Harmonogram sprawowania prezydencji od 1 lipca 2023 r. do 31 grudnia 2024 r.

Kraj członkowski UE	Okres sprawowania prezydencji
Hiszpania	od 1 lipca do 31 grudnia 2023 r.
Belgia	od 1 stycznia do 30 czerwca 2024 r.
Węgry	od 1 lipca do 31 grudnia 2024 r.

Motto belgijskiej prezydencji brzmi –

Chronić. Wzmacniać. Przygotowywać

 

Sześcioma głównymi priorytetami prezydencji belgijskiej będą następujące kwestie:

1.    Obrona praworządności, demokracji i jedności.
2.    Zwiększanie konkurencyjności.
3.    Realizacja transformacji ekologiczno-cyfrowej.
4.    Wzmacnianie programu społecznego i zdrowotnego UE.
5.    Ochrona ludzi i granic.
6.    Promowanie globalnego wymiaru Europy.

Portal prezydencji belgijskiej

 

Jednolity rynek i przemysł

W świetle zmieniających się realiów geopolitycznych, rynkowych i klimatycznych, UE musi nadać priorytet szybkiej i sprawiedliwej zielonej i cyfrowej transformacji, która przekształci jej strukturę gospodarczą, wesprze otwartą autonomię strategiczną i wzmocni odporność na kryzysy.

W tym kontekście prezydencja belgijska skupi się na silnej, odpornej i inkluzywnej zielonej i cyfrowej transformacji, w tym na sfinalizowaniu powiązanych pakietów legislacyjnych. Z uwagi na fakt, że europejska konkurencyjność stoi w obliczu rosnącej presji z zewnątrz, UE musi stworzyć równe warunki działania dla przedsiębiorstw, zwłaszcza małych i średnich, aby mogły uczciwie konkurować zarówno w Europie, jak i na arenie globalnej. Prezydencja belgijska będzie również wspierać kompleksowe wizje przyszłości jednolitego rynku wewnętrznego i polityk przemysłowych UE.

Wspieranie jednolitego rynku i konkurencyjności przemysłu UE:

• Prezydencja belgijska zamierza kontynuować prace nad nadzwyczajnym instrumentem jednolitego rynku (SMEI), który pomoże przewidzieć, przygotować się i reagować na konsekwencje kryzysu na jednolitym rynku.
• Prezydencja belgijska uznaje potrzebę przeglądu funkcjonowania rynku wewnętrznego i określenia jego przyszłego kierunku rozwoju na lata 2024-2029, zgodnie z wnioskiem Rady Europejskiej z czerwca 2023 r. Przegląd ten uwzględni doświadczenia zebrane przez grupę zadaniową ds. SMET i uwzględni szczególne wyzwania i możliwości stwarzane przez zieloną i cyfrową transformację oraz cele zrównoważonego rozwoju (SDGs).
• Prezydencja belgijska sfinalizuje prace nad projektem dyrektywy w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw oraz projektem rozporządzenia w sprawie zakazu stosowania produktów wytwarzanych przy użyciu pracy przymusowej.
• Prezydencja belgijska uznaje strategiczne znaczenie przemysłu kosmicznego (zwłaszcza dla bezpieczeństwa, obrony i walki ze skutkami zmian klimatu) i w tym zakresie planuje prace nad cyberbezpieczeństwem, bezpieczną łącznością oraz promowaniem bezpiecznego i zrównoważonego wykorzystania przestrzeni kosmicznej.  
• Będzie również w pełni zaangażowana we wzmocnienie i udoskonalenie europejskiej polityki przemysłowej, koncentrując się na podejściu do ekosystemu i łańcucha wartości. W tym celu prezydencja oceni skuteczność instrumentów takich jak: IPCEI, współpraca klastrów, InvestEU czy EIC Accelerator oraz przeanalizuje, w jaki sposób te czynniki mogą wspierać bardziej integracyjne podejście do MŚP. Prezydencja określi również wszelkie luki w istniejącym zestawie narzędzi, aby zapewnić skonsolidowane i odpowiadające wyzwaniom przyszłości podejście, które umożliwi UE ożywienie jej działalności produkcyjnej i bazy przemysłowej.

Wspieranie otwartej autonomii strategicznej oraz zielonej i cyfrowej transformacji:

• Prezydencja belgijska będzie kontynuować prace w zakresie wdrażania rozwiązań wskazanych w Planie Przemysłowym Zielonego Ładu dla Zeroemisyjności. Spójne, przewidywalne i uproszczone ramy regulacji prawnych, wraz z dostępem do wystarczającego finansowania i wsparcie rozwoju umiejętności, są niezbędne dla prężnie rozwijającego  się przemysłu europejskiego, redukcji zależności strategicznych oraz  osiągnięcia celów cyfrowej i zielonej transformacji. W tym zakresie prezydencja belgijska zamierza sfinalizować prace nad projektem rozporządzenia w sprawie przemysłu neutralnego emisyjnie.
• Skoncentruje się także na osiąganiu postępów w tworzeniu zrównoważonej gospodarki o obiegu zamkniętym. W tym zakresie prowadzone będą prace nad wykorzystaniem potencjału: bio-gospodarki, produkcji o obiegu zamkniętym, materiałów obiegu zamkniętego i redukcji śladu materiałowego, a także wodoru oraz wykorzystania i składowania wychwytanego dwutlenku węgla (CCUS).
• Aby przyspieszyć transformację cyfrową prezydencja belgijska będzie czerpać z doświadczeń europejskich ośrodków innowacji cyfrowych (EDIH). Pomoże to małym i średnim przedsiębiorcom zaadaptować nowe technologie cyfrowe i wzmocnić kompetencje cyfrowe pracowników.
• W zakresie zielonej transformacji, w tym poprawy efektywności energetycznej budynków, prezydencja belgijska planuje dokończenie prac nad wnioskiem dotyczącym zmiany dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków. Wniosek ten jest na końcowym etapie procedowania (14 grudnia 2023 r. przyjęto tymczasowe porozumienie między Parlamentem Europejskim a Radą w sprawie tekstu kompromisowego dyrektywy).

Promowanie MŚP poprzez integrację polityk:

• Prezydencja belgijska uznaje za priorytet interesy MŚP. Dokona podsumowania wdrażania strategii UE na rzecz MŚP i zwróci szczególną uwagę na pakiet pomocy MŚP. W tym kontekście będzie pracować nad przeglądem dyrektywy w sprawie opóźnień w płatnościach. Wspierając MŚP, UE może promować dobrobyt, tworzenie miejsc pracy oraz bardziej odporną i zrównoważoną gospodarkę.

Reforma systemów własności intelektualnej i harmonizacji technicznej:

• Prezydencja belgijska będzie dążyć do opracowania systemu własności intelektualnej, który zapewni dostęp do technologii, w tym skutecznych systemów wydawania obowiązkowych licencji w czasach kryzysu i zapewnienia zwiększonej przejrzystości znormalizowanych technologii. Przyczyni się do ulepszenia ram prawnych w zakresie własności intelektualnej. Te wysiłki powinny uczynić UE bardziej atrakcyjną dla inwestorów, jednocześnie promując badania i rozwój innowacji poprzez efektywnie kosztową ochronę patentową i dodatkowe świadectwa w ramach reformy jednolitego patentu.
• Prezydencja belgijska zamierza sfinalizować prace związane z reformą ram wzornictwa przemysłowego. Ułatwi to wymianę najlepszych praktyk pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie wdrażania dyrektywy o prawach autorskich na jednolitym rynku cyfrowym (DSM).
• Prezydencja przygotuje również stanowiska UE i jej państw członkowskich w odniesieniu do różnych kwestii omawianych w ramach Światowej Organizacji Własności Intelektualnej.
• Będzie również wspierać finalizację projektów rozporządzeń w sprawie harmonizacji technicznej produktów w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony dla użytkowników. W tym kontekście będzie kontynuować przegląd dyrektywy w sprawie bezpieczeństwa zabawek (TSD) i nadchodzący projekt w sprawie azbestu w budynkach. W kontekście przeglądu dyrektyw w sprawie wyrobów pirotechnicznych prezydencja będzie informować i podnosić świadomość na temat inicjatywy państw Beneluksu - "PYRO-pass".

 

Polityka handlowa

Prezydencja belgijska zamierza realizować dwa podstawowe cele w obszarze polityki handlowej w celu budowy otwartej autonomii strategicznej UE i budowy odpornej gospodarki:

1. Wzmacnianie odporności gospodarki Unii Europejskiej.
2. Dążenie do ustanowienia porównywalnych warunków handlu (level playing field).
3. Eliminowanie przeszkód w handlu.

Dla realizacji tych celów belgijska prezydencja będzie promować dywersyfikację eksportu UE i wzmocnienie łańcuchów dostaw. Specjalną uwagę będzie przedkładać do zabezpieczenia dostaw surowców krytycznych i innowacyjnych technologii. Prezydencja będzie również dążyła do wzmocnienia powiązań bilateralnych z krajami trzecimi poprzez aktywne wsparcie dla wszystkich inicjatyw związanych z zakończeniem trwających negocjacji umów o wolnym handlu (FTA) i rozpoczęcia rozmów z partnerami rejonu Indo-Pacyfiku, Afryki i Ameryki Łacińskiej. Dodatkowo prezydencja będzie monitorować wykorzystanie instrumentów ochrony handlu, w tym przeglądu inwestycji zagranicznych w UE.  W celu lepszej integracji krajów rozwijających się do systemu międzynarodowego handlu prezydencja będzie dążyła do pełnej implementacji Ogólnego Systemu Preferencji (GSP) i prac nad wprowadzeniem nowej regulacji w tym zakresie. Zamierz aktywnie wspierać prace przygotowawcze do 13 Konferencji Ministerialnej WTO, szczególnie w zakresie tak potrzebnej reformy tej organizacji w tym przywrócenia dwustopniowego systemu rozstrzygania sporów. W zakresie inwestycji zagranicznych prezydencja zamierza wspierać prace nad reformą systemu rozstrzygania sporów inwestycyjnych i dążyć do powołania Multilateral Investment Court.