- Akt o usługach cyfrowych jest kluczową unijną legislacją w obszarze cyfrowym. Stworzy podstawy dla funkcjonowania usług świadczonych przez dostawców usług pośrednich - małych i dużych, dzięki którym możliwy jest dostęp do treści, towarów i usług – mówi minister Marek Zagórski, sekretarz stanu ds. cyfryzacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. - Zakres obowiązków i odpowiedzialności dostawców ma zależeć od tego, do której z tych kategorii należy konkretna usługa – dodaje.

Celem rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych (akt o usługach cyfrowych – ang. Digital Services Act, DSA) jest:

• poprawa funkcjonowania jednolitego rynku cyfrowego i zapewnienie skutecznego nadzoru nad usługodawcami działającymi w internecie,
• zwiększenie bezpieczeństwa i ochrona wolności wypowiedzi w internecie,
• zwiększenie przejrzystości działania platform internetowych, np. w obszarze reklamy internetowej czy też moderowania treści,
• zagwarantowanie, że bardzo duże platformy internetowe działają w sposób odpowiedzialny w celu ograniczenia ryzyka wynikającego z korzystania z ich usług (bardzo duże platformy internetowe to takie, z których usług korzysta co najmniej 10 procent, tj. 45 milionów użytkowników w UE).

Więcej informacji na temat rozporządzenia można znaleźć w naszym komunikacie i na stronach Komisji Europejskiej.

Pełen tekst rozporządzenia jest dostępny na stronie EUR-Lex.

W przedstawionym projekcie Aktu o usługach cyfrowych zawartych zostało wiele polskich propozycji, zgłoszonych w trakcie konsultacji publicznych, które Komisja Europejska prowadziła w 2020 r. Jesteśmy usatysfakcjonowani tym faktem. Jednocześnie uważamy, że rozporządzenie może być jeszcze lepsze. Dlatego w trakcie negocjacji nad DSA chcemy zwrócić uwagę na elementy, które wymagają uzupełnienia lub zmian.

12 kwietnia 2021 r. na forum Komitetu do Spraw Europejskich zostało przyjęte Stanowisko rządu RP do DSA. W ramach prac nad nim prowadziliśmy otwarte konsultacje publiczne, prosząc wszystkie zainteresowane podmioty o ich opinię nt. rozporządzenia. Powstanie stanowiska jest także wynikiem intensywnych konsultacji z innymi resortami. Dziękujemy za wszystkie wkłady przesłane w trakcie konsultacji.

W naszym podejściu wychodzimy z założenia, że w internecie najważniejszy jest użytkownik i ochrona jego praw. Dlatego postulujemy gwarancję jasnych kryteriów usuwania treści z internetu oraz efektywnej ścieżki odwoławczej w przypadku zablokowania użytkowników i ich treści. Bardzo duże platformy internetowe, a konkretnie serwisy społecznościowe, ze względu na swój zasięg, pełnią centralną, systemową rolę w prowadzeniu debaty publicznej. Dlatego chcemy wzmocnienia pozycji użytkownika względem nich. Uważamy, że DSA powinien zapewnić mniejszym podmiotom możliwość rozwoju działalności w ramach jednolitego rynku wewnętrznego. Dlatego też popieramy zasadę proporcjonalności i stopniowanie nakładanych obowiązków w zależności od typu i wielkości dostawców.

- Wszystkie podmioty muszą przestrzegać określonych wymagań, jednak największe obowiązki powinny spoczywać na bardzo dużych platformach internetowych – mówi Krzysztof Szubert, pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. Europejskiej Polityki Cyfrowej. – Warto zauważyć, że wiele z postulatów Polski zostało uwzględnionych w procesie pracy nad DSA na forum EU – dodaje.

Przepisy powinny także wprowadzać przejrzystość zasad: to co jest niedozwolone offline powinno być niedozwolone online.

Wychodząc z tych założeń w stanowisku rządu zawartych zostało klika kluczowych postulatów, które naszym zdaniem, powinny zostać wprowadzone do projektu DSA:

1. Po pierwsze - chcemy większych kompetencji dla regulatorów krajowych (koordynatorzy ds. usług cyfrowych), tak aby zapewnić odpowiedni nadzór nad działalnością platform internetowych. W tym aspekcie istotne jest zapewnienie efektywnej współpracy między regulatorami z poszczególnych państw w zakresie postępowań dotyczących skarg użytkowników wobec dostawców usług.  Chodzi o to, by zapewnić koordynatorom krajowym realny wpływ na postępowania dotyczące skarg użytkowników wobec dostawców usług, którzy mają siedzibę na terytorium innego państwa członkowskiego UE i zgodnie z zasadą państwa pochodzenia podlegają jego jurysdykcji, chociaż świadczą swoje usługi także na terytoriach innych państw członkowskich.
2. Zarządzanie treścią przez duże platformy powinno uwzględniać w jak największym stopniu kontekst społeczno-kulturowy kraju użytkownika. Zgodnie z projektem DSA platformy będą miały swobodę wyboru treści tolerowanych w ramach świadczonych przez siebie usług. Biorąc pod uwagę znaczenie dużych serwisów społecznościowych dla debaty publicznej, takie oddanie pola dużym platformom do ustalania jakie wypowiedzi są dopuszczalne, nie daje w rzeczywistości gwarancji swobody wypowiedzi. Platforma powinna mieć prawo odwołania się do krajowego sądu w przypadku wystąpienia sporu. Aby spór mógł być prowadzony powinna istnieć możliwość zobowiązania bardzo dużej platformy, oferującej usługę portalu społecznościowego, do ustanowienia przedstawiciela krajowego czy też oddziału krajowego w sensie prawnym. Użytkownik musi mieć prawo do szybkiej ścieżki sądowej, to znaczy odwołania się od decyzji platformy bezpośrednio do krajowego sądu, w kraju w którym mieszka lub przebywa na stałe. Prawo to nie może być uzależnione od skorzystania z wewnętrznego mechanizmu rozpatrywania skarg użytkowników. Nie powinno być także w żaden sposób wyłączone przez regulaminy świadczenia usług przyjmowane przez platformy. Internauta musi mieć też prawo do środka tymczasowego jeszcze przed wydaniem ostatecznego wyroku.
3. Regulaminy świadczenia usługi powinny być publikowane w zrozumiały, czytelny i przyjazny użytkownikowi sposób. Bardzo duże platformy powinny publikować warunki świadczenia przez nich usług w językach urzędowych państw UE, do których kierują one swoją usługę i zapewnić możliwość komunikowania się użytkowników z usługodawcą w języku lub językach urzędowych państw, w których mieszkają.
4. W przypadku decyzji o usunięciu treści czy zawieszeniu konta użytkownik musi otrzymać pełną informację, dlaczego zamieszczona przez niego treść, zdaniem platformy, jest niezgodna z regulaminem lub jest nielegalna. Platformy internetowe muszą także zapewnić przejrzystą, elastyczną i przyjazną ścieżkę odwoławczą od decyzji o zablokowaniu treści czy zablokowaniu konta. Użytkownik powinien mieć prawo zażądać rozpatrzenia/weryfikacji jego sprawy przez człowieka – tak, by decyzje nie były podjęte tylko w oparciu o systemy zautomatyzowane.
5. Duże platformy internetowe powinny podjąć większy wysiłek na rzecz zwalczania szkodliwych treści, w tym dezinformacji. Chcemy, aby Komisja Europejska była skuteczniejsza i miała większą rolę w wypracowywaniu z platformami internetowymi konkretnych rozwiązań w postaci kodeksów postępowania odnoszących się m.in. do zwalczania treści szkodliwych online. Wdrażanie kodeksów powinno podlegać nadzorowi publicznemu oraz konsultacjom z państwami członkowskimi. Jednocześnie podejmowane działania powinny w należyty sposób gwarantować prawo wolności wypowiedzi i informacji.
6. W rozporządzeniu powinno znaleźć się zabezpieczenie, które uniemożliwiałoby wydawanie ogólnoeuropejskich nakazów usuwania treści, jeżeli naruszają one prawo krajowe jedynie części państw członkowskich. W ramach DSA przewiduje się, że organ z jednego państwa członkowskiego będzie mógł nakazać usunięcie treści wobec pośrednika mającego siedzibę w innym państwie członkowskim. W tym aspekcie w rozporządzeniu powinna zostać zapisana możliwość ograniczenia zasięgu terytorialnego wydanego nakazu usunięcia. Powinna być także możliwość wskazania jasnych dróg odwoławczych dla odbiorcy usługi, którego treść została zablokowana lub usunięta, w wyniku nakazu. Dlatego rząd RP będzie dążył do doprecyzowania przepisów art. 8 DSA. W kontekście DSA należy bowiem zwrócić uwagę, że to co nielegalne w jednym państwie członkowskim może być legalne w innym i powinno to znaleźć odzwierciedlenie w wydawanych nakazach na podstawie art. 8 DSA.
7. Rząd RP pozytywnie odbiera obowiązki wskazywane w art. 21 DSA. Połączenie obowiązku informowania z obowiązkiem natychmiastowego przekazywania wszystkich dostępnych platformie informacji na temat możliwego przestępstwa wpłynie pozytywnie na wykrywalność i zwalczanie przestępczości. W kontekście art. 21 istotne jest przekazywanie przez platformę precyzyjnych danych, dlatego podczas negocjacji rząd RP będzie dążył do wyjaśnienia, jakie kategorie informacji i w jakim zakresie platforma zobowiązana będzie przekazywać organom ścigania lub wymiaru sprawiedliwości państw członkowskich. Przekazywane dane muszą umożliwiać efektywne zwalczanie przestępczości związanej z nielegalnymi treściami. Niezwykle istotne jest przy tym zagwarantowanie równowagi pomiędzy zapobieganiem i zwalczaniem przestępczości, a prywatnością użytkowników platform internetowych oraz ochroną wolności słowa.
8. W toku prac nad DSA pożądane będzie wyjaśnienie, jak zagwarantować spójne stosowanie różnych regulacji względem tych samych podmiotów. Istnieje już bowiem szereg legislacji sektorowych w prawie UE, które regulują działalność dostawców usług w internecie.

Przyjęte stanowisko rządu będzie wkładem w toczące się w szybkim tempie negocjacje w Radzie UE nad Aktem o usługach cyfrowych. W trakcie tych negocjacji poszczególne państwa zgłaszają swoje propozycje zmian do przedstawionego przez Komisję Europejską projektu rozporządzenia. Koordynacja niniejszego procesu prowadzona jest przez Departament Polityki Cyfrowej w KPRM.

O postępach prac w UE nad rozporządzeniem DSA będziemy informowali w kolejnych komunikatach.