Ministerstwo Rozwoju i Technologii kontynuuje konsultacje krajowe dotyczące IPCEI, tj ważnej inicjatywy wspólnego europejskiego zainteresowania w obszarze zaawansowanych materiałów o obiegu zamkniętym dla czystych technologii (IPCEI Circular Advanced Materials for Clean Technologies – IPCEI CAM).

Na podstawie zebranych informacji od podmiotów zostanie podjęta decyzja o dalszym udziale Polski w pracach nad projektowanym instrumentem IPCEI CAM. 

Tworzenie zaawansowanych materiałów jest niezbędne do zabezpieczenia strategicznej autonomii UE i napędzania zrównoważonych innowacji w energetyce, mobilności i elektronice. Zależność Europy od importowanych surowców (w szczególności krytycznych), w połączeniu z wysokimi kosztami prac badawczo-rozwojowych i długimi harmonogramami komercjalizacji, stwarza znaczne bariery dla rozwoju odpornej gospodarki o obiegu zamkniętym.

Cele IPCEI CAM:

• Cyrkularność i zrównoważony rozwój: Zapewnienie, że zaawansowane materiały przyczyniają się do tworzenia cyrkularnego łańcucha wartości.  Cyrkularność w IPCEI CAM definiuje się jako systematyczne stosowanie zasad 6R w celu zapewnienia, że materiały
  i technologie są opracowywane, wykorzystywane i odzyskiwane w sposób maksymalizujący efektywność wykorzystania zasobów, minimalizujący ilość odpadów
  i zamykający obiegi materiałów..
• Strategiczna autonomia i konkurencyjność: zmniejszenie zależności Europy od surowców krytycznych spoza UE poprzez opracowanie alternatywnych materiałów
  i rozwiązań opartych na obiegu zamkniętym dla kluczowych sektorów przemysłowych.
• Innowacje i wdrażanie na rynek: Wspieranie najnowocześniejszych badań, rozwoju i innowacji (RDI) i pierwszego wdrożenia przemysłowego (FID) innowacyjnych materiałów i procesów produkcyjnych, które poprawiają wydajność produktów i ich cykliczność.
• Integracja łańcucha wartości: Wzmocnienie współpracy między państwami członkowskimi UE w celu stworzenia odpornych, dobrze zintegrowanych i cyrkularnych łańcuchów wartości dla zaawansowanych materiałów.

Obszary priorytetowe IPCEI CAM: energia, mobilność i elektronika:

Zakres priorytetowego obszaru energia:

• 1.1 Konwersja energii odnawialnej i niskoemisyjnej: Ten obszar koncentruje się na zaawansowanych materiałach, które zwiększają trwałość urządzeń, odporność na korozję i wydajność konwersji dla odnawialnych źródeł energii, takich jak ogniwa fotowoltaiczne i turbiny wiatrowe. Kluczowe materiały obejmują na przykład stopy odporne na korozję i zaawansowane kompozyty dla komponentów turbin wiatrowych w celu zwiększenia odporności w trudnych warunkach. W ogniwach fotowoltaicznych polimery przewodzące ciepło wspomagają rozpraszanie ciepła, zwiększając wydajność i żywotność paneli.
• 1.2 Systemy magazynowania energii: Materiały o obiegu zamkniętym, zrównoważone dla rozwiązań magazynowania energii, takie jak baterie, superkondensatory i technologie termochemiczne, są kluczowe dla tego obszaru. Rozwój obejmuje elektrolity stałe i materiały anodowe o dużej pojemności (np. anody krzemowe), które zwiększają gęstość energii i cykl życia baterii. Materiały zmiennofazowe (PCM) zapewniają skuteczną regulację termiczną w systemach magazynowania, podczas gdy materiały elektrodowe nadające się do recyklingu ułatwiają odzyskiwanie i ponowne wykorzystanie, co jest zgodne z celami gospodarki o obiegu zamkniętym.
• 1.3 Sieci dystrybucji i przesyłu energii: Zaawansowane materiały w tym obszarze powinny poprawić wydajność, niezawodność i trwałość infrastruktury dystrybucji energii. Przewodzące polimery i nanokompozyty zwiększają przewodność i zmniejszają straty mocy w liniach przesyłowych, podczas gdy zaawansowane powłoki chronią elementy sieci przed degradacją środowiskową, zapewniając długoterminową trwałość. Ponadto inteligentne materiały reagują na zmiany środowiskowe i pomagają stabilizować pracę sieci w zmiennych warunkach.
• 1.4 Paliwa odnawialne: Zaawansowane katalizatory wspierają produkcję opłacalnych paliw odnawialnych. Katalizatory z metali nieszlachetnych zmniejszają zależność od ograniczonych zasobów, utrzymując jednocześnie wydajność katalityczną,
  a zaawansowane membrany ceramiczne w ogniwach paliwowych i elektrolizerach zwiększają wydajność produkcji. Materiały porowate wzmacniają reakcje katalityczne poprzez zwiększenie powierzchni, poprawę wydajności paliwa i obniżenie kosztów.

Zakres obszaru priorytetowego mobilność:

• 2.1 Magazynowanie energii i paliwa alternatywne: Zaawansowane materiały do wysokowydajnych baterii i ogniw paliwowych są dostosowane do zastosowań transportowych, z ulepszeniami w zakresie bezpieczeństwa, gęstości energii i możliwości recyklingu. Anody wzbogacone grafenem i elektrolity stałe zwiększają gęstość energii i stabilność zaawansowanych baterii. Elementy ogniw paliwowych wykonane ze stopów odpornych na korozję i katalizatorów innych niż platynowe obniżają koszty i zwiększają trwałość, podczas gdy termicznie stabilne kompozyty zapewniają stałą wydajność baterii w pojazdach elektrycznych i hybrydowych.
• 2.2 Lekkie, wysokowydajne materiały: Lekkie, trwałe materiały są niezbędne do zmniejszenia zużycia energii i zwiększenia bezpieczeństwa pojazdu. Włókno węglowe, kompozyty i stopy aluminium są używane do lekkich rozwiązań konstrukcyjnych, zwiększając wydajność paliwową i redukując emisje. Polimery o wysokiej wytrzymałości zastępują tradycyjne metale w elementach niekonstrukcyjnych, a materiały hybrydowe łączące metale i polimery zwiększają wytrzymałość i elastyczność w krytycznych elementach samochodowych.
• 2.3 Trwałość i ochrona środków transportu i infrastruktury: Powłoki, farby i hybrydowe procesy produkcyjne w tym obszarze zwiększają trwałość i zmniejszają zużycie paliwa. Powłoki antykorozyjne i farby odporne na promieniowanie UV wydłużają żywotność pojazdów i infrastruktury. Samonaprawiające się materiały w powłokach pomagają naprawiać drobne uszkodzenia i zmniejszają konserwację, podczas gdy ceramika o wysokiej odporności na zużycie i powłoki ochronne dla elementów silnika zmniejszają tarcie i zużycie paliwa w silnikach spalinowych.

Zakres obszaru priorytetowego elektronika:

• 3.1 Elektronika stosowana: Ten obszar priorytetowo traktuje materiały, które poprawiają efektywność energetyczną, trwałość (tj. długowieczność, wytrzymałość na ściskanie itp.), lekkość i funkcjonalność w komponentach elektronicznych. Półprzewodniki z azotku galu (GaN) i węglika krzemu (SiC) są niezbędne do zarządzania ciepłem i zwiększania efektywności energetycznej w elektronice mocy. Elastyczne polimery przewodzące obsługują nowe formaty urządzeń, takie jak elektronika noszona na ciele i elastyczne wyświetlacze, podczas gdy materiały pamięci zmiennofazowej umożliwiają szybsze przechowywanie danych przy niższym zapotrzebowaniu na energię, wspierając energooszczędne komputery.
• 3.2 Produkcja chipów, pakowanie i najnowocześniejsza elektronika: Ten obszar kładzie nacisk na zrównoważone materiały na wafle, podłoża i opakowania, które promują praktyki cyrkularne w produkcji chipów. Podłoża nadające się do recyklingu i niskoenergetyczne (takie jak bioplastiki lub podłoża z poddanego recyklingowi metalu) zmniejszają wpływ na środowisko, a technologie integracji 3D w opakowaniach półprzewodników minimalizują zużycie materiałów, jednocześnie poprawiając wydajność urządzeń. Zaawansowane materiały do enkapsulacji chronią chipy przed wilgocią i uszkodzeniami środowiskowymi, wydłużając żywotność urządzeń i wspierając podejście cyrkularne.

Obecny stan prac nad  IPCEI CAM:

• Analiza zainteresowania podmiotów w zakresie potencjalnego uczestnictwa w mechanizmie warunkuje dalsze prace nad instrumentem Państw członkowskich
• Negocjacje co do zakresu obszaru instrumentu IPCEI CAM

Mając na uwadze powyższe Ministerstwo Rozwoju i Technologii poszukuje podmiotów zainteresowanych udziałem w pracach nad zakresem oraz docelowym korzystaniem z instrumentu IPCEI CAM.

W celu wyrażenia swojego zainteresowania należy wypełnić poniżej załączony dokument pn. "ankieta CAM", wskazując w nim planowane do rozwoju technologie z zakresu jednego lub kilku wymienionych obszarów  – energia/mobilność/elektronika.

To kluczowy moment aby potwierdzić zainteresowanie Polski obszarem IPCEI CAM. Każdy głos ma znaczenie!

Na wypełnione formularze czekamy do dnia 5 września 2025 r. pod adresem e-mail: ipcei@mrit.gov.pl

Więcej informacji nt. instrumentu IPCEI oraz zakresie IPCEI CAM znajdą Państwo na stronie MRiT.