W Ministerstwie Rozwoju i Technologii jedną z podstawowych zasad stanowienia prawa dla przedsiębiorców jest korzystanie z mechanizmów okresowej ewaluacji, które pozwalają doskonalić opracowane przepisy w oparciu o praktykę ich stosowania. Zaproponowane w nowelizacji zmiany dotyczą w głównej mierze uelastycznienia obowiązków sprawozdawczych, poprawy efektywności postępowań w sprawie nadmiernego opóźniania się ze spełnianiem świadczeń pieniężnych, jak również uelastycznienia zasad nakładania kar.

Decyzja o nowelizacji ustawy antyzatorowej wynika – w pierwszej kolejności – z naszych analiz, przeprowadzonych w związku z oceną skutków regulacji ex post. Wsłuchaliśmy się także w postulaty różnych podmiotów, w tym Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który realizuje na podstawie ustawy antyzatorowej ważne zadania związane z postępowaniami antyzatorowymi. Chcemy, by regulacja była spójna, bardziej efektywna i elastyczna niż obecnie. Ale również, by nie przytłaczała przedsiębiorców wynikającymi z jej zapisów obowiązkami

– tłumaczy Mariusz Jerzy Golecki, wiceminister rozwoju i technologii.

Nowelizacja zakłada m.in. wprowadzenie instytucji tzw. wezwań miękkich. To rozwiązanie stosowane dotąd z powodzeniem w sprawach dotyczących praw konsumentów. Prezes UOKiK, zamiast sięgać od razu po sankcje finansowe, będzie mógł w pierwszej kolejności zwrócić uwagę przedsiębiorcy na obserwowane u niego nieprawidłowości w regulowaniu zobowiązań.

Stosowanie tego typu metod behawioralnych zwiększa efektywność regulacji. Chcemy tym samym zaprezentować nowoczesne podejście administracji, które bardziej stawia na elastyczność i logikę w działaniu niż biurokrację

– dodaje Mariusz Jerzy Golecki.

Zdaniem wiceministra Goleckiego nowelizacja będzie miała szczególnie korzystny wpływ na MŚP.

Zwiększenie efektywności postępowań prezesa UOKiK i regulacje dotyczące cesji wierzytelności powinny motywująco wpłynąć na terminowe regulowanie zobowiązań przez dużych przedsiębiorców wobec małych i średnich firm

– dodaje Golecki.

Rozpoczynające się dziś uzgodnienia międzyresortowe i konsultacje społeczne projektu potrwają 30 dni.

Najważniejsze zmiany dotyczące obowiązków sprawozdawczych

• Zaprojektowana nowelizacja zwalnia z obowiązku sprawozdawczego:
  • spółki wchodzące w skład podatkowych grup kapitałowych,
  • publiczne podmioty lecznicze i podmioty lecznicze w formie spółek kapitałowych utworzonych przez skarb państwa lub jednostki samorządu terytorialnego,
• Wprowadza wydłużenie terminu na złożenie sprawozdania z 31 stycznia na 30 kwietnia;
• Nowe przepisy wyłączą ze sprawozdań świadczenia:
  • z transakcji handlowych zawieranych w zakresie działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej,
  • przedawnione,
  • pomiędzy spółkami w ramach jednej grupy kapitałowej;

• Nastąpi zmiana sposobu sprawozdawania świadczeń spełnionych i otrzymanych – wartości świadczeń pieniężnych spełnionych/otrzymanych będą wykazywane w sprawozdaniu w odniesieniu do terminów umownych, a nie jak dotychczas w relacji do terminów określonych na fakturze lub rachunku;
• Zmieni się sposób raportowania wartości świadczeń pieniężnych nieotrzymanych i niespełnionych – te wartości będą wykazywane z podaniem terminu opóźnienia w ramach określonych przedziałów czasowych;
• Uregulowana zostanie kwestia składania korekty sprawozdania;
• Określony zostanie w ustawie terminu publikacji raportu opracowywanego na podstawie złożonych sprawozdań – corocznie w terminie do 31 lipca.

Najważniejsze zmiany służące poprawie efektywności postępowania w sprawie nadmiernego opóźniania się

• Prezes UOKiK zyska większą elastyczność w sposobie nakładania kar finansowych za nadmierne opóźnianie się z realizacją zobowiązań finansowych wobec kontrahentów;
• Nastąpi modyfikacja wzoru, według którego będzie liczona maksymalna kara za nadmierne opóźnienie ze spełnianiem świadczeń pieniężnych – ustalając dokładną wysokość kary, Prezes UOKiK będzie brał pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, w tym występujące w sprawie przesłanki łagodzące i obciążające;
• Wprowadzenie instytucji tzw. wezwań miękkich;
• Wyłączenie opóźnień w ramach grup kapitałowych z zakresu postępowań w sprawie nadmiernych opóźnień.

Pozostałe zmiany

• Wprowadzenie nieważności zastrzeżenia umownego o zakazie cesji wierzytelności w transakcjach handlowych;
• Nałożenie obowiązku składania oświadczenia o swoim statusie na wszystkich dużych przedsiębiorców - obecnie duzi przedsiębiorcy mają obowiązek składania drugiej stronie transakcji handlowej oświadczenia o swoim statusie tylko wtedy, gdy występują jako dłużnicy świadczenia pieniężnego.

Skutki zmian będą korzystne dla sektora MŚP

• Zwiększenie efektywności postępowań prezesa UOKiK powinno wpłynąć motywująco na terminowe regulowanie zobowiązań przez dużych przedsiębiorców wobec przedsiębiorców z sektora MŚP;
• Nieważność zastrzeżenia umownego o zakazie cesji wierzytelności w transakcjach handlowych wprowadzana jest głównie w interesie MŚP. Umowny zakaz cesji wierzytelności jest bowiem najbardziej dotkliwy w relacjach asymetrycznych, w których występuje element przewagi kontraktowej;
• Zmodyfikowana treść sprawozdań będzie lepiej odzwierciedlała praktyki płatnicze największych przedsiębiorców, co pozwoli MŚP na lepszą ocenę ich wiarygodności płatniczej i tym samym może uchronić ich przed wchodzeniem w ryzykowne relacje biznesowe;
• Zwolnienie z obowiązku sprawozdawczego spółek wchodzących w skład podatkowych grup kapitałowych uwolni od tego obowiązku niektóre podmioty z sektora MŚP – pojedyncze spółki wchodzące w skład podatkowych grup kapitałowych często nie są bowiem największymi podatnikami.