W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie stosujemy pliki cookies. Korzystanie z naszej witryny oznacza, że będą one zamieszczane w Państwa urządzeniu. W każdym momencie można dokonać zmiany ustawień Państwa przeglądarki. Zobacz politykę cookies.

Powrót

Czym jest planowanie przestrzenne?

Baner Planowanie przestrzeni
Czym jest planowanie przestrzenne? Dlaczego może być dla mnie ważne?

Planowanie przestrzenne to proces, którego celem jest optymalne wykorzystywanie terenu. Wyzwaniem jest łączenie interesów publicznych i prywatnych oraz realizacja zarówno celów społecznych, jak i gospodarczych. Istotne jest także racjonalne planowanie inwestycji, by nie niszczyć środowiska naturalnego.  Odpowiedzialne gospodarowanie przestrzenią to dbanie o jakość życia  obecnych i przyszłych pokoleń. Dokumenty planistyczne ustalają, co może zostać zrealizowane na konkretnej działce. Jest to szczególnie ważne w przypadku terenów niezainwestowanych. Warto jednak pamiętać, że można zmienić sposób zagospodarowania nawet już istniejących budynków. Warto zapoznać się z dokumentami planistycznymi w danej gminie, aby wiedzieć, co może powstać w naszej obecnej lub przyszłej okolicy.

Dlaczego warto planować przestrzeń?

Planowanie przestrzeni pomaga w utrzymaniu ładu przestrzennego oraz w określeniu właściwego kierunku rozwoju. Ład przestrzenny to nie tylko estetyka, a rozwój powinien być zrównoważony. W przestrzeni planuje się nie tylko nowe budynki czy drogi, ale można też określić, gdzie powinien być park, albo jaki procent działki powinien pozostać „zielony”, czyli nieutwardzony.

Kto i jakie dokumenty tworzy? Który dokument może być dla mnie najważniejszy?

W procesie planowania przestrzennego to samorządy tworzą najbardziej istotne dokumenty planistyczne. Podstawowym aktem, który obejmuje całą gminę, jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (tzw. studium). Dla wybranych obszarów tworzy się miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (tzw. plany miejscowe lub MPZP). Na terenie poza obowiązującymi planami miejscowymi wydawane są indywidualne decyzje o warunkach zabudowy (tzw. WZ-ki). Każdy dokument składa się z części opisowej (uchwała lub decyzja) i graficznej (rysunek).

Za przygotowanie dokumentów planistycznych odpowiedzialny jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Projekty tych dokumentów tworzą pracownicy wydziałów planowania przestrzennego urzędów gmin i miast lub urbaniści i architekci działający na ich zlecenie. Projekt studium, planu czy decyzji wymaga dodatkowo uzgodnień i opinii różnych urzędów i instytucji np. wojewódzkiego konserwatora zabytków czy regionalnego dyrektora ochrony środowiska. Studium i plany miejscowe uchwala rada gminy lub miasta, natomiast decyzje WZ wydaje wójt, burmistrz lub prezydent.

Najważniejszy dokument dla każdego inwestora to plan miejscowy, a jeśli taki plan nie został uchwalony, można wnioskować o decyzję o warunkach zabudowy.

Jak mogę wpłynąć na to co będzie w mojej okolicy? Czym jest partycypacja społeczna?

Partycypacja społeczna to inaczej możliwość zaangażowania się w proces planowania przestrzennego. Na etapie uchwalania studium lub planu miejscowego (ale również ich zmiany) każdy zainteresowany ma możliwość zabrania głosu. Zanim zostanie sporządzony projekt studium lub planu, można złożyć wniosek, a w nim opisać, czego oczekujemy. Gotowy projekt  jest prezentowany w trakcie tzw. wyłożenia projektu do publicznego wglądu. Wtedy również można uczestniczyć w dyskusji publicznej w wyznaczonym terminie, a nawet złożyć konkretną uwagę, w której opisujemy, jak chcemy zmienić projekt. Jeśli interesujący nas teren nie posiada planu miejscowego, warto złożyć wniosek o jego opracowanie.

Każdy może wyrazić swoje potrzeby, ale pamiętajmy, że nie wszystkie można spełnić. Ostateczny kształt studium lub planu miejscowego, a nawet moment rozpoczęcia jego tworzenia lub zmiany, określa rada gminy lub miasta.

Decyzję o warunkach zabudowy wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. W tym przypadku czynny udział w procedurze mogą wziąć strony postępowania administracyjnego, czyli właściciele i użytkownicy nieruchomości i działek sąsiadujących. Mogą oni zapoznać się z dokumentami, odnieść się do nich, a nawet złożyć odwołanie.

Czym jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego?

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego to dokument uchwalany przez radę miasta lub gminy, który składa się z części opisowej i graficznej. Plan miejscowy wskazuje rodzaj, parametry możliwej zabudowy i funkcje (właściwie przeznaczenie) terenów danej okolicy. Mogą to być na przykład tereny zieleni, produkcji, zabudowy mieszkaniowej itp. Z planu miejscowego można się dowiedzieć m.in. co i gdzie można wybudować –  jak wysoki może być budynek, czy dach może być płaski, albo gdzie będzie dojazd do działki.

Kto przygotowuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego?

Formalnie to wójt, burmistrz lub prezydent miasta przygotowuje projekt planu miejscowego. Ale w rzeczywistości plan miejscowy jest tworzony przez pracowników  wydziału, który zajmuje się planowaniem przestrzennym, lub urbanistów i architektów pracujących na zlecenie urzędu. Zadaniem urzędów gmin i miast jest przeprowadzenie całej procedury, ale to od rad gmin i miast zależy ostateczne rozstrzyganie uwag zgłoszonych przez mieszkańców.  

Czy przygotowanie planu miejscowego jest obowiązkowe?

Nie. Plan miejscowy jest dokumentem fakultatywnym. To oznacza, że gminy nie mają obowiązku jego sporządzania. Są jednak gminy, które mają 100% swojej powierzchni pokrytej planami miejscowymi. Z perspektywy poprawy ładu przestrzennego bardzo ważne jest, aby jak największa powierzchnia naszego kraju posiadała dobrej jakości plany miejscowe

Jak mogę sprawdzić miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego?

Każdy ma prawo wglądu w miejscowy plan. Informacje o planie miejscowym najlepiej uzyskać w urzędach miast lub gmin - w wydziałach zajmujących się planowaniem przestrzennym. Plany miejscowe publikowane są także na stronach internetowych urzędów miast i gmin (w tym na stronach Biuletynu Informacji Publicznej) lub systemach informacji przestrzennej - na mapach dostępnych w Internecie.

Jeśli potrzebny jest formalny dokument, każdy ma prawo otrzymać tzw. wypis i wyrys z planu miejscowego. W tym celu składamy wniosek do urzędu miasta lub gminy, na terenie której znajduje się nieruchomość. Za wydanie wypisu i wyrysu z planu miejscowego pobierana jest opłata, której wysokość zależy od liczby stron wypisu i wyrysu.

Co jeśli nie ma miejscowego planu? Czym jest WZ-ka?

Jeśli planowana jest zmiana sposobu zagospodarowania (np. budowa domu), ale dla danej działki nie opracowano planu miejscowego, można złożyć wniosek o uzyskanie decyzji o warunkach zabudowy, potocznie zwany WZ-ką. Jeśli inwestycja ma znaczenie publiczne i dotyczy np. szkoły czy drogi, wnioskuje się o ustalenie lokalizacji inwestycji celu publicznego. Decyzja zawiera szczegółowe parametry określone w części tekstowej, np. wysokość obiektu. W załączniku graficznym pokazany jest natomiast teren inwestycji, ale często także np. linia zabudowy.

Warto jednak pamiętać, że nie każda inwestycja wymaga tego rodzaju decyzji – szczegółowe informacje najlepiej pozyskać np. w urzędzie gminy lub w starostwie powiatowym. Dowiemy się tam również, co należy dołączyć do wniosku.

Kto może złożyć wniosek o wydanie decyzji WZ?

Wniosek o ustalenie warunków zabudowy może złożyć każdy, nie trzeba być nawet właścicielem działki. Urząd gminy może otrzymać kilka różnych wniosków dotyczących tej samej działki. Co ważne, uzyskanie pozwolenia na budowę na jedną z tych inwestycji, może uniemożliwić wykorzystanie już wydanych decyzji.

Gdzie mogę uzyskać więcej informacji?

Najlepiej w urzędzie gminy lub miasta, gdzie planowania jest inwestycja. Warto jednak zapoznać się z materiałem dostępnym na stronach internetowych Ministerstwa Rozwoju i Technologii.

Dlaczego powinniśmy planować przestrzeń?

Zaledwie 31 proc. powierzchni naszego kraju objęte jest miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego. Oznacza to, że lokalizowanie zabudowy na pozostałym obszarze, w oparciu o decyzje o warunkach zabudowy, staje się zjawiskiem niemal powszechnym. W efekcie zabudowa rozwija się często na terenach, które nie są do tego przeznaczone.

Brak infrastruktury

Mieszkańcy takich obszarów często nie mają dostępu do infrastruktury, która potrzebna im jest do codziennego, normalnego funkcjonowania. Rozwój terenów często zaczyna się od budowania pojedynczych domów lub zabudowy szeregowej. Dopiero w dalszej kolejności, o ile w ogóle, powstają obiekty, które zabezpieczają podstawowe potrzeby i odpowiedni komfort życia mieszkańców jak sklepy czy placówki edukacyjne. Do tego dochodzi brak infrastruktury np. drogowej czy transportu publicznego, jak również dostępu do chodników i ścieżek rowerowych. Do wykluczenia komunikacyjnego zalicza się również problem w zdobyciu informacji o dostępnych połączeniach oraz ograniczona ich liczba.

Chaos przestrzenny generuje koszty

Według publikacji „Studia nad chaosem przestrzennym” Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk (KPZK PAN, 2018 r.) koszty związane z niekontrolowaną suburbanizacją sięgają nawet ok. 84,3 mld zł rocznie. Lwią część tej kwoty stanowią koszty transportu, w tym nadmiarowe koszty dojazdów do pracy, centrów usługowych, placówek oświaty i zdrowia, miejsc rekreacji, koszty budowy, a później eksploatacji dodatkowej i nieefektywnie wykorzystywanej infrastruktury drogowej oraz technicznej.

Zanik bioróżnorodności

Koszty braku planowania przestrzennego dotyczą również rolnictwa, rynku nieruchomości i środowiska przyrodniczego to kwotą 32,3 mld zł rocznie. Niekontrolowane rozrastanie się miast skutkuje utratą siedlisk naturalnych wielu roślin, ptaków i zwierząt, a co za tym idzie – zanikiem bioróżnorodności.

Wideo

{"register":{"columns":[]}}