1. Informacje ogólne

Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR, ang. European Bank for Reconstruction and Development, EBRD) to międzynarodowa instytucja finansowa z siedzibą w Londynie, która została utworzona podczas obrad Rady Europejskiej w Strasburgu w dniach 8–9 grudnia 1989 roku. Działalność rozpoczęła w 1991 r. Głównym celem powołania EBOR było wsparcie procesu transformacji gospodarczej w państwach Europy Środkowej i Wschodniej. Bank wspiera realizację reform strukturalnych i sektorowych (demonopolizacja, decentralizacja i prywatyzacja), a także sektor prywatny. Do 2024 r. EBOR zainwestował ponad 190 mld Euro w realizację blisko 7000 projektów.

Polska jest jednym z członków-założycieli EBOR. Obecnie do banku należy 75 państw z pięciu kontynentów, a także UE i EBI (Europejski Bank Inwestycyjny). Kapitał subskrybowany banku wynosi 30 mld EUR. Największymi udziałowcami EBOR są Stany Zjednoczone, Francja, Japonia, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy. Polska posiada 1,29% udziałów i należy do konstytuanty z Bułgarią i Albanią. Przedstawicielem naszego kraju w EBOR jest Piotr Szpunar (w randze Dyrektora).

Każdy członek banku jest kredytodawcą, a 32 państwa członkowskie są również kredytobiorcami. EBOR prowadzi działania w 36 państwach na trzech kontynentach. Większość inwestycji banku (ok 75-80%) trafia do sektora prywatnego. Od kwietnia 2022 r. EBOR zawiesił swoje działania na terytorium Rosji i Białorusi, jakkolwiek państwa te pozostają jego udziałowcami.

2. Zakres działalności EBOR:

1. Udziela pożyczek i gwarancji.

2. Dokonuje inwestycji kapitałowych.

3. Świadczy usługi w zakresie doradztwa finansowego i biznesowego.

4. Prowadzi program ułatwiania handlu zagranicznego: udziela gwarancji międzynarodowym bankom, podejmując polityczne i finansowe ryzyko związane z międzynarodowymi transakcjami handlowymi.

5. Działa w zakresie: produkcji żywności, energii (w tym energetyki jądrowej), instytucji finansowych, sektora ICT, sektora przemysłu, zasobów naturalnych, transportu, nieruchomości i turystyki.

6. Jednym z ważniejszych obszarów działalności EBOiR jest Green Economy Transition: strategia pomocy krajom budującym niskoemisyjne gospodarki.  Finansowane projekty obejmują obszary: energii odnawialnej, oszczędności energetycznej, zrównoważony transport, minimalizację produkcji odpadów.

7. EBOR działa w zakresie gospodarki inkluzywnej, poprzez inwestycje w sektorach produkcji, handlu detalicznego i infrastruktury, tworzące miejsca pracy dla młodych ludzi, kobiet i na obszarach słabo rozwiniętych. Prowadzone są też projekty inwestycyjne, ułatwiające zaopatrzenie w wodę.

Głównym celem Banku jest wspieranie transformacji w kierunku gospodarki rynkowej, szczególnie w sektorze prywatnym, w państwach: Europy Środkowo-Wschodniej, Azji Centralnej, wybrzeża Morza Śródziemnego. Do priorytetowych obszarów wsparcia przez Bank należą: zrównoważone zużycie energii, walka ze zmianami klimatu, rozwój małych i średnich przedsiębiorstw oraz jednostek samorządów lokalnych, poprawa infrastruktury transportowej, bezpieczeństwo nuklearne (m.in. poprzez finansowanie likwidacji post-sowieckich elektrowni jądrowych), wspieranie rozwoju technologii teleinformatycznych, rozwój rolnictwa.

Rada Gubernatorów EBOR przyjęła w dniu 15 grudnia 2023 r. rezolucję zatwierdzającą podwyższenie kapitału akcyjnego Banku o 4 mld EUR. Dokapitalizowanie Banku pozwoli na kontynuację wspierania wszystkich krajów operacji w rozwiązywaniu najpilniejszych wyzwań związanych z transformacją, zgodnie ze strategią Banku przy istotnym wzroście skali zaangażowania we wsparcie Ukrainy. 

W przypadku Polski podwyższenie kapitału akcyjnego EBOR oznaczało będzie wpłatę kwoty 51,63 mln EUR, w równych rocznych ratach (10,326 mln EUR) w latach 2025-2029.

W 2024 r. EBOR zainwestował rekordową kwotę na świecie – 16,6 mld EUR, co stanowi wzrost o 26%, obejmująca 584 projekty. 76% inwestycji trafiło do sektora prywatnego.

3. EBOR w Polsce

Na koniec 2024 r. łączna wielkość zaangażowania EBOR w Polsce sięgnęła ok. 15 mld EUR (z czego ok. 98% w sektorze prywatnym). 

Wartość inwestycji w Polsce w 2024 r. wyniosła 1,4 mld EUR, co stanowi nowy rekord (w 2023 r. było to 1,3 mld EUR), w ramach 49 projektów. Tym samym w ubiegłym roku Polska stała się czwartym co do wielkości rynkiem dla EBOR. 

Wszystkie inwestycje trafiły do sektora prywatnego, a 69 proc. do zielonej gospodarki Polski. Największe projekty realizowane były w sektorze energii odnawialnej (energetyka wiatrowa), infrastruktury oraz mieszkalnictwa (wsparcie budowy mieszkań na wynajem). Zdecydowana większość (65 proc.) inwestycji EBOR dotyczyła polskiego sektora korporacyjnego. EBOR aktywnie działa również na polskich rynkach kapitałowych i finansowych. Zrealizował szereg strategicznych inwestycji kapitałowych na łączną kwotę ponad 170 mln euro. 

W  2018 r. EBOR utworzył Specjalny Fundusz „EBRD-EU Special Fund”. W 2019 r. została podpisana umowa między Polską a EBOR, na podstawie której Polska dokonała wpłaty w wysokości 6.375.000 PLN. Środki te zostały wykorzystane w kolejnych latach przez EBOR na potrzeby finansowania pomocy technicznej przy wdrażaniu i realizacji projektów realizowanych przy udziale środków kredytowych EBOR w Polsce. Pomoc techniczna miała takie formy jak: wsparcie instytucjonalne, szkolenia, usługi doradcze oraz inne działania uzgodnione między stronami. W grudniu 2024 r. została podpisana druga (analogiczna do pierwszej umowy z 2019 r.) umowa między Polską a EBOR, na podstawie której Polska dokonała wpłaty w wysokości 4,5 mln PLN.

3.    Priorytety nowej strategii dla Polski (2024-2029)
Przyspieszenie transformacji gospodarki ekologicznej

• Zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii
• Przyspieszenie dekarbonizacji gospodarki
• Zwiększenie efektywności energetycznej i efektywnego gospodarowania zasobami

Wspieranie konkurencyjności poprzez innowacje, cyfryzację i dobre zarządzanie

• Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw, poprawa innowacyjności i cyfryzacji
• Wzmocnienie praktyk korporacyjnych i ESG

Wzmocnienie odporności i integracji gospodarczej

• Poprawa bezpieczeństwa energetycznego
• Pogłębienie rynków finansowych i kapitałowych
• Większa łączność krajowa i międzynarodowa

4.    Przykłady dotychczasowego zaangażowania EBOR w Polsce
Przykłady dotychczasowych działań w zakresie zwiększanie konkurencyjności poprzez innowacje, komercjalizację i silniejsze powiązania globalne (priorytet 1):

• finansowanie rozwoju szerokopasmowego internetu światłowodowego na obszarach wiejskich,
• pierwsze ogólnokrajowe wdrożenie technologii 5G - obligacje o wartości 25 mln euro,
• rozbudowa zdolności operacyjnej terminalu portowego w Gdańsku – 100 mln euro,
• podpisanie pierwszego projektu w ramach Ram Finansowania Łańcucha Dostaw w Polsce,
• 75 mln euro dla MŚP dotkniętych wojną,
• ponad 100 mln euro środków na złagodzenie niedoborów mieszkaniowych pogłębionych napływem ukraińskich uchodźców.

Przykłady dotychczasowych działań w ramach Strategii EBOR na lata 2018-2023 w zakresie transformacji zielonej gospodarki (priorytet 2):

• mix energetyczny - około 750 mln euro na rozwój odnawialnych źródeł energii w Polsce,
• morska farma wiatrowa na Morzu Bałtyckim – ma zapewnić 2-3% wytwarzania energii elektrycznej w Polsce, pomoże zmniejszyć o ok. 2,8 mln emisji CO2 rocznie,
• Największa elektrownia fotowoltaiczna w Polsce - 46 mln euro - według szacunków wygeneruje 140 kt rocznie oszczędności CO2,
• banki komercyjne w PL - finansowanie projektów w zakresie zrównoważonej efektywności energetycznej MŚP (GEFF) oraz budynków mieszkalnych (REFF),
• Finansowanie produkcji akumulatorów do pojazdów elektrycznych - o łącznej wartości 340 mln euro.

5. Zamówienia publiczne EBOR

Od 1 stycznia 2020 r. wszystkie ogłoszenia o zamówieniach EBOR obejmujących zakup towarów, prac lub usług doradczych finansowanych z pożyczek lub grantów EBOR są publikowane za pośrednictwem portalu ECEPP

Oferty przetargowe mogą być przeglądane bez rejestracji. W celu bezpłatnego zapoznania się z dokumentacją przetargową i udziału w elektronicznym postepowaniu potencjalni dostawcy i wykonawcy muszą jednak zarejestrować się na portalu ECEPP.

Informacje o szerokim spektrum oferty biznesowej EBOR dostępne są pod linkiem: EBOR postepowania przetargowe

Ogłoszenia o zamówieniach na towary, roboty publiczne i usługi doradcze, które nie zostały zamówione za pośrednictwem ECEPP, są dostępne pod linkiem: EBOR zakupy

Zamówienia w projektach finansowanych przez EBOR:  
Zasady udzielania zamówień zostały opisane w dokumentach  Procurement Policies and Rules oraz Corporate Procurement Policy.

W projektach finansowanych przez EBOR zastosowanie mają różne tryby przetargowe:

• Przetarg nieograniczony (open tendering) – najczęstszy tryb udzielania zamówień w projektach finansowanych przez EBOR: dla przedmiotu zamówienia o wartości co najmniej: 250 000 EUR na dostawy towarów i 7,5 mln EUR na roboty budowlane.

• Uproszczony przetarg nieograniczony (simplified open tendering) - stosowany wyłącznie w przypadku zamówień, których wartość nie przekracza ww. progów.

• Otwarta procedura wielostopniowa (multi-stage open tendering) (wymagana akceptacja EBOR) – dotyczy w szczególności dużych, skomplikowanych projektów, projektów innowacyjnych w tym tzw. projektów pod klucz (turnkey contracts). Dostawca w pierwszej kolejności dostarcza klientowi ofertę techniczną projektu.   Na podstawie ofert korygowana jest dokumentacja przetargowa i konsekwentnie składane są finalne oferty techniczne oraz cenowe.

• Zamówienia bezpośrednie (direct contracting) (wymagana akceptacja EBOR) – przewidują zaproszenie firmy do złożenie oferty bez publikacji ogłoszenia.   Tryb ten jest stosowany np., gdy istnieje potrzeba kontynuacji zawartego kontraktu; nie wyłoniono wykonawcy w innych trybach; wyłącznie jeden dostawca może zaoferować wymagany produkty; istnieje pilna potrzeba realizacji zamówienia.

W uzasadnionych sytuacjach, za zgodą EBOR, mogą być stosowanie inne tryby przetargowe, oparte na prawodawstwie państwa klienta, w przypadku np.: małych wartości zamówień, uzasadnienia ekonomicznego; dostawy w cenie niższej niż na rynkach międzynarodowych są możliwe z rynku lokalnego ...

Stroną kontraktu nie jest EBOR, lecz klient Banku, który odpowiada za przeprowadzenie procedury przetargowej. Rolą Banku jest monitorowanie prawidłowości procedury przetargowej i rozpatrywanie ew. skarg – uznanie skargi za zasadną nie skutkuje jednak zmianą wyników przetargu. Przed złożeniem skargi, oferent ma możliwość i powinien skorzystać z procedury debriefingu, umożliwiającej zapoznanie się z przyczynami odrzucenia oferty: EBRDDebriefing@ebrd.com
 
Monitorowanie przegranego przetargu jest możliwe w dwóch etapach:

1. prośby o przegląd pod adresem: ProcurementReview@ebrd.com

2. skargi pod adresem: procurementcomplaint@ebrd.com

Ogólne zapytania dot. zamówień można kierować pod adresem:
EBRD Procurement Policy and Advisory Department
European Bank for Reconstruction and Development
One Exchange Square
London EC2A 2JN
United Kingdom
Email: Procurement@ebrd.com