Nowy model gospodarczego rozwoju Polski zakłada uzupełnienie podejścia horyzontalnego o podejście selektywne, wyrażone w aktywnej polityce sektorowej. Specyfika funkcjonowania i perspektywy rozwoju branż przemysłowych są uzależnione od wielu czynników związanych m.in. z funkcjonującymi przepisami prawa czy dynamicznymi zmianami rynkowymi. Struktura, jak i sposób funkcjonowania branż przemysłowych nie są jednorodne. Pożądanym jest stworzenie elastycznych narzędzi wsparcia. Stąd też oprócz instrumentów horyzontalnych, w ramach przyjętej przez Radę Ministrów w lipcu 2022 r. Strategii Produktywności 2030, zostały przedstawione narzędzia dostosowane do specyficznych potrzeb poszczególnych branż.

Jednym z nich jest Kontrakt Branżowy, swego rodzaju umowa zawierana pomiędzy Rządem a reprezentatywnymi przedstawicielami danej gałęzi przemysłu. Umowa ta powinna mieć swoje precyzyjnie określone cele, oczekiwane rezultaty i czas trwania. Obie strony zobowiążą się do działań, które są odpowiedzą na bariery napotykane przez przemysł i wpisują się w strategię rozwoju polskiej gospodarki. Uzgadnianie tych dwóch potrzeb w procesie tworzenia kontraktu branżowego pozwoli uzyskać lepszą synergię pomiędzy prorozwojowymi działaniami sektorów prywatnego i publicznego. Korzyścią dla branży jest zaprojektowanie działań sektora publicznego, dopasowanych do konkretnych potrzeb danego sektora, które mogą nie być dostatecznie dobrze zaspokajane w ramach polityk horyzontalnych. Prace nad kontraktem mają posłużyć również samoorganizacji branży i wspólnej refleksji nad jej potrzebami, a także zachęcić do współpracy biznesowej, nastawionej na długofalowy rozwój.

Przedsiębiorstwa budują swoją konkurencyjność w ramach pewnego otoczenia rynkowego i prawnego, które można nazwać ekosystemem branżowym. W jego skład wchodzą m.in. instytucje formalne i nieformalne, rynek pracy i system edukacji na potrzeby branży, a do tego konkurencja krajowa i międzynarodowa, kluczowe technologie oraz zasoby komplementarne. Dylematem polityki gospodarczej staje się wybór tych sektorów, które w związku z ich znaczeniem w gospodarce oraz perspektywami rozwoju, wymagają uwzględnienia ich specyficznych potrzeb w procesie projektowania polityki, w tym dedykowanego wsparcia ze strony państwa. Branże te powinny charakteryzować się m.in. silnymi efektami zewnętrznymi, które pozytywnie oddziałują na całą gospodarkę – np. poprzez transfer wiedzy, współpracę klastrową, rozwój branż powiązanych, czy też działalność B+R, przesuwającą granicę technologiczną.

Należy podkreślić, że celem kontraktu branżowego nie będzie wynegocjowanie przez branżę wysokości wsparcia finansowego płynącego z budżetu państwa. Będzie nim  określenie takich form współdziałania sektora prywatnego z publicznym (ale także firm z jednostkami badawczo-rozwojowymi i naukowymi oraz współpracy między firmami), które dotychczas nie były wykorzystywane, a pozwolą osiągnąć dodatkowe korzyści, szczególnie w obszarze zwiększania produktywności, badań B+R, transferu wiedzy, zielonej transformacji, kształcenia dualnego i innych obszarów, w których korzyści poszczególnych przedsiębiorstw łączą się z korzyściami całej branży i tworzą pozytywne efekty zewnętrzne dla gospodarki.

Ministerstwo Rozwoju i Technologii jest otwarte i gotowe na współpracę z branżami, ukierunkowaną na wypracowanie zapisów kontraktów branżowych, wskazujących szczegółowe mechanizmy interwencji i konkretne zobowiązania, zarówno po stronie administracji publicznej, jak i przedsiębiorców. Punktem wyjścia dla prac nad kontraktem branżowym jest wyłonienie przez branżę reprezentatywnego przedstawicielstwa ogółu firm działających w danej gałęzi przemysłu, które to w piśmie adresowanym do Ministra Rozwoju i Technologii powinno zadeklarować chęć zawarcia Kontraktu Branżowego oraz – w oparciu o Strategię Produktywności 2030 - zaprezentować projekt kontraktu, zawierającego propozycje szczegółowych zobowiązań obu stron, do dalszych negocjacji.