Czym jest ocena zgodności

Producent może wprowadzić wyrób do obrotu w UE tylko wtedy, gdy spełnia wszystkie obowiązujące wymagania. Procedura oceny zgodności przeprowadzana jest przed pierwszym wprowadzeniem wyrobu do obrotu na rynek europejski. Ocena zgodności obejmuje testy, inspekcje i certyfikację. Jej zadaniem jest wykazanie, że wyrób spełnia wszystkie wymagania. Procedura dla każdego wyrobu jest określona w obowiązujących przepisach dotyczących tego wyrobu.

Ocena zgodności ma za zadanie zapewnić zaufanie konsumentów, władz publicznych i producentów co do zgodności i bezpieczeństwa wyrobów.

 

Jak to działa w praktyce?

• Prawodawstwo dotyczące wyrobów opisuje procedury oceny zgodności dla każdego wyrobu.

• W niektórych przypadkach producenci mogą wybierać między różnymi procedurami oceny zgodności.

• Ocenę przeprowadza producent. Jeżeli wymagają tego obowiązujące przepisy, w proces oceny zgodności zaangażowana jest jednostka oceniająca zgodność - patrz jednostki notyfikowane.

 

Ocena zgodności jest uzupełnieniem nadzoru rynku. Oba te systemy pomagają zapewnić sprawne funkcjonowanie rynku wewnętrznego i sprawiają, że jak najmniej wyrobów niebezpiecznych czy niezgodnych z wymaganiami trafia na rynek europejski.

 

Deklaracja zgodności

W ramach oceny zgodności producent lub upoważniony przedstawiciel musi sporządzić deklarację zgodności. Deklaracja powinna zawierać wszystkie informacje umożliwiające identyfikację:

• wyrobu

• przepisów prawnych, zgodnie z którymi została wydana

• producenta lub upoważnionego przedstawiciela

• jednostki notyfikowanej, jeśli ma to zastosowanie

• odniesienie do norm zharmonizowanych lub innych dokumentów normatywnych, w określonych przypadkach.

 

Akredytacja to ostatni poziom kontroli publicznej w systemie oceny zgodności. Celem akredytacji jest zapewnienie, że jednostki oceniające zgodność (np. laboratoria, jednostki inspekcyjne lub certyfikujące) mają techniczną zdolność do wykonywania swoich obowiązków. Akredytacja stosowana w sektorach regulowanych i obszarach dobrowolnych zwiększa zaufanie do oceny zgodności.

 

Polską jednostką akredytującą jest Polskie Centrum Akredytacji

Nadzór rynku zapewnia, że wyroby dostępne na rynku UE nie zagrażają konsumentom i pracownikom. Zapewnia również ochronę innych interesów publicznych, takich jak środowisko, bezpieczeństwo i uczciwość w handlu. Obejmuje działania takie jak wycofywanie produktów, wycofanie i stosowanie sankcji w celu zatrzymania obrotu produktami niezgodnymi i/lub doprowadzenia ich do zgodności.

Nadzór rynku ma kluczowe znaczenie dla sprawnego funkcjonowania jednolitego rynku.

 

W Polsce nadzór rynku został uregulowany w ustawie z dnia 13 kwietnia 2016 r. o systemach oceny zgodności i nadzoru rynku.

System nadzoru rynku tworzą organy nadzoru rynku tj.:

• Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
• wojewódzcy inspektorzy Inspekcji Handlowej;
• inspektorzy pracy;
• Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej;
• Prezes Urzędu Transportu Kolejowego;
• organy nadzoru budowlanego;
• Prezes Wyższego Urzędu Górniczego;
• dyrektorzy urzędów morskich;
• wojewódzcy inspektorzy transportu drogowego;
• Prezes Głównego Urzędu Miar oraz dyrektorzy okręgowych urzędów miar,

oraz organy celne.

 

Prezes UOKiK  pełni rolę jednolitego urzędu łącznikowego, zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1020 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie nadzoru rynku i zgodności produktów oraz zmieniającym dyrektywę 2004/42/WE oraz rozporządzenia (WE) nr 765/2008 i (UE) nr 305/2011.

Jednostka notyfikowana to organizacja wyznaczona przez państwo członkowskie do oceny zgodności niektórych produktów przed ich wprowadzeniem do obrotu. Jednostki te wykonują zadania związane z procedurami oceny zgodności określonymi w obowiązujących przepisach, gdy wymagany jest udział strony trzeciej. Komisja Europejska publikuje listę takich jednostek notyfikowanych na stronie internetowej NANDO.

Co robią jednostki notyfikowane?

Jednostki notyfikowane:

• mogą oferować swoje usługi oceny zgodności każdemu podmiotowi gospodarczemu w UE lub poza nią

• mogą wykonywać czynności związane z oceną zgodności na terytorium innych krajów UE lub krajów spoza UE

• muszą działać w sposób niedyskryminujący, przejrzysty, neutralny, niezależny i bezstronny

• muszą zatrudniać niezbędny personel, posiadający wystarczającą wiedzę i doświadczenie, aby przeprowadzić ocenę zgodności zgodnie z przepisami

• muszą zapewnić poufność informacji uzyskanych w trakcie oceny zgodności

• muszą być odpowiednio ubezpieczone, aby móc wykonywać swoją działalność, chyba że odpowiedzialność jest zapewniona na mocy ustawodawstwa krajowego

• muszą przekazać informacje swojemu organowi notyfikującemu, organom nadzoru rynku i innym jednostkom notyfikowanym.

 

Producenci mają swobodę wyboru dowolnej jednostki notyfikowanej, która została prawnie wyznaczona do przeprowadzenia procedury oceny zgodności.